دور از کوبورگ؛ مقدمات لازم برای احیای برجام؟
تیم‌های مذاکرهکننده پرونده احیای برجام دور از هتل کوبورگ هستند، اما خبرهای مذاکرات وین هنوز در صدر اخبار جهان است. اظهارات مقامات ایران و آمریکا نشان از اهمیت دور جدید مذاکراتی که احتمالاً دور نهایی است، دارد.
اقتصاد آنلاین - پرستو بهرامی‌راد: مذاکرات وین برای احیای توافق برجام موقتاً متوقف شده است و تیمها برای مشورت به پایتخت‌های بازگشته‌اند. احتمالآً اوایل هفته بعد تیم‌های مذاکرهکننده برای دور جدید وارد وین می‌شوند. بسیاری از سیاستمدارن و کارشناسان اعلام کردند که زمان تصمیم‌های سیاسی فرا رسیده است.
محمود عباس‌زاده مشکینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی در مورد توضیحات علی باقری‌کنی، مذاکرهکننده ارشد مذاکرات گفته است: «در جلسه دیروز کمیسیون آقای باقری اعلام کرد که تابه‌حال هیچ گفتگوی مستقیمی با آمریکایی‌ها نداشته‌ایم. با وجود مثبت و روبه جلو بودن روند مذاکرات، هنوز مسائل مهمی باقی مانده است که باید بر سر آن مذاکره و توافق شود. حق ماست که تمام تحریم‌ها لغو شود لیکن تا به امروز حریف لغو بخشی از آنها را پذیرفته است.» پیش از این سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز گفته بود که اختلافات در بخش رفع تحریم ها هنوز باقی مانده است. تیم مذاکرهکننده دولت ابراهیم رییسی به دنبال رفع تحریم‌های بیشتر است و از روز اول مذاکرات احیای برجام را مذاکراتی برای رفع تحریم‌ها خوانده است.
روند مذاکرات وین این روزها به دور از هتل کوبورگ در حال طی شدن است و علاوه بر اظهارات مقامات ایرانی، از واشنگتن نیز خبرهایی مخابره می‌شود. یک مقام ارشد در وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که مذاکرات احیای برجام وارد مرحله نهایی شده و برای رسیدن به توافق تنها چند هفته باقی مانده است. حتی قاره سبزنشین‌ها نیز در مورد دور جدید مذاکرات که هفته دیگر آغاز می‌شود اظهاراتی کردند. جیمز کلیورلی، وزیر دولت انگلیس در امور خاورمیانه گفته است: «به ایران پیشنهاد دادیم که در صورت پایبند بودن این کشور به توافق هسته‌ای، تحریم ها را بر می داریم.» چند روز پیش نیز امانوئل مکرون، رییس جمهوری فرانسه در تماس تلفنی با ابراهیم رییسی، رییس جمهوری ایران خواستار تسریع تلاش‌ها برای احیای برجام شده است.
این روزها به جای هتل کوبورگ چشم‌ها به پایتخت‌های مذاکره‌کننده‌ها دوخته شده است. اظهارات مقامات در پایتخت‌ها نیز از اهمیت دور جدید خبر می‌دهد. در این بین شاهد اتفاقاتی هستیم که پرونده برجام را هم زمان به احیا یا مرگ حتمی نزدیک می‌کند.
قطر نقش کلیدی در میانه تهران و واشنگتن
قطری‌ها هفته گذشته به تهران و واشنگتن سفر کرده‌اند. محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیرخارجه قطر هفته گذشته به ایران سفر کرده بود و با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران دیدار کرده بود. امیر قطر نیز بعد از سفر وزیرخارجه به تهران راهی واشنگتن شده و با جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا در اتاق بیضی شکل کاخ سفید دیدار کرده است.
سفر قطری‌ها به تهران و واشنگتن درست زمانی که گفت‌وگوهای احیای برجام وارد مرحله‌ای حساس شده است، رخ داد. بعد از سفر به آمریکا وزیر خارجه قطر به شبکه تلویزیونی الجزیره گفته است که کشورش از کانال‌های باز موجود با واشنگتن و تهران استفاده می‌کند تا نظرات آنها را به یکدیگر نزدیک‌تر سازد.
هم‌زمان کریس مورفی، سناتور دموکرات آمریکایی نیز از تلاش‌های دوحه برای احیای برجام استقبال کرده و گفته، امیدوار است با کمک قطر بتوان همه طرف‌ها را به این توافق بازگرداند.
میانجیگری قطر در این دور از مذاکرات نشان از این دارد که اختلافات در سطح حساسی قرار گرفته است و این شرایط به میانجیگری کشور دیگری به جزء اعضای 4+1 دارد.
انتقال سانتریفیوژهای پیشرفته از کرج به اصفهان
در حالی که مذاکرات هسته‌ای وین میان ایران و 4+1 برای بازگشت آمریکا به برجام در جریان است، غربی‌ها مدعی هستند که ایران چند هفته تا نقطه گریز هسته‌ای فاصله دارد.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران قصد دارد تولید دستگاه‌های سانتریفیوژ پیشرفته را از مجتمع «تسا» در کرج را به مجتمع جدیدی در اصفهان منتقل کند. دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم به اصفهان منتقل شده‌اند اما آژانس به آنها دسترسی ندارد. محمد رضا غائبی، نماینده ایران نزد سازمان های بین المللی مستقر در وین: «آژانس تا احیای برجام به اطلاعات نظارتی درباره تاسیسات جدید اتمی اصفهان دسترسی ندارد.»
این اقدام ایران یک ماه پس از موافقت ایران با نصب دوربین‌های نظارتی در تأسیسات کرج صورت می‌گیرد. در اوایل تیرماه سال جاری مجتمع تسا مورد یک حمله پهپادی قرار گرفت و اعلام شد که دوربین‌های نظارتی آژانس بین‌المللی آسیب دیده‌اند. در پی آن مقامات ایران ماه‌ها مانع از نصب دوربین‌های جدید و نظارت آژانس در این مجتمع شدند.
در حالی که مذاکرات به دور نهایی خود نزدیک می‌شود، چنین واکنشی از سوی ایران می‌تواند تبعاتی داشته باشد. است. این انتقال می‌تواند یا تبدیل به اهرم فشار بر روی میز مذاکرات شود یا روند توافق را دچار مشکل کند.
دوری برای توافق یا مرگ برجام
احتمالاً هفته آینده تیم‌های مذاکرهکننده به هتل کوبورگ باز می‌گردند. براساس نشانه‌ها این دور از مذاکرات می‌تواند دورنهایی یا نیمه‌نهایی باشد. در چنینی شرایطی باید گوش به زنگ اخبار وین بود.
بدون شک تهران و واشنگتن خواهان رسیدن به توافق هستند. زیرا ایران در شرایط اقتصادی نامناسبی به دلیل تحریم ها قرار دارد و آمریکا نیز نگران توسعه تاسیسات هسته‌ای ایران است. بازگشت به برجام تنها راه‌حل بدون جنگ برای دو طرف خواهد بود.
حال احتمالاً ثمره دور هشتم جدید یا توافق و یا مرگ پرونده برجام برای همیشه خواهد بود. حال باد دید که تیم‌های مذاکرهکننده چه سوغاتی از پایتخت‌های خود به هتل کوبورگ می‌برند.
