افزایش ۱.۵ برابری تولید خودرو شدنی است؟
سیدرضا فاطمی امین، وزیر صنعت،معدن و تجارت در گفتگویی که با شبکه تلویزیونی یک انجام داد موضوعاتی را در خصوص صنعت خودرو و اصلاح ساختاری آن مطرح کرد که حذف قرعه کشی و افزایش یک و نیم برابری تولید در سال آینده از مهمترین بخش های آن بود. وعده‌ای که کارشناسان در شرایط کنونی آن را غیرممکن می دانند.
اقتصادآنلاین-پرهام کریمی؛ فاطمی امین در گفتگویی تلویزیونی بیان کرد که با افزایش ۵۰درصدی تولید خودرو و همچنین آزادسازی واردات، قرعه کشی خودرو از سال آینده به تدریج حذف خواهد شد. این اظهارات با توجه به اینکه برنامه ای دقیق برای آن اعلام نشده، پرسش‌های فراوانی را به ذهن فعالان حوزه خودرو متبادر کرده است. اقتصاد آنلاین در صحبت با میلاد بیگی، کارشناس صنعت خودرو تلاش کرد برنامه ای برای این ادعاها و پاسخی برای برخی از پرسش های متعدد فعالان این حوزه بیابد.
پرسش بسیاری از کارشناسان این است که چگونه خودروسازی که حتی نتوانسته برنامه خود برای سال ۱۴۰۰ را عملی کند و در شرایطی که همه گیری کرونا و همچنین شرایط سیاسی جهانی، زنجیره تامین را مختل کرده و خودروسازان بزرگ دنیا از احتمال کاهش تولید خود خبر می دهند، می خواهد تولید خود را نه تنها حفظ کند بلکه آن را افزایش دهد. میلاد بیگی در این زمینه می گوید:« چالش اصلی تولید ما در شرایط فعلی، باتوجه به اینکه امسال هم به نقطه هدف نرسیدیم، مشکلی است که در تامین زنجیره تامین داریم. در حال حاضر بحران تقاضای تراشه الکترونیکی در دنیا وجود دارد و این مشکل فقط مربوط به ایران نیست و هر برنامه‌ای برای افزایش تولید مبتنی بر این است که بدانیم باید در این زمینه چگونه عمل کنیم. مگر اینکه بخش قابل توجه تولید ما مبتنی بر مونتاژ خودرو باشد که در این حجم هم ما نمی‌توانیم خودرو در کشور مونتاژ کنیم و نیازمند برنامه‌های دیگری هستیم.»
بیگی همچنین افزود:« آقای وزیر از ابتدا بحث افزایش تیراژ را داشتند. اما مساله چالش‌هایی است که در مورد آن‌ها برنامه‌ای ارائه نشده است. این موضوع مهم است که افزایش تولید، بحران هایی دارد که نیازمند برنامه‌های جدیدتر است که تاکنون در این زمینه‌ها بحثی مطرح نشده است.»
شاید مهمترین ادعای فاطمی امین در این برنامه حذف قرعه کشی از فرآیند ثبت نام برای خودروها باشد که با توجه به سلسله مشکلاتی که در صنعت خودرو و در سیستم مدیریتی این حوزه وجود دارد و اعلام حذف این فرآیند در سال آینده شاید برای مردم امیدوارکننده باشد اما کارشناسان این حوزه را بدون ارائه برنامه ای مدون و عملی قانع نمی کند.
مشکلی که بر سر راه حذف این فرآیند رانت زا وجود دارد، قیمت گذاری دستوری است که به سبب آن قیمت فروش کارخانه در اکثر مدل خودروها از قیمت تمام شده آن خودرو کمتر است. همچنین رانت بزرگی که اختلاف قیمت میان کارخانه و بازار ایجاد کرده است. به عنوان مثال می توان به آمارهای ثبت نام و فروش ایران خودرو اشاره کرد. با وجود اینکه بر اساس اعلام مسئولان تقاضای سالانه خودرو یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه است اما به طور متوسط سه میلیون متقاضی در هر مرحله فروش فوری ثبت نام می کنند؛ آن هم در شرایطی که ایران خودرو به طور میانگین در هر مرحله تنها حدود ۱۰هزار خودرو عرضه می کند
بیگی در این باره و در پاسخ به این سوال که آیا رویا حذف قرعه کشی ممکن است، به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت:« مساله قرعه کشی از آنجا برمی‌آید که قیمت‌ها با قیمت‌های بازار فاصله زیادی دارد. این قیمت‌ها در برخی خودروها زیر هزینه تمام‌شده قرار گرفته است؛ مساله مهم این است که حذف قرعه کشی از چه طریق باشد؟ حذف قیمت دستوری یا بالا بردن قیمت دستوری. هر یک از این موارد هم که اجرا شود نیازمند ملاحظات اجرایی است و در پایان هم باید مساله قیمتگذاری حل شود.»
میلاد بیگی در مورد اینکه خودروسازان داخلی حتی نتوانسته اند تولید یک میلیون و صد هزارتایی خود را محقق کنند اذعان داشت:« نیازمند برنامه‌ریزی جدی هستیم و برنامه مشخص می‌کند می‌توانیم به این سمت برویم یا خیر. در برنامه وزیر قرار بود سطح تولید ما یک میلیون و ۱۰۰ باشد که بعید می‌دانم به ۹۰۰ هزار هم برسیم.»
با همه این حرف ها باید منتظر ماند و دید که وزیر تمایلی به ارائه برنامه های خود برای تحقق رویاهایش دارد یا همچنان در کنفرانس ها و مصاحبه ها مطالبی عنوان می کند که به نظر بسیاری از کارشناسان رویاپردازی است.
