کنعانی: ایران در مسائل منطقه ای یک وزنه تعادل است و نقشی تعیین کننده در معادلات دارد

اقتصادآنلاین – پرستو بهرامی‌راد؛ ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در  نشست هفتگی با خبرنگاران گفت: پس از چندین هفته ترافیک دیپلماتیک در تهران به واسطه حضور مقامات کشورهای همسایه، منطقه و جهان ایران میزبان یک نشست بسیار سازنده بود. تهران به پایتخت دیپلماسی و ائتلاف علیه تروریسم و مقابله با یکجانبه گرایی و نظامی گری تبدیل شده است. 

وی افزود: ایران در مسائل منطقه‌ای یک وزنه تعادل است که نقشی تعیین کننده در معادلات از جمله تثبیت ثبات و امنیت در سوریه دارد. در بحران اوکراین، تهران محل رجوع و مشورت است. سرنوشت سازوکارهای یکجانبه گرایانه با توسل به تهدید و تحریم محکوم به شکست است. 

کنعانی با تاکید بر اینکه صاحبان منطقه به نسخه پیچی‌های سودجویانه قدرت‌های فرامنطقه‌ای نیازی ندارند، تصریح کرد: منطقه ما بیش از آنکه نیازمند ائتلاف‌های ساختگی و پوشالی و سامانه‌های پدافند ناکارآمد با هزینه‌های گزاف از جیب ملت‌های منطقه باشد به سامانه دوستی و مکانیسم امنیت جمعی منطقه‌ای نیاز دارد.

وی ادامه داد: منطقه غرب آسیا و خلیج فارس خانه همه ما و ملت‌ها و کشورهای منطقه است. سرنوشت سازوکارهای یکجانبه گرایانه با توسل به تهدید و تحریم محکوم به شکست است.

این دیپلمات در پاسخ به سؤالی درباره سفر اردوغان به تهران توضیح داد: سابقه آن به سفر آبان ۱۴۰۰ وزیر خارجه ترکیه به تهران برمی‌گردد که پیشنهادی برای تدوین سند از سوی امیرعبداللهیان به طرف ترکیه‌ای ارائه شده بود که ما برای جهت دهی به همکاری‌های بلندمدت دو کشور و توسعه مناسبات دوجانبه پیش نویسی را تدوین کنیم و پیش نویس این سند در سفر اوایل تیر ماه امیرعبداللهیان به ترکیه تحویل همتای ترکیه‌ای شد و بعد در ارتباط دو وزارت خارجه نهایی شد و در روز گذشته در جریان سفر اردوغان به امضای مقامات دو کشور رسید. 

وی با اشاره به اینکه این سند برنامه جامع همکاری بلندمدت دو کشور است که روابط دو کشور در چارچوب سیاست همسایگی را مدیریت کند، تاکید کرد: در چارچوب این سند توسعه مناسبات در ابعاد مختلف سیاسی، ‌اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری، فرهنگی و حتی همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین به چشم انداز همکاری دو کشور در حوزه انرژی، آب و هوا، حمل و نقل و ... مبارزه با تروریسم و جرائم سازمان یافته فرامرزی هم اشاره‌ای در آن شده است.  امیدواریم نتیجه اجرای سند را در ارتقای مناسبات دو کشور در آینده شاهد باشیم.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤالی درباره ادعای یک مقام اتحادیه اروپا مبنی بر این‌که مذاکرات رفع تحریم‌ها در وضعیت حساسی قرار دارد و زمان و مکان دور بعدی مذاکرات، اظهار داشت: بر خلاف ادعایی که طرف آمریکایی در خصوص نافرجام بودن مذاکرات دوحه بیان کرده این مذاکرات خوب بوده و راه را برای ادامه مذاکرات اطراف توافق هسته‌ای باز گذاشته است. بورل هم با حسن نیت و جدیت پیگیر موضوع برای آماده سازی ادامه مذاکرات در دور بعدی است. طرف ایرانی در این زمینه با حسن نیت و جدیت موضوع را دنبال می‌‌کند. 

