بحران انرژی اروپا تا زمستان کنترل می شود؟
جنگ انرژی اروپا در حال تکمیل شدن است. رهبران کشورهای جی ۷ که پیشتر واردات نفت روسیه را ممنوع کرده یا قول داده بودند که آن را ممنوع کنند، روز بیست و هشتم ژوئن اعلام کردند که راه هایی را برای اعمال سقف قیمتی بر انرژی و گاز روسیه مورد بررسی قرار خواهند داد. به نظر می رسد که مردم در حال آماده شدن برای یک دوره دردناک هستند. بریتانیا اعلام کرده است که بازار برق خود را اصلاح خواهد کرد تا تاثیر گاز طبیعی بر قیمت های داخلی را محدود کند. شرکت های برق فرانسوی از مصرف کنندگان خواسته اند تا «فورا» مصرف انرژی را کاهش دهند. یکی از اهداف چنین مانورهایی محروم کردن روسیه از درآمدی است که بسیار به آن نیاز دارد. هدف دیگر تلاش برای جلوگیری از بحران انرژی است که اکنون در اروپا ایجاد شده است.
اقتصادآنلاین – اکرم شعبانی؛ به گزارش اکونومیست، فقط همین یک ماه پیش بود که به نظر می‌رسید می‌توان از بحران جلوگیری کرد. با افزایش صادرات گاز طبیعی مایع LNG آمریکا، سهم این کشور از کل واردات گاز اروپا از ۶ درصد در ماه سپتامبر به ۱۵ درصد در ماه می افزایش یافت در حالی که سهم روسیه از ۴۰ درصد به ۲۴ درصد کاهش یافته است. گازی که اروپا از همسایه دردسرسازش نیاز داشت هنوز در جریان بود. روسیه پس از اینکه کشورهای طرف قرارداد از پرداخت مبلغ توافق شده به روبل خودداری کردند، شیرهای صادرات به بلغارستان، فنلاند و لهستان را بست در حالی که در وهله اول این کشورها هنوز خرید کمی داشتند. ذخایر این قاره با سرعتی بی سابقه در حال افزایش بود.
پس از آن دو اتفاق رخ داد. روز هشتم ژوئن، آتش سوزی، تاسیسات مایع سازی گاز فری‌پورت در تگزاس را تعطیل کرد. این قطعی که پیش بینی می‌شود ۹۰ روز هم به طول بینجامد، اروپا را از ۲.۵ درصد از عرضه گاز خود محروم کرده است. یک هفته پس از آن، شرکت غول انرژی روسیه گازپروم اعلام کرد که عرضه به اروپا از طریق خط لوله نورد استریم ۱، ظاهرا به دلیل تاخیر در بازگشت یک توربین در حال سرویس در کانادا (گازپروم تحریم‌ها را مقصر می‌داند) تنها به ۴۰درصد از ظرفیت کاهش می‌یابد. این مساله باعث کاهش ۷.۵ درصد دیگر از عرضه اروپا شد.
منابع زیاد دیگری در دسترس نیست. پایانه‌های گاز مایع طبیعی با ظرفیت کامل در حال کار هستند. مقدار کمی بیشتر می‌تواند از طریق خط لوله از الجزایر، آذربایجان یا نروژ عبور کند. راه‌اندازی مجدد میدان گازی هلندی گرونینگن که زمانی به اندازه نورد استریم تامین کننده بود، پس از یک زمین لرزه متوقف شد و اکنون از لحاظ سیاسی اشکالاتی دارد. در نتیجه، بر اساس شرکت مشاوره ریستاد انرژی، تاسیسات ذخیره سازی گاز اتحادیه اروپا تا پایان اکتبر نزدیک به دو سوم پر خواهد شد که کمتر از هدف این بلوک برای چهار پنجم ظرفیت است. حتی این ترس وجود دارد که نورد استریم که قرار است در ماه جولای سرویس دهی منظمی داشته باشد، پس از پایان تعمیر و نگهداری مجددا راه اندازی نشود. در این صورت، اروپا ممکن است با سطح ذخیره سازی تنها ۶۰درصدی، زمستان را آغاز کند.
