برنامه صادرات انرژی آذربایجان و ارمنستان به اروپا

اقتصاد آنلاین-مهرداد فرامهر؛ به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اویل پرایس، آذربایجان و گرجستان امیدوارند از اهمیت ژئوپلیتیک فزاینده خود بهره ببرند و مسیر جدیدی برای تامین برق اروپا به دست آورند. چندین سال است که از طرح‌هایی برای صادرات برق از طریق کابل های برق که در زیر دریای سیاه از گرجستان تا جنوب شرق اروپا کشیده می شود، رونمایی شده است؛  اما در شرایطی که امنیت انرژی اروپا در بحبوحه جنگ روسیه در اوکراین در دو سال اخیر برجسته‌تر شده است، رهبران هر دو طرف دریا به طور فزاینده ای در مورد انرژی در جلسات سطح بالا بحث می کنند.

پروژه جدیدی که قرار است اجرا شود مربوط به برق است. الهام علی‌اف رئیس جمهور آذربایجان در سفر به گرجستان در ۲۴ اکتبر گفت: آذربایجان در تلاش است برق خود را به بازارهای جهانی صادر کند. البته مسیر صادرات ما از گرجستان می گذرد.سه روز بعد، به قول ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، این پروژه در سفر ایراکلی گاریباشویلی، نخست وزیر گرجستان به بوداپست، به "مهم ترین موضوع" تبدیل شد.

اوربان در 27 اکتبر در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با گاریباشویلی گفت: "یک پروژه همکاری جدید و گسترده در انرژی در حال شکل گیری است - پروژه ای که ما مجارها علاقه خاصی به آن داریم."  ما می‌خواهیم یک سیستم جدید تامین برق ایجاد کنیم که ماهیت آن انتقال انرژی از آذربایجان به مجارستان از طریق گرجستان و رومانی است. این به ما این امکان را می دهد که مقدار زیادی گاز طبیعی را جایگزین کمبود گاز فعلی کنیم، گاز طبیعی که امروزه برای تولید برق در مجارستان از آن استفاده می کنیم.

مجارستان، همراه با رومانی، در ماه‌های پس از حمله روسیه به اوکراین، شروع به لابی کردن برای این پروژه کردند، و این مسئله در حالی بود که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اروپا با تأخیر متوجه وابستگی خود به گاز روسیه شد.

اوربان ابراز امیدواری کرد که تامین این منابع جدید برای انرژی در اروپا، قیمت های بالای انرژی را در اروپا پایین بیاورد و به کشورش در مبارزه با تورم کمک کند. پیش از این، پیتر سیجارتو، وزیر امور خارجه و تجارت مجارستان به طور ضمنی گفته بود که بخشی از برق وارداتی به سایر کشورهای اروپایی منتقل می شود، بنابراین این پروژه می تواند از حمایت اتحادیه اروپا برخوردار شود.

سیجارتو در 24 آگوست پس از تماس تلفنی با پرویز شهبازوف وزیر انرژی آذربایجان گفت: امروز توافق کردیم که مجارستان به این طرح بزرگ بپیوندد زیرا برای اینکه این پروژه حمایت اتحادیه اروپا را دریافت کند، مشارکت حداقل دو کشور عضو این اتحادیه ضروری است.

لوان داویتاشویلی، وزیر اقتصاد گرجستان نیز اواخر ماه اکتبر در مورد حمایت اتحادیه اروپا صحبت کرد و پیشنهاد کرد که این پروژه که به ادعای او ایده گرجستان است، چندین میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و به زودی توافقی بین چهار کشور انجام خواهد شد.این طرح ها در حالی انجام می شود که بروکسل تلاش می کند واردات گاز خود از آذربایجان را دو برابر کند. تفلیس همچنین در تلاش است تا از پتانسیل ترانزیتی خود در مسیر اتحادیه اروپا در امتداد به اصطلاح کریدور میانی استفاده کند، زیرا کشتیرانان ترانزیت آسیایی از مسیرهای موجود در روسیه اجتناب می کنند.

اما پروژه کابل انتقال برق در زیر آب قدیمی تر از جنگ اکراین است. در سال 2020، یک مطالعه بانک جهانی ایده ساخت یک کابل زیردریایی 1000 مگاواتی که بیش از 1000 کیلومتر بین گرجستان و رومانی امتداد دارد را از نظر تجاری قابل اجرا دانسته بود.

با حمایت مالی غرب، شرکت الکتروسیستم دولتی جورجیا، اپراتور سیستم انتقال برق گرجستان، تحقیقات خود را ادامه داد و در سال 2021 اعلام کرد که این کابل فرصت‌های صادرات و واردات جدیدی را به قفقاز جنوبی به ارمغان می‌آورد و "وابستگی به واردات گران قیمت موجود و تولید حرارتی را کاهش می‌دهد."

این ایده همچنین با هدف اعلام شده آذربایجان برای تثبیت خود به عنوان یک قطب انرژی سبز مطابقت دارد. باکو متعهد شده است که بر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر تمرکز کند و سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی به‌ویژه از سوی کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای راه‌اندازی پروژه‌های بزرگ بادی و خورشیدی جذب کند. هدف اصلی آذربایجان صرفه جویی در گاز خود برای صادرات است.  به نظر می رسد که چنین استدلالی تنها در سال جاری اهمیت بیشتری پیدا کرده است، زیرا روسیه صادرات گاز به اروپا را در پاسخ به حمایت اروپا از اوکراین متوقف کرده است.

علی اف در ماه ژوئیه گفت:«این به ما امکان می دهد گاز طبیعی را صرفه جویی کنیم و گاز طبیعی ذخیره شده را صادر کنیم، به ویژه با توجه به اینکه تقاضا برای گاز ما اکنون به طور چشمگیری افزایش یافته است.پروژه کابل زیردریایی دریای سیاه هنوز در مرحله مطالعه باقی مانده است.  برآورد می شود که اجرای کامل آن سه تا چهار سال طول بکشد.

آذربایجان همچنین پیشنهاد صادرات برق به اروپا را از طریق آنچه که "کریدور زنگزور" می نامد، از طریق ارمنستان تا منطقه نخجوان و ترکیه ارائه کرده است. اما باکو و ایروان، دو سال پس از توافق آتش‌بس، هنوز بر سر هر شرایطی برای خطوط حمل و نقل توافق نکرده اند.