وی با تاکید بر اینکه گفت‌وگوی دو شب پیش امیرعبداللهیان و بورل با تمرکز بر این موضوع بوده که راه را برای گفت‌وگوها فراهم کنند، افزود: زمینه برای توافق وجود دارد و مشکل اساسی برای توافق نیست، به غیر از اینکه آمریکا تصمیم سیاسی خود را با صراحت و جدیت اتخاذ کند. دولت آمریکا تاکید می‌کند ما اراده داریم به توافق هسته‌ای برگردیم ولی از سوی دیگر به نظر می‌رسد مایل نیست هزینه‌های بازگشت به توافق را پرداخت کند. 

کنعانی ادامه داد: به نظر می‌آید دولت آمریکا نمی‌تواند تصمیم سیاسی مستقلانه‌ای بگیرد. اگر آمریکا به این موضوع از دریچه منافع ملی آمریکا نه از دریچه منافع رژیم غاصب صهیونیستی نگاه کند زمینه برای توافق در آینده نزدیک فراهم است و ایران خواستار تضمین جدی و قابل راستی آزمایی برای توافق هسته‌ای است.

وی درباره همکاری‌های ایران و روسیه بیان کرد: این همکاری‌ها به ماقبل تحولات اوکراین برمی‌گردد و هرگونه ایجاد ارتباط در این نوع از همکاری‌های دوجانبه ایران با روسیه با تحولات اوکراین غیرمنطقی است و با اهداف و انگیزه‌های سیاسی صورت می‌گیرد. موضع ایران در خصوص جنگ جاری در اوکراین واضح و روشن است و بارها به صراحت اعلام شده است. ایران حتما حامی حل و فصل این بحران از طریق سیاسی است و مذاکرات با طرفین در سطوح مختلف انجام شده و با گفت‌‌وگوهایی که میان امیرعبداللهیان و همتای اوکراینی انجام شده بیانگر آن است که ایران از ظرفیت‌های سیاسی خود برای حل و فصل بحران استفاده می‌‌کند. 

کنعانی در ادامه مطرح کرد: ایران دارای ظرفیت‌های هسته‌ای بسیار بالایی است اما همانطور که بارها اشاره شده فناوری هسته‌ای ایران کاملا صلح آمیز است و تحت نظارت مستمر آژانس قرار دارد و در بازدیدهای مکرر و متعدد بازرسان آژانس و در گزارش‌های متعدد آژانس بارها بر صلح آمیز بودن فناوری و فعالیت‌های هسته‌ای ایران تأکید شده است. در بحث سلاح های کشتار جمعی فتوای مقام معظم رهبری را داریم و تغییری در نگاه و موضع ایران ایجاد نشده است.

سخنگوی وزارت خارجه درباره سفر بایدن به منطقه هم اظهار کرد: معتقدیم دولت آمریکا اگر خواهان ایجاد ثبات،‌ امنیت و آرامش در منطقه است باید دست از مداخله در امور داخلی کشورهای منطقه و تلاش برای ایجاد ائتلاف‌های نمادین و ساختگی و تلاش برای اعمال ارزش‌های آمریکایی در منطقه دست بردارد. 

وی افزود: کشورهای منطقه به صورت طبیعی به عنوان صاحبان منطقه، منافع و دیدگاه‌های مشترکی دارند و می‌توانند در پرتو نشست‌های منطقه‌ای بهترین شرایط را برای ثبات و امنیت در منطقه ایجاد کنند. تلاش اسراییل این بوده که در قالب این سفر یک ائتلاف منطقه‌ای را برای اعمال فشار بر ایران شکل بدهد. 

کنعانی ادامه داد: رژیم صهیونیستی در این تلاش ناکام بوده و دولت آمریکا هم توفیقی نداشته است و پیام‌هایی که از مقام‌های عربی منطقه چه مستقیم و چه غیرمستقیم دریافت کردیم گویای این است که خوشبختانه کشورهای منطقه آمادگی ندارند در سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا در مواجهه با ایران قرار بگیرند. شرایطی فراهم شده است که ما گفت‌‌وگوهای جدیدی را برای تعمیق همکاری‌های منطقه‌ای ساماندهی کنیم.

