راهکارهای روسیه برای دور زدن تحریم های نفتی

به گزارش خبرنگار اقتصادآنلاین، به نقل از اویل پرایس، در 27 دسامبر 2022، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، فرمانی در خصوص اقدامات متقابل علیه وضع سقف قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی روسیه امضا کرد. این‌ها در پاسخ به توافق گروه 7 درباره‌ی سقف 60 دلاری در هر بشکه نفت روسیه بود.

این فرمان فروش نفت و فرآورده‌های نفتی را در صورتی که قرارداد فروش بر اساس سقف قیمت نفت روسیه باشد ممنوع می‌کند، اگرچه این فرمان به پوتین این حق را می دهد که در اجرای این قانون استثنا قائل شود.

این ممنوعیت از اول فوریه 2023 لازم الاجرا خواهد شد و در مورد محموله‌های نفت روسیه به اشخاص حقوقی یا اشخاص حقیقی خارجی، تحت هر قراردادی که به طور مستقیم یا غیرمستقیم، هر گونه اعمال مکانیزم سقف قیمت را در نظر گرفته باشد، اعمال خواهد شد.

ممنوعیت فروش فرآورده‌های نفتی روسیه از همان اصطلاحات استفاده می‌کند و در تاریخی که دولت روسیه تعیین می‌کند اعمال می‌شود اما نه زودتر از اول فوریه 2023.

عوامل قیمت فعلی نفت در این سناریوی ریسک عرضه، در درجات متفاوتی وجود دارد، اما آیا تعدیل قیمت معنی‌دار برای آن واقعاً موجه است؟ مانند تمام مسائل مربوط به بازار جهانی نفت، دو نسخه اساسی از «واقعیت» به طور رسمی و غیر رسمی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.

به طور رسمی، برخی از قیمت گذاری‌های ریسک عرضه، مرتبط با ممنوعیت فوق و واکنش روسیه به آن موجه به نظر می‌رسد.

معاون نخست وزیر روسیه، الکساندر نواک، در 23 دسامبر 2022 گفت که ممکن است تولید نفت روسیه 5 تا 7 درصد به دلیل تحریم‌های گروه 7 بر این بخش پس از تهاجم روسیه به اوکراین در فوریه 2022 کاهش پیدا کند. اوپک انتظار دارد تولید مایعات روسیه نیز کاهش یابد. آژانس بین‌المللی انرژی پیش بینی می‌کند تولید روسیه 1.4 میلیون بشکه در روز کاهش یابد.

دلیلی برای کاهش تولید نفت روسیه وجود ندارد

نسخه غیررسمی این است که دلیلی وجود ندارد انتظار کاهش معنی‌دار تولید نفت یا محصولات نفتی روسیه در سال 2023 را داشته باشیم. یکی از مهم‌ترین آن‌ها این است که روسیه همچنان از هر بشکه نفتی که تولید می‌کند پول زیادی به دست می‌آورد، خواه با تخفیف به بنچمارک فروخته شود یا نه و در نتیجه به نفع این کشور است که تولید را در حد معمول حفظ کند. روسیه پیش از جنگ با اوکراین برای مدت زمانی طولانی قیمت سربه‌سری هر بشکه نفت برنت در حدود 40 دلار آمریکا داشت که تقریباً مشابه بهترین تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا بود و این رقم هنوز تقریباً درست است.

عنصر دیگری که در واقعیت غیررسمی ترکیب عرضه/تقاضای جهانی نفت نقش دارد این است که روسیه همچنان می‌تواند در اطراف هر محدودیت قیمتی یا تحریمی که گروه ۷ یا هر گروه دیگری که می‌خواهد از طریق مکانیسم‌های اجتناب‌ناپذیر تحریم‌های بی‌شماری که ایران از زمان تحریم‌های مختلف در سال ۱۹۷۹ به کار گرفته است، کار کند.

ارسال نفت بیشتر به اروپا با قیمت‌های بهتر از سقف قیمتی، اجازه می‌دهد روسیه با استفاده از روش اولیه‌ی تحریم‌های مرتبط با کشتیرانی که صرفاً غیرفعال کردن آن است، مشکلی پیدا نکند و این کار فقط با زدن سوئیچ - روی "سیستم شناسایی خودکار" در کشتی‌هایی انجام می‌شود که نفت روسیه را حمل می‌کنند.

برای محموله‌های آسیایی، روش قابل اعتماد برای نفت تحریم شده‌ی ایران، برای نفت روسیه نیز در دسترس است.

منابع ارشد صنعت نفت و انرژی آمریکا و اتحادیه‌ی اروپا معتقدند که روسیه می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان، حداقل سه چهارم حمل و نقل مورد نیاز برای انتقال نفت خود را تضمین کند. طبق آمار آژانس بین‌المللی انرژی، قبل از حمله به اوکراین، روسیه حدود 2.7 میلیون بشکه در روز نفت خام به اروپا و 1.5 میلیون بشکه دیگر فرآورده‌های نفتی، عمدتا گازوئیل، صادر می‌کرد.

چه کسانی از سقف قیمت راضی هستند؟

به طور کلی، در پایان ژانویه 2022، همچنین طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی، کل صادرات جهانی نفت روسیه 7.8 میلیون بشکه در روز بود که دو سوم آن نفت خام و میعانات گازی بود. بنابراین، حتی با وجود سقف قیمت، بازارهای جهانی نفت تنها بین 0.78 میلیون بشکه در روز تا 1.95 میلیون بشکه در روز از سطوح نفت روسیه‌ی قبل از حمله اوکراین را از دست خواهند داد. با این حال، حتی این میزان از دست دادن عرضه نیز بسیار بعید است، زیرا ایران ناوگان عظیمی از نفتکش‌ها دارد که بخشی از آن می‌تواند در اختیار روسیه قرار گیرد، مانند چین و هنگ کنگ، و هند و دیگران. مشکلی که معمولاً در مورد بیمه حمل و نقل و حفاظت از محموله و بیمه غرامت به آن اشاره می‌شود نیز جعلی است، زیرا چنین بیمه‌ای می‌تواند به راحتی از همه‌ی کشورها تحت پوشش قرار گیرد.

بنابراین، چرا پوتین در مورد سقف قیمت 60 دلار آمریکا هشدارهای شفاهی می‌دهد؟ به نظر می‌رسد به اندازه‌ی کافی واضح است که او این کار را انجام می‌دهد تا هیچ کس به فکر پایین آوردن سقف قیمت به سطوحی که در ابتدا مطرح شده بود - بین 20 تا 30 دلار آمریکا در هر بشکه معادل برنت - که فروش نفت روسیه را کاهش می دهد نباشد. نتیجه این است که پوتین و شرکت‌های نفتی روسیه و همچنین خریداران، کاملاً از داشتن سقف قیمتی 60 دلار آمریکا برای هر بشکه معادل برنت راضی هستند.

علاوه بر این، بر اساس اظهارات وزیر خزانه‌داری آمریکا، ایالات متحده کاملاً از هند - یکی از دو خریدار بزرگ نفت روسیه از فوریه 2022 - خشنود است که به این واردات ادامه می‌دهد. برای ایالات متحده و متحدان بازار توسعه یافته‌اش مناسب است که قیمت نفت و گاز را بسیار پایین‌تر داشته باشند تا از فشار صعودی خود بر تورم و نرخ بهره بکاهند و ترس از رکود در آن کشورها را کاهش دهند.