آیا روسیه حمله خواهد کرد؟
روسیه چندین هفته است که مرزهای اوکراین را به جولانگاه نیروهای نظامی خود تبدیل کرده و جهانی را در برزخ حمله یا عدم حمله به این همسایه قدیمی و استراتژیک نگه داشته است. از طرفی ایالات متحده، روز از پی روز در طبل نگرانی از شروع یک جنگ می‌کوبد. در تازه‌ترین اقدام خبرگزاری اسپوتنیک خبر داده که دیپلمات‌های روس در حال ترک اوکراین هستند. پالسی کاملا هشدار دهنده که نگرانی‌ها از اقدامات روزهای آینده روسیه را افزایش می‌دهد. هرچند الجزیره خبر داده سفارت روسیه در کی‌یف اعلام کرد که ماموریت هیات دیپلماتیک روسیه مستقر در اوکراین همچنان ادامه دارد و دیپلمات‌های روس به فعالیت‌شان در این سفارتخانه ادامه می دهند.
اقتصادآنلاین- موسی حسن‌وند؛ البته "آناتولی آنتونوف" سفیر روسیه در آمریکا هم ادعاها مبنی بر امکان حمله روسیه به اوکراین حین بازی‌های المپیک زمستانی را بی‌اساس دانست. همچنین "دیمتری بولیناسکی" معاون اول نماینده دایم روسیه در سازمان ملل در ادعایی عجیب عنوان کرد برعکس آنچه گفته می‌شود، احتمال دارد آمریکا به اوکراین حمله کند! ادعایی که نه تنها عجیب است، بلکه با حجم نیرو پشت مرزهای اوکراین باورپذیر به نظر نمی‌رسد.
به هر حال طرف روسی در هفته‌های اخیر صرفا جز تکذیب مواضع طرف‌های غربی کار دیگری انجام نداده و ولادیمیر پوتین هم صحبت زیادی در این موضوع نداشته است.
اما شواهد نشان از حمله گسترده روسیه به اوکراین است. هرچند وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرده که روسیه در معرض یک حمله رسانه‌ای هماهنگ قرار گرفته که هدف آن، بی‌اعتبار کردن خواسته‌های برحق این کشور برای تضمین‌های امنیتی و توجیه خواسته‌های ژیوپلیتیکی غرب است.
روسیه در سال های اخیر به دنبال محدود کردن ناتو در مرزهای غربی خود و اروپای مرکزی بوده است. اقدامی که علیرغم حمایت ضمنی اروپای غربی برای کوتاه کردن دست آمریکا از منطقه، مورد انتقاد کشورهای اروپای شرقی و طرفدار پیوستن به پیمان آتلانتیک شمالی است.
قیمت نفت، همچنان صعودی
همچنین تنش‌ها در منطقه بر بازارهای جهانی هم تاثیر گذاشته است. شاخص جهانی نفت خام این هفته ۱.۳ درصد رشد و قیمت هر بشکه نفت خام امروز از مرز ۹۵ دلار هم عبور کرد. آنطور که بلومبرگ گزارش داده است، حمله احتمالی روسیه به اوکراین نه تنها موجب اختلال در عرضه نفت می‌شود بلکه می‌تواند جرقه‌ای برای تحریم‌های تلافی‌جویانه آمریکا باشد.
قیمت نفت در هفته‌های اخیر به دلیل گمانه‌زنی درباره پیشی‌گرفتن تقاضا از عرضه و بازگشت اقتصاد جهانی از دوران همه‌گیری کرونا، افزایش یافته است. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی اعلام کرد که ایالات متحده معتقد است روسیه می‌تواند در یک هفته آینده اقدامی نظامی علیه اوکراین انجام دهد و همین موضوع موجب افزایش قیمت نفت شده است.