وی درباره مذاکرات ایران و عربستان با بیان اینکه خوشبختانه اجرای پنج دور مذاکرات ایران و عربستان در بغداد مثبت و رو به جلو بوده است، تصریح کرد: خوشبختانه برادران ما در دولت عراق بسیار در این زمینه با حسن نیت و انگیزه و رویکردی سازنده عمل کرده و توانستند نقش بسیار مثبتی در برگزاری این جلسات و ادامه نشست‌ها و انتقال درست پیام‌ها بین طرفین داشته باشند. نتیجه مذاکرات تاکنون به اندازه‌ای دلگرم کننده بوده که بتوانیم دور بعدی مذاکرات را در بغداد در سطح مناسبی داشته باشیم و با استفاده از دستاوردهای گذشته گام رو به جلو برداریم. فضا مثبت است و امیدواریم به نتیجه جدیدی در روند از سرگیری روابط برسیم و ایران از هر گامی که برداران ما در منطقه به سمت توسعه مناسبات بردارند استقبال می‌کند.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال اقتصادآنلاین درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها و انتقال پیام‌ها نیز بیان کرد: مذاکرات با طرف آمریکایی از طریق واسطه اتحادیه اروپا انجام می‌شود و ایران بر مبنای رویکردی که بعد از خروج آمریکا انجام داد هیچگونه گفت‌وگوی مستقیمی با دولت آمریکا نداشته و این روند با واسطه و نقش آفرینی اتحادیه اروپا انجام می‌شود. چارچوب مذاکرات بر مبنای برجام و توافقی است که در سال ۲۰۱۵ امضا شده و ایران بر همان مبنا به مسئولیت‌های خود عمل کرده و امیدواریم طرف مقابل هم به تعهدات خود عمل کند تا ایران بتواند مزایای حاصل از توافق را برای ملت تامین کند.

وی همچنین در پاسخ به پرسش دیگر اقتصادآنلاین در مورد اظهارات مقامات اماراتی اظهار داشت: برنامه برای اعزام سفیر امارات به تهران را به فال نیک می‌گیریم و نشانگر شکل گیری فضای مثبت جدیدی در منطقه تلقی می‌کنیم رابطه با امارات گسترده و متنوع است.

کنعانی درباره سفر وزیر خارجه سوریه به تهران توضیح داد: وزیر خارجه سوریه در پاسخ به دعوت امیرعبداللهیان به تهران سفر کرده و در این سفر موضوعات مرتبط با همکاری‌های دوجانبه و موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی مورد تبادل نظر قرار خواهد گرفت. 

وی با اشاره به اینکه در خصوص اختلافات موجود در مورد شمال سوریه و نگرانی‌‌های دولت ترکیه و مباحثی که در خصوص احتمال اقدام به عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه مطرح بوده است، توضیح داد: خوشبختانه ایران در این زمینه دیپلماسی بسیار  فعال و عملگرایانه‌ای داشته و به صورت مستمر در سطوح مختلف از جمله وزیر خارجه تماس‌ها و گفت‌وگوهای دوجانبه و تلفنی با همتای سوری و ترک برقرار بوده است. ایران تاکید کرده و می‌‌کند که اقدام نظامی می‌تواند به تشدید بحران در مناطق سوریه بینجامد و تامین کننده ثبات و امنیت نخواهد بود و به ایجاد مشکلات برای شهروندان آن مناطق منجر خواهد شد. 

سخنگوی وزارت خارجه همچنین خاطرنشان کرد:‌ امیرعبداللهیان در گفت‌وگو با همتای ترکیه‌ای گفت که توافقات قبلی دو کشور مکانیسم آستانه بهترین و مناسب‌ترین روند غیرنظامی برای حل و فصل بحران و تامین نگرانی‌های امنیتی دولت ترکیه است. بخش دیگر سفر وزیر خارجه سوریه مبنی بر این است که در طرف ایرانی همتای سوری را در جریان مذاکرات دیروز روند آستانه قرار خواهد داد.

این دیپلمات گفت: دولت آمریکا از یک طرف به دنبال مذاکره و بازگشت به توافق است و از طرف دیگر اقداماتی را به صورت متوالی و متناوب انجام می‌دهد که کاملا مشخص است شاهد تناقض رفتاری و گفتاری نزد دولت آمریکا و نهادهای دولتی این کشور هستیم. 

