نتیجه مذاکرات وین در مراحل پایانی چه خواهد بود؟
روزنامه وال استریت ژورنال نوشته است: کاخ سفید توافق هسته‌ای را ابزاری حیاتی برای نظارت و مهار فعالیت هسته‌ای تهران می‌داند.
اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی‌راد: روزنامه وال استریت ژورنال در یادداشتی به قلم لارنس نورمن و سونه انگل راسموسن نوشت: کشورهای غربی نگرانی‌های فزاینده‌ای در مورد فعالیت هسته‌ای ایران دارند، اما طی هفته‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که مذاکره‌کنندگان به توافقی برای محدود کردن آن نزدیک‌تر شده‌اند.
ایران، آمریکا و دیگر قدرت‌های جهانی در حال نزدیک شدن به توافق برای احیای برجام ۲۰۱۵ هستند که فعالیت هسته‌ای تهران را در ازای رهایی از تحریم‌های بین‌المللی محدود می‌کند.
مذاکره‌کنندگان هنوز بر سر برخی از خواسته‌های مهم ایران درگیر هستند، اما هییت‌ها در هفته‌های اخیر مهم‌ترین پیشرفت را از زمان آغاز مذاکرات برای احیای توافق در آوریل ۲۰۲۱ داشته‌اند.
مقامات درگیر در این مذاکرات می‌گویند توافق می‌تواند طی چند روز آینده در وین به سرانجام برسد.
احیای توافق ۲۰۱۵، که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور سابق آمریکا در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، یکی از اهداف اصلی سیاست خارجی دولت بایدن است. ایران با پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ای خود به تحریم‌های آمریکا که توسط دولت ترامپ تحمیل شده بود، پاسخ داد، زیرا مقامات غربی نگران هستند که امیدها برای احیایم برجام را از بین ببرد.
کاخ سفید توافق هسته‌ای را ابزاری حیاتی برای نظارت و مهار فعالیت هسته‌ای تهران می‌داند. همچنین توافق را کلید ثبات در غرب آسیا می‌داند که به آمریکا اجازه می‌دهد بر روسیه و چین تمرکز کند.
دیپلمات‌های غربی گفتند، با از سرگیری مذاکرات در نوامبر، پس از یک وقفه ۶ ماهه به دلیل انتخابات ریاست‌جمهوری و تغییر دولت در ایران، تهران خواسته‌های خود را افزایش داد. این کشور به دنبال لغو تحریم‌های اعمال‌شده توسط دولت ترامپ پس از خروج آمریکا از توافق در سال ۲۰۱۸ بود و از اقداماتی که برای مهار فعالیت‌های هسته‌ای خود و بازگشت به پایبندی به توافق متعهد شده بود، کنار رفت. آمریکا با افزایش فشار اقتصادی بر ایران پاسخ داد.
طی دو سال گذشته، ایران پایبندی به اکثر مفاد توافق ۲۰۱۵ را متوقف کرده است و زمان مورد نیاز برای تولید سوخت هسته‌ای کافی برای ساخت سلاح را به یک ماه کاهش داده است. این اقدامات، دور شدن از توافق، پاسخ به تحریم‌های آمریکا و بقای توافقی که به برداشتن تحریم‌ها علیه ایران و باز کردن راه این کشور برای تجارت با غرب کمک کرد را به خطر انداخته است.
دولت بایدن می‌گوید که خواستار احیای برجام است و سپس از آن به عنوان بستری برای مذاکره به منظور توافق طولانی‌تر و قوی‌تر استفاده کند. تهران بارها از دولت بایدن به دلیل حفظ تحریم‌های دوران ترامپ انتقاد کرده است.
برجام در جولای ۲۰۱۵ پس از دو سال مذاکره بین آمریکا، ایران و دیگر قدرت‌های بزرگ امضا شد که اولین مذاکرات طولانی بین واشنگتن و تهران از زمان انقلاب اسلامی ۱۹۷۹ بود که در ژانویه ۲۰۱۶ اجرایی شد.
این توافق ایران را موظف می‌کرد که ۹۸ درصد از ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را از بین برده یا به خارج بفرستد، دو سوم سانتریفیوژهای خود را که سوخت هسته‌ای تولید می‌کنند، حذف کند و کار بر روی یک رآکتور آب سنگین را که می‌توانست پلوتونیوم برای سلاح هسته‌ای تولید کند، متوقف کند. ایران همچنین با بازرسی‌های آژانس اتمی سازمان ملل موافقت کرد و غنی‌سازی اورانیوم را در یک سایت هسته‌ای زیرزمینی متوقف نمود.
بیشتر محدودیت‌ها بر کار هسته‌ای و نظارت ایران برای مدت ۲۵ سال طراحی شده بود. با این حال، بر اساس این قرارداد، ایران مجاز به تولید مقادیر نامحدود اورانیوم غنی‌شده بدون هیچ سقفی برای خلوص این ماده پس از سال ۲۰۳۱ بود.
در مقابل، ایران تخفیف تحریم‌های بین‌المللی را دریافت کرد. محدودیت‌ها برای فروش انرژی، صنعت کشتیرانی، بخش بزرگی از مسایل بانکی و سایر تولیدات صنعتی ایران برداشته شد. تحریم‌های انرژی و بانکی آمریکا باقی ماندند، اما بر کشورهای دیگر تأثیری نداشتند. تحریم‌های حقوق بشر، موشک‌های بالستیک و تروریسم پابرجا بود.
این قرارداد به ایران اجازه داد تا بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از درآمدهای نفتی خود را که به دلیل تحریم‌های آمریکا در خارج از کشور بلوکه شده بود، به کشور بازگرداند.