اوکراین: روسیه ۴۸ ساعته پاسخ دهد
در سوی دیگر، البته اوکراین هم سکوت نکرده است. دیمیتری کولبا، وزیر امورخارجه این کشور روز جمعه گفت: «اوکراین از روسیه خواسته است ظرف ۴۸ ساعت در مورد "فعالیت نظامی" خود در مناطق نزدیک مرز اوکراین توضیحاتی ارایه کند.»
وی در صفحه توییتر خود نوشت: «ما به طور رسمی مکانیسم کاهش خطر را مطابق با بند سوم سند وین راه اندازی کرده‌ایم و از روسیه خواسته‌ایم تا توضیحات مفصلی در مورد فعالیت‌های نظامی در مناطق مجاور خاک اوکراین و کریمه موقتاً اشغال شده ارایه دهد.» کولبا تاکید کرد: «روسیه ۴۸ ساعت فرصت دارد تا پاسخ دهد.»
آمریکا: روسیه به زودی حمله می‌کند
پیشبینیهای مقامات آمریکایی اما به همین جا ختم نمی‌شود. پیش از این وزیر خارجه آمریکا به روسیه هشدار داده بود که هرگونه تجاوز به اوکراین با پیامدهای سریع و شدید مواجه خواهد شد. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا هم شامگاه جمعه به تمامی شهروندان آمریکایی هشدار داد که ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده خاک اوکراین را ترک کنند.
وی در کنفرانس خبری کاخ سفید گفت: «اکنون خطر به اندازه کافی زیاد بوده و تهدید به اندازی کافی فوری است و این همان چیزی است که احتیاط می‌خواهد در شرایطی هستیم که اگر ولادیمیر پوتین (رییس جمهور روسیه) هر زمانی که دستور دهد، ممکن است تهاجم (علیه اوکراین) آغاز شود.
این تهاجم ممکن است در جریان برگزاری المپیک (زمستانی چین) باشد. هیچ بعید نمی‌دانیم که روسیه حمله‌ای برق آسا علیه کی‌یف انجام دهد و در حال حاضر بیش از ۱۰۰ هزار نظامی روسی در مرزهای اوکراین مستقر هستند.» این در حالی است که قرار است آمریکا سه هزار نیروی دیگر به لهستان بفرستد.
اعزام این نیروها شمار نیروهای اعزامی آمریکا به شرق اروپا در هفته‌های اخیر را به شش هزار نفر می‌رساند. از سوی دیگر جیمز هیپی، معاون وزیر دفاع انگلیس گفته: «هیچ سرباز انگلیسی در صورت وقوع درگیری در منطقه نخواهد بود.
نیروهای انگلیسی برای آموزش استفاده از موشک‌های ضدتانک انگلیس به نیروهای اوکراینی به این کشور اعزام شده‌اند و تا پایان هفته این کشور را ترک می‌کنند.» همچنین سرویس‌های امنیتی و اطلاعاتی ایالات متحده به آلمان و دیگر هم‌پیمانان آمریکا در سازمان ناتو هشدار داده‌اند، با توجه به اطلاعات و داده‌های جدید بیم آن می‌رود که "حمله روسیه به اوکراین چهارشنبه آینده (۱۶ فوریه) صورت گیرد." محافل دیپلماتیک گفته‌اند، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و همچنین سرویس اطلاعاتی ارتش آمریکا در این اطلاع‌رسانی محرمانه جزییات متعدد، مسیر‌های مشخص حمله روسیه و همچنین چگونگی مأموریت هر یک از واحد‌های روسیه را ذکر کرده است.
تماس رهبران روسیه و آمریکا، تکرار هراس موشکی کوبا؟
اما مهم‌ترین خبر که امروز اتفاق خواهد افتاد، تماس تلفنی جو بایدن رییس جمهور ایالات متحده و پوتین رییس جمهوری روسیه خواهد بود. تماسی که بیشتر یادآور بحران موشکی کوبا و تقابل ۱۳ روزه میان ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی در پی استقرار موشک‌های بالستیک شوروی در کوبا است. رسانه‌ها همچنین از قصد امانویل مکرون، رییس جمهوری فرانسه برای گفت‌وگویی تلفنی با پوتین خبر داده‌اند.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان هم قرار است سه‌شنبه آینده برای دیدار و مذاکره با پوتین راهی مسکو شود؛ سفری که احتمالا بیشتر منافع آلمان در بازار انرژی میان آمریکا و روسیه را دنبال کند.