وی ادامه داد: این نشانه تناقض و بی عملی دولت آمریکا در مبحث گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران است. ایران به دولت آمریکا و نهادهای داخلی این کشور به صورت مجموعه یکپارچه نگاه می‌کند و هر اقدام آمریکا در روند مذاکرات هسته‌ای تاثیرگذار خواهد بود و ایران بر همین مبنا عکس العمل خود را خواهد داشت.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره تصویب موافقتنامه انتقال محکومان بین ایران و بلژیک و آزادی اسدالله اسدی نیز بیان کرد: درباره اسدالله اسدی جمهوری اسلامی ایران مواضع خود را بارها اعلام و بر آنها تاکید کرده است. بحث موافقت‌نامه‌های قضایی اعم از استرداد مجرمان و ... یا همکاری‌های مربوط به مباحث کیفری و مدنی بین کشورها یک موضوع عادی و روتین است. 

وی افزود: هم ایران و هم بلژیک تعداد قابل توجهی از این نوع موافقت‌نامه‌ها را با کشورهای مختلف امضا کرده و انعقاد این موافقتنامه‌ها برای همکاری‌های دوجانبه عادی و شناخته شده است. بازداشت دیپلمات ایرانی یک فرآیند کاملا غیرقانونی و نقض فاحش کنوانسیون ۱۹۶۱ وین بوده است. خواست ما از دولت بلژیک این است دیپلمات ایرانی را فورا آزاد و اعاده حیثت کرده و خسارت وارده را جبران کند و نسبت به بدعت گذاشته شده در نقض مصونیت دیپلمات‌ها مسئولیت خود را قبول کند.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره اظهارات مقام معظم رهبری در خصوص شرق فرات و اقدامات نظامی بیان کرد: مسئولیت‌های دولت آمریکا به عنوان نیروی مداخله‌گر خارجی در سوریه روشن و واضح است. درخواست دولت سوریه مبنی بر ضرورت خروج نیروهای غیرقانونی خارجی در داخل اراضی سوریه روشن است و موضوع نیاز به اقدام نظامی ندارد. اگر دولت آمریکا متعهد به وظایف و مقررات بین‌المللی است و نسبت به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها التزام عملی دارد باید به درخواست قانونی دولت سوریه عمل و نیروهای نظامی خود را از آنجا خارج کند.

کنعانی در مورد نشست روند آستانه هم توضیح داد: نشست دیروز نشستی کاملا متمرکز بر موضوع سوریه و کشورهای ضامن روند آستانه بود. به صورت طبیعی با توجه به دیدار دوجانبه روسای جمهور و دیدار پوتین با رهبری موضوعات و مسائل دوجانبه با طرف روسی مورد گفت‌وگو قرار گرفته است و همکاری‌های دو کشور متنوع و متکثر است. 

وی افزود: ایران و روسیه بر مبنای هدف‌گذاری و اراده مقامات عالی دو کشور برای تنظیم یک نقشه راه برای مناسبات بلندمدت دو کشور پیش نویس سند همکاری‌های جامع را با هم تبادل و مذاکرات برای نهایی کردن آن در حال انجام است و پیش بینی می‌شود این پیش نویس در روند مذاکرات به نتیجه نهایی برسد.

این دیپلمات در ‌پاسخ به سوالی درباره این‌که آیا بحرین شامل گفت‌وگوهای منطقه‌ای می‌شود، عنوان کرد: آنچه مربوط به ایران است هم بر مبنای سیاست راهبردی ایران برای توسعه مناسبات با کشورهای همسایه عربی و اسلامی و هم سیاست راهبردی دولت آقای رئیسی ایران به دنبال توسعه روابط با کشورهای همسایه، اسلامی، شرق و آسیاست. 

وی ادامه داد: حوزه پیرامونی خلیج فارس جزو حوزه‌‌های مورد توجه ماست و دست دوستی ما به سوی برادران در این منطقه دراز بوده است. حضور و مداخله بیگانگان کمکی به امنیت منطقه نمی‌کند. در سایه گسترش و بهبود مناسبات با عربستان در مناسبات با بحرین هم می‌توانیم شاهد اتفاقات مثبتی باشیم.