یک بام و دو هوای قیمت بلیت هواپیما / در تورم بالای ۵۰درصد، قیمت بلیت هواپیما باید ثابت باشد؟

اقتصادآنلاین- شیما احمدی؛ در هفته‌های اخیر شرکت‌های هواپیمایی با مصوبه‌ای داخلی قیمت‌ بلیت هواپیما را افزایش داده‌اند و در توجیه این مساله گفته‌اند که به دلیل افزایش هزینه‌های سفر هوایی، قیمت بلیت هواپیما نیز افزایش پیدا کرده است. اما این گرانی به گفته نهادهای نظارتی خارج از چارچوب مجوز قانونی بود و همین مساله باعث شد که علی صالحی دادستان تهران طی بیانیه‌ای اعلام کند "از آنجا که افزایش قیمت بلیت هواپیما در ماه‌ گذشته توسط شرکت‌های هواپیمایی روند قانونی را طی نکرده و تاکنون مورد تنفیذ ستاد تنظیم بازار و دولت نیز قرار نگرفته است؛ لذا به شرکت‌های هواپیمایی ابلاغ شد در اسرع وقت قیمت‌های تعیین شده به حالت قبل از دی ماه سال جاری اعاده شود." وی همچنین افزود: "دستورات لازم جهت رسیدگی تخلفات به تعزیرات داده شده است و دادستانی تهران این موضوع را تا پایان نتیجه پیگیری خواهد کرد." صالحی همچنین دستور داد که پول‌های اضافه دریافت شده از مسافران به آنها عودت داده شود.

در همین رابطه مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با اعلام اینکه "تابع دستورات دادستان درباره نرخ بلیت هواپیما هستیم" گفت: نرخ بلیت هواپیما به قیمت قبلی بازگشته است، اما با تداوم روند فعلی هواپیماهای بیشتری زمین‌گیر می‌شوند.

سامانی با تاکید بر اینکه با این نرخ بلیت، بالای ۹۰ درصد شرکت‌های دولتی پروازها زیان ده است گفت: "بخش خصوصی هم باید بتواند درآمد کسب و هواپیما را نوسازی کند. امکان فراهم‌کردن نوسازی نیست و این زمین گیر شدن روز به روز افزایش پیدا می‌کند. همچنین بیشترین هزینه ایرلاین‌ها ارزی است و با توجه به نوسانات نرخ ارز، هزینه شرکت‌ها به شدت افزایش یافته است.

محمد محمدی بخش، رییس سازمان هواپیمایی کشوری نیز با اشاره به اینکه از زمان استقرار دولت سیزدهم قیمت بلیت هواپیما افزایشی نداشته است، گفت: " از سال گذشته نه تنها افزایش قیمت نداشته‌ایم بلکه حتی با همکاری شرکت‌ها در آذر ماه قیمت‌ها را داوطلبانه به‌صورت میانگین ۱۵ درصد هم کاهش دادیم. با این وجود از ابتدای امسال، به‌دلیل افزایش حقوق و دستمزد، افزایش نرخ ارز و دلایل مختلف دیگر، شرکت‌های هواپیمایی درخواست افزایش نرخ بلیت هواپیما را داشتند."

محمدی بخش با بیان اینکه تا زمان ابلاغ ستاد تنظیم بازار، قیمت بلیت هواپیما با نرخ قبلی باقی بماند ادامه داد: " اینکه نظرات کارشناسی چه بوده و به چه افزایش قیمتی رسیدند، صرفا نظرات کارشناسی است و تا زمانی که به تصویب ستاد تنظیم بازار نرسد و ابلاغ نشود، فرآیندش را تکمیل نکرده است. اکنون هم در حال پیگیری هستیم و هر نظری که ستاد تنظیم بازار بدهد، فصل‌الخطاب است."

 اما باید توجه داشت که تورم نقطه‌ای دی ماه ۱۴۰۱ به عدد ۵۱.۳ درصد رسیده است، به این معنی که خانوارهای کشور به طور میانگین ۵۱.۳ درصد بیشتر از دی ماه ۱۴۰۰ برای خرید مجموعه کالاها و خدمات یکسان هزینه‌کرده‌اند. از طرفی طی ماه‌های اخیر نرخ ارز دچار نوسانات زیادی بوده و با توجه به افزایش نرخ دلار و اینکه بیش از ۶۰ درصد از هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی ارزی است که شامل موتور هواپیما، خود هواپیما، قطعات هواپیما، چکاپ هواپیما و هزینه‌های آموزش خلبانان است، همین عوامل باعث شده تا هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی بالا برود و گله ایرلاین‌ها به وزارت راه و شهرسازی به دلیل برخورد قضایی با یک مقوله اقتصادی قابل توجیه به نظر برسد.

از طرفی هواپیما جزو کالاهای لوکس محسوب می‌شود که بخش عمده استفاده‌کنندگان از این وسیله دهک‌های بالای درآمدی جامعه، کارمندان دولت و تجار است. بنابراین یک درصد افراد جامعه باید هزینه استفاده از هواپیما را بپردازند و افزایش ۳۰ درصدی قیمت بلیت هواپیما تاثیر به سزایی در هزینه‌های این قشر نخواهد داشت.

به نظر می‌رسد که اگر ایرلاین‌ها به بخش خصوصی واگذار شود و هزینه‌های اضافی از بین برود، دیگر نیازی به قیمت‌گذاری دستوری نباشد و بتوان برای کسانی که به دنبال پرواز با قیمت مناسب‌تر هستند قیمت‌ها را کاهش داد و برای افرادی که به دنبال پروازی با کیفیت بالاتر هستند قیمت‌ها را افزایش داد. با واگذار شدن ایرلاین‌ها به بخش خصوصی، آنها می‌توانند وارد فضای رقابتی شوند و به قیمت‌گذاری مناسبی دست پیدا کند؛ یعنی در نتیجه رقابت ایرلاین‌ها بلیت هواپیما به یک قیمت ثابت و متعادل دست پیدا می‌کند.

همچنین لازم به ذکر است که با افزایش قیمت بلیت هواپیما دولت نیز می‌‌تواند به بخش انرژی در این حوزه وارد شده و  یارانه انرژی که در حال حاضر به سوخت هواپیماها داده می‌شود را کاهش دهد تا هم دولت با کم کردن یارانه به هواپیماها سود بیشتری کسب کند و هم شرکت‌های هواپیمایی بخشی از هزینه افزایش قیمت بلیت را به دولت واگذار کنند.

در نهایت باید دید که تصمیم مسئولان ذی نفع در افزایش قیمت هواپیما چه خواهد بود و آیا قیمت‌ها با تداوم افزایش نرخ ارز و تورم روند افزایشی خواهند داشت یا خیر؟