آیا روسیه قصد حمله دارد؟
لیونید اسلوتسکی (رییس کمیته امور بین‌الملل دومای دولتی روسیه) در واکنش به خبر تاریخ "حمله" اوکراین، پس از خبر "آغاز حمله روسیه به اوکراین" در هفته های گذشته گفته، این ادامه سبک "آخر هفته های دروغین" غرب است. پیش از این روسیه در سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۱۴ دو درگیری نظامی با گرجستان بر سر اوستیای جنوبی و اوکراین بر سر شبه جزیره کریمه را از سر گذرانده و الگوی رفتاری روسیه در هر دو مورد مشابه یکدیگر بوده است. در هر دو مورد روس‌ها یک روز پس از تجمع پشت مرزهای مورد اشاره، وارد کشور متخاصم شده و مناطق مورد نظر را اشغال کرده‌اند.
البته باز در هر دو مورد هم غرب به صدور بیانیه و محکوم کردن روسیه اکتفا کرده و اقدامات عملگرایانه انجام نداده است. اما این بار حضور نظامی پشت مرزهای اوکراین چندین هفته به طول انجامیده و همین نشان می‌دهد روسیه قصد درگیری فوری با اوکراین را ندارد.
پوتین به دنبال چیست؟
در تمام سالهای پس از فروپاشی شوروی، ناتو تلاش کرده دامنه نفوذ خود را هر چه بیشتر توسعه دهد. اقدامی که پس از روی کار آمدن پوتین و تقویت روحیه ملی‌گرایانه و ضدغربی در روسیه به شدت زیر تمرکز روسیه رفته است. ۱۵ کشور نسبتا مستقلی که در دسامبر ۱۹۹۱ از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بیرون آمدند، همچنان جزو خطوط قرمز امنیت ملی روسیه محسوب می‌شوند.
این کشورها که در چهار دسته بالتیک، اروپای مرکزی شرقی، قفقاز جنوبی و آسیای مرکزی تقسیم می‌شوند، ویژگی‌ها و دارایی‌های مشترکی دارند و نه فقط در عوامل جغرافیایی و فرهنگی بلکه در تاریخچه و سرگذشت هم با روسیه اشتراکات زیادی دارند. از همین جهت است که علیرغم فضاسازی رسانه‌ای آمریکا، به احتمال قوی روسیه صرفا با دریافت تعهد از اوکراین مبنی بر عدم پیوست به ناتو از مواضع خود عقب نشینی خواهد کرد.
اما برخی ناظران هم معتقدند آمریکا تمایل دارد که جنگی تمام عیار در منطقه شکل گیرد. جک راسموس؛ استاد اقتصاد سیاسی در دانشگاه سنت ماری کالیفرنیا معتقد است شواهد فراوانی وجود دارد که ایالات متحده و ناتو خواهان رویارویی هستند تا آنان بتوانند در گوشه‌ای بایستند و بر روی آتش سوزی با استفاده از تسلیحات خود بنزین بریزند و به اهداف دیگر آمریکا و ناتو دست یابند.
این جنگ می‌تواند ناتو را متحد، قرارداد خط لوله نورد استریم را لغو، بهانه اعزام نیرو به شرق اروپا را فراهم و البته باعث پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات شود. نکته ای که به نظر می‌رسد وضعیت در منطقه را به شدت پیچیده می‌کند. باید صبر کرد و دید در روزهای آینده شطرنج اوکراین چگونه پیش خواهد رفت.