این موضوع، سوالاتی را در مورد توانایی این قاره برای گرم ماندن در زمستان ایجاد می‌کند. علاوه بر این، تولید برق با سوخت گاز در طول سال گذشته به منبع حاشیه‌ای تامین برق در اروپای غربی تبدیل شده؛ به این معنی که هزینه آن همان چیزی است که قیمت برق را در سراسر منطقه تعیین می‌کند. سال گذشته این مساله تا حدودی به این دلیل بود که تولید برق تجدیدپذیر به دلیل خشکسالی (و به دلیل کم آب شدن رودخانه‌ها) و بادهای شدید ناکافی با مشکل مواجه شد. این بار مشکل این است که رآکتورهای هسته‌ای در فرانسه نیاز به تعمیر و نگهداری دارند و با کمتر از نیمی از ظرفیت خود کار می‌کنند. این موضوع منبع برق اروپا را تحت تاثیر قرار می‌دهد، درست همانطور که موج گرما در نیمکره جنوبی باعث افزایش تقاضا برای سرمایش می‌شود. میانگین قیمت لحظه‌ای برق فرانسه ۱۹۷ یورو (۲۰۶ دلار) در هر مگاوات ساعت در ماه می در مقایسه با ۱۵ یورو در سال گذشته بود.
یکی از راه‌های مقابله اروپا با عدم تعادل، تجارت است. فرانسه که زمانی بزرگترین صادرکننده برق منطقه بود، اکنون در حال خرید برق از همسایگان است. همانطور که در نمودار زیر مشخص است، به دلیل کاهش عرضه از طریق نورد استریم، اکنون عمده فروشی گاز در آلمان و اروپای شرقی هزینه کمتری دارد. این امر باعث تشویق جریان‌های بریتانیا و اسپانیا می‌شود که دارای پایانه‌های گاز مایع طبیعی هستند. اما عرضه کل سوخت و نیرو را افزایش نخواهد داد و نشانه‌هایی وجود دارد که در یک بحران، اتحاد میان کشورها می‌تواند از بین برود. در روز بیست و نهم ژوئن مشخص شد که یکی از اولین گام‌های بریتانیا در شرایط اضطراری، قطع گاز به سرزمین اصلی اروپا خواهد بود.
بنابراین کشورهای اتحادیه اروپا در حال تلاش برای یافتن جایگزینی برای گاز هستند. آلمان، برنامه‌های خود را برای بازنشستگی بیش از یک پنجم نیروگاه‌های زغال‌سنگ در سال جاری معکوس کرده است. اتریش، بریتانیا، فرانسه و هلند اعلام کرده‌اند که ممکن است تعطیلی کارخانه‌های زغال‌سنگ را به تعویق انداخته و یا بازگشایی کنند. تعدادی از هفت نیروگاه هسته‌ای اروپا که قرار است تا پایان زمستان تعطیل شوند، احتمالا مدت زمان طولانی‌تری به تولید ادامه خواهند داد. با این حال حتی اگر همه این موارد رعایت شود، گاز احتمالا به تعیین قیمت برق ادامه خواهد داد. یک قرارداد آتی دسامبر برای برق «پایه» (به معنای غیرقابل تجدید) آلمان، در حال حاضر ۲۵ درصد بالاتر از هزینه‌های تولید برق با گاز، معامله می‌شود و این نشان می‌دهد که بازار در یک بحران گاز به اضافه یک صرفه در حال قیمت گذاری است.
کمبود عرضه مداوم به این معنی است که تقاضا باید تعدیل شود. قیمت‌های بالا ممکن است بخشی از کار را انجام دهد. اما جیره بندی ممکن است بر شرکت‌های تشنه گاز و انرژی مانند تولیدکنندگان کود، شیشه و فولاد نیز اعمال شود. این مساله که محدودیت‌ها چه اندازه شدید هستند و اینکه آیا در نهایت به خانواده‌ها نیز تعمیم داده می‌شوند، به نوبه خود به دو ویژگی غیرقابل پیش بینی بستگی دارد: دمای هوا در زمستان قاره و میزان بازگشت چین از قرنطینه‌های کووید – ۱۹ و خرید گاز مایع طبیعی بیشتر. اروپا تاکنون در جنگ انرژی خود با روسیه شانس چندانی نداشته است و اگر قرار است چراغ‌ها تا بهار روشن بماند، این روند مستلزم تغییراتی است.
