استان های پیشتاز در اقتصاد معدن
دادههای مرکز آمار نشان می‌دهد که بیشترین تعداد معادن در حال بهرهبرداری کشور در استان خراسان‌رضوی قرار دارد که رقم دقیق آن ۵۶۷معدن است.
معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق تهران در گزارشی با استناد به دادههای مرکز آمار، وضعیت متغیرهای صنعتی و اقتصادی معادن در حال بهرهبرداری کشور از جمله تعداد معادن، اشتغال، شاخص قیمت تولیدکننده، ارزش افزوده و ارزش سرمایه گذاری برای بازه زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ را تشریح کرده است.
این گزارش نشان می‌دهد که روند رشد سرمایهگذاری واقعی در همین دوره، کاهنده و نزولی بوده و متوسط رشد سالانه سرمایهگذاری واقعی در معادن کشور، طی بازه موردنظر، منفی ۱۸درصد است.
نتایج طرح‌‌های آمارگیری معادن در حال بهرهبرداری کشور، هرساله از سوی مرکز آمار ایران منتشر می‌شود. در این طرح‌‌ها، دادههای مرتبط با همه معادن به استثنای معادن نفت، گاز، اورانیوم و خاک رس پوشش داده شده است.
در گزارش معاونت بررسیهای اقتصادی اتاق تهران آمده است که بیشترین ارزش افزوده معادن کشور در سال ۱۳۹۹ از سوی معادن استخراج سنگ‌آهن و سنگ مس با مجموع سهم ۸۶درصد، تولید شده است.
همچنین ۴۶درصد از کل تعداد معادن در حال بهرهبرداری به استثنای معادن نفت، گاز، اورانیوم و خاک‌‌‌رس در استان‌‌‌های خراسان‌رضوی، فارس، کرمان، اصفهان، آذربایجان‌‌‌شرقی، خراسان‌جنوبی، مرکزی و یزد قرار دارند که سهم این معادن از کل اشتغال معادن در حال بهرهبرداری در سال ۱۳۹۹ حدود ۶۸درصد و سهم آنها از کل ارزش افزوده معادن، ۹۱درصد است.
در سال ۱۳۹۹، بیشترین تعداد معادن در حال بهرهبرداری کشور در استان خراسان‌رضوی با رقم ۵۶۷معدن، بیشترین تعداد شاغلان و بالاترین ارزش افزوده معدنی متعلق به استان کرمان به ترتیب با ارقام ۳۰هزار و ۴۴۹ نفر و ۱/ ۶۸هزارمیلیارد تومان بوده است. همچنین ۷۱درصد ارزش افزوده معادن در سال ۱۳۹۹ در معادن دو استان کرمان و یزد تولید شده است.
این گزارش از افزایش تعداد معادن کشور و اشتغال به کار گرفته شده در آنها طی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹، خبرداده و در ادامه آن آمده است: به طور متوسط هر معدن فعال کشور در سال ۱۳۹۹ حدود ۲۱ نفر نیروی شاغل داشته که این رقم در مقایسه با سال ۱۳۹۴ حدود سه‌نفر افزایش یافته است.
روند عمومی تغییرات ارزش افزوده اسمی و واقعی معادن طی این بازه زمانی، هر دو افزایشی بوده و متوسط رشد سالانه ارزش افزوده اسمی و واقعی معادن موردنظر در این گزارش طی این دوره، به‌ترتیب حدود ۷۲درصد و ۲۴درصد بوده است.
رشد سرمایهگذاری اسمی طی دوره مورد بررسی مستمر و مثبت، ولی روند رشد سرمایهگذاری واقعی در همین دوره، کاهنده و نزولی است. متوسط رشد سالانه سرمایه گذاری واقعی در معادن کشور طی بازه موردنظر، منفی ۱۸درصد است.
نسبت سرمایهگذاری به ارزش افزوده در سال ۱۳۹۹ به کمترین رقم طی سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ یعنی ۴درصد رسیده که با توجه به تضعیف شدید سرمایهگذاری در این حوزه، نگران‌‌کننده است.
