باقری در تهران، مالی در وین/ اوکراین در آتش جنگ

اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی‌راد؛ در حالی که ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه جنگ با اوکراین را آغاز کرده، هنوز پرونده برجام سرگردان در راهروهای کوبورگ باقی مانده است. بعد از ده ماه طبق گفته مقامات مذاکره‌کننده پرونده احیای برجام به خط پایان نزدیک شده بود. اما شروع جنگ در اوکراین که برای کشورهای عضو برجام و آمریکا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ بدون شک شرایط را در وین تغییرات عمده‌ای می‌دهد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران گفته است که تاکنون هرگز تا این اندازه به رسیدن به یک توافق خوب نزدیک نبوده‌ایم. میخاییل اولیانوف، رییس هیات مذاکره‌کننده روسیه توییت کرده است که  مذاکرات وین در آستانه عبور از خط پایان است و انریکه مورا،  معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است که پس از ۱۰ ماه مذاکره در وین، ما به پایان نزدیک می‌شویم. همچنین ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در نشست خبری امروز خود گفته است: «پیشرفت قابل توجهی صورت گرفته است و ما نزدیک به یک توافق احتمالی هستیم اما تعداد زیادی از مسائل مهم همچنان حل نشده باقی مانده اند.» در حالی که همه شرایط خبر از پایان خط مذاکرات وین دارند، اما هنوز به طور قطعی نمی‌توان شرایط را تحلیل کرد.

توییت امروز علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایران بار دیگر اتیکت ابهام را به سرانجام پرونده احیای برجام زده است. مذاکره‌کننده ارشد ایران با انتشار پیامی در توئیتر نوشته است: هر قدر هم که به خط پایان نزدیک باشیم، الزاماً تضمینی برای عبور از آن وجود ندارد. این کار مستلزم هوشیاری، ثبات قدم قوی‌تر، خلاقیت بیشتر و رویکردی متوازن برای برداشتن گام پایانی است. ‌برای اتمام کار، تصمیم‌های مشخصی وجود دارد که طرف‌های غربی باید بگیرند.

از سوی دیگر یک خبرنگار عرب با تصویری از دست‌نویس یکی از اعضای هیات ایرانی همراه رییس جمهوری در سفر به قطر افشا کرده است که در آن نوشته شده است: پاسخ به نامه آمریکا این است: رفع کامل تحریم‌ها، ضمانت معتبر و بستن پرونده اماکن ادعایی.گفته می‌شود که قطر پیام ایالات متحده را برای مذاکره مستقیم به ایران ابلاغ کرده است. ایران هنوز مذاکره مستقیم با آمریکا را نپذیرفته است و برخی کارشناسان عدم مذاکره مستقیم را شرایط مناسبی برای توافق نمی‌دانند.

تا به امروز هم ایران توپ رسیدن به توافق را به سمت زمین آمریکایی‌ها پرتاب کرده‌اند. حتی امروز علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در توییتر خود نوشته است: دستیابی به توافق خوب بدلیل پیشرفت‌های قابل اعتنا در مذاکرات که عمدتا ناشی از ابتکارات ایران بوده، امکان‌پذیر است، اما مرحله پایانی مذاکرات وین بدون تصمیم‌گیری سیاسی غرب برای حل مسائل بسیار مهم باقیمانده که لازمه «متوازن‌سازی توافق» است، شکل نخواهد گرفت.

سفرهای معنی‌دار

پیش از این طرف‌های غربی علی‌رغم مخالفت ایران، نیمه فوریه را به عنوان ضرب‌الاجل پایان مذاکرات اعلام کرده بودند، اما بعد جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا این زمان را به آخر فوریه منتقل کرد. به نظر می‌رسد با نزدیک شدن پایان ماه فوریه طرف غربی مصرانه‌تر از پیش بر فوریت مذاکرات تمرکز کرده است. جان ساکی، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری خود گفته است که با توجه به سرعت پیشرفت‌های هسته ای ایران، زمان بسیار کمی برای دستیابی به توافق در مذاکرات وین باقی مانده است.

با اوج گرفتن اخبار نهایی شدن مذاکرات، علی باقری‌کنی، مذاکره کننده ارشد ایران به تهران بازگشته است. گفته می‌شود جلسات شورایعالی امنیت ملی روزهای شنبه برگزار می‎شود و این سفر برای تصمی‌گیری سیاسی تهران است. با این حال رابرت مالی، مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در وین باقی مانده است و شب گذشته با ۴+۱ نشستی داشته است.

 به نظر می‌رسد که با محدود شدن اختلاف‌ها میان ایران و ایالات متحده به دو تا سه مورد مشخص، زمان تصمیم‌گیری برای تهران و واشنگتن رسیده است.

به نظر می‎رسد دو طرف به دنبال رسیدن به یک توافق تا پایان فوریه هستند و برخی اعلام کردند که انتظار می‌رود که وضعیت رایزنی‌ها در وین تا روز جمعه (۶ اسفند ماه) مشخص شود.  با این حال جنگ اوکراین شاید ورق را برای مذاکرات وین برگرداند.

جنگ اوکراین

 در شرایطی که کشورهای درگیر در مذاکرات وین در سایه تحولات شرق اوکراین قرار گرفته‌اند و جنگ روسیه و اوکراین احتمالاً دامنه گسترده‌ای پیدا کند، بدون شک این موضوع روی مذاکرات وین نیز تاثیر می‌گذارد.

البته ایت تاثیر را از دو جهت می‎توان بررسی کرد: جهت اول این است که اتفاقات اوکراین تیم‌های غربی را به سمت بحران هسته‌ای ایران برای خودشان ببرد و زودتر به سمت توافق حرکت کنند. جهت دوم این است که بحران اوکراین شرایط را برای مذاکرات وین پیچیده‌تر کند. از آن جهت که روسیه رابط اصلی ایران و آمریکا تلقی می‌شود و از طرف دیگر ممکن است همه چیز در وین به دلیل شرایط اضطراری به تعویق بیافتد.

روزهای زیادی به آخر فوریه نمانده است و باید دید با بازگشت مذاکره‌کننده ارشد ایران به وین اتفاقات چگونه رقم می‌خورد.