خودروسازان در چه صورتی دادگاهی می شوند؟
مدیر کل نظارت بر استاندارد صنایع غیر فلزی گفت: اگر خودروسازان در موضوع بازنشدن ایربگ خودروها در حادثه تصادف زنجیره‌ای اخیر مقصر شناخته شوند، آنها را به عنوان متخلف به قوه قضاییه معرفی می‌کنیم.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، ایران یکی از کشورهای پرحادثه در زمینه تصادفات رانندگی به شمار می‌رود و آسیب‌های ناشی از تصادفات جاده‌ای در کشورمان یکی از پنج علت مهم مرگ و میر است.
همواره ۴ عامل انسان، جاده، وسیله نقلیه و محیط در خصوص تصادفات جاده‌ای دخیل است اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که یکی از عوامل اصلی در بروز حوادث رانندگی در کشورمان ما کیفیت پایین خودروهای تولید داخل است که بعضا از آن به عنوان ارابه‌های مرگ یاد می‌شود.
به هر حال در کشور هر روز اخبار مختلفی از تصادفات شنیده می‌شود که تعداد قابل توجهی از آنها نیز منجر به مرگ و میر هموطنان می‌شود که به عنوان نمونه تصادف زنجیره‌ای برخورد ۵۹ خودرو به یکدیگر در محور بهبهان - رامهرمز در ۲۰ دی ماه سال جاری شاهدی بر این ادعاست.
متاسفانه در این حادثه که منجر به از دست رفتن جان برخی از هموطنان شد گفته می‌شود که ایربگ هیچکدام از خودروهای داخلی عمل نکرده است و این در حالی است که ایربگ جزء استانداردهای اجباری خودرو به شمار می‌رود، پس با این اتفاق این سوال مطرح است که آیا خودروسازان به وظایف خود در خصوص تولید با کیفیت خودرو عمل نکرده‌اند؟ و اگر اینگونه است سازمان‌های ناظر بر کیفیت از قبیل سازمان استاندارد، وزارت صمت و ... چگونه اجازه تولید این خودروها و عرضه آنها به بازار را می‌دهند؟
بنابراین در رابطه با این حادثه گفت‌وگویی با پیمان پیرایش مدیرکل نظارت بر استاندارد صنایع غیرفلزی سازمان ملی استاندارد انجام شده که در ادامه آمده است:
آقای پیرایش، اخیرا در محور بهبهان - رامهرمز یک تصادف زنجیره‌ای رخ داد که در این تصادف ۵۹ خودرو به یکدیگر برخورد کردند و متاسفانه در این حادثه برخی از هموطنان جانشان را از دست دادند و تعداد دیگری نیز مصدوم شدند. گفته می‌شود در این حادثه ایربگ هیچ کدام از خودروهای تولید داخل باز نشده است، این اتفاق ناشی از چیست؟ چرا با وجود اینکه ایربگ خودرو جزء استانداردهای اجباری خودرو است اما با این وجود ایربگ هیچ کدام از خودروها باز نشده است؟ آیا ایربگ این خودروها فاقد استانداردهای لازم است؟
پیرایش: خودرو وسیله‌ای است با ۶ هزار قطعه که پیچیدگی‌های خاص خود را دارد بنابراین صدور گواهینامه استاندارد تایید نوع برای خودرو با محصولات دیگر تفاوت‌هایی دارد و در صدور گواهینامه استاندارد تایید نوع در ابتدا مدارک و مستندات دریافت و بعد از اینکه بررسی‌ها و آزمایشات لازم انجام شد، برای آن خودرو مجوز شماره‌گذاری صادر می‌شود. ضمن اینکه استاندارد تایید نوع در ایران براساس استانداردهای روز اروپا است.
در زمان تولید انبوه در کارخانه، نماینده سازمان استاندارد تحت عنوان شرکت بازرسی تایید صلاحیت حضور دارد و بر فرآیند تولید نظارت دارد و در طول سال که خودرو تولید می‌شود به تناوب گزارش‌های بازرسی و نتایج آزمون به سازمان ارسال می‌شود. همچنین در انتهای سال مجموعه این گزارش‌ها بررسی شده و در صورت تایید انطباق با استاندارد مجوز شماره‌گذاری برای یک سال دیگر تمدید می‌شود.
اما همانطور که اشاره کردم خودرو مجموعه‌ای از قطعات است و تولید تمام قطعات مشمول استاندارد اجباری نیست و تامین‌کننده نیز برای تامین قطعات از منابع مختلفی استفاده می‌کند که به‌دلایل تحریم ممکن است منابع تامین این قطعات تغییر کند و از تولیدکنندگان مختلفی دریافت شود و تاثیراتی را بر روی کیفیت خودرو بگذارد.
درخواست سازمان استاندارد از پلیس برای بررسی خودروهای تصادفی در حادثه بهبهان
در حال حاضر کیفیت تولید ایربگ خودروها چگونه است؟ آیا کیفیت لازم وجود نداشته که منجر به باز نشدن ایربگ ها در این تصادف شده است؟
پیرایش: درباره ایربگ خودروها در تصادف زنجیره ای مورد اشاره قبل از کارشناسی کامل نمی توان اظهار نظر کرد لذا در این رابطه سازمان استاندارد، نامه ای را به پلیس راهور ارائه کرده و طی این نامه از پلیس راهور خواسته ایم که گزارش کارشناسی این حادثه را برای ما بفرستند تا با بررسی گزارش بدانیم که اولا سرعت برخورد خودروها در این تصادف چقدر بوده است و همچنین زوایای برخورد خودروها چگونه بوده است؟ آیا برخورد خودروها به یکدیگر از عقب بوده یا اینکه این برخوردها از جلو اتفاق افتاده است.
همچنین درخواست کرده‌ایم اجازه بدهند گروه کارشناسی ما از خودروها بازدید کند و در بازدید از قطعات اگر متوجه شویم که خودروساز تخلفی انجام داده و سال تولید خودروهای تصادفی در این حادثه بعد از ۹۲ بوده که ایربگ جزء استانداردهای اجباری بوده است و خودروساز تخلف کرده و از قطعات غیر استاندارد استفاده کرده و ضوابط استاندارد را نادیده گرفته است، قطعا برای دفاع از حقوق مردم و استفاده‌کنندگان از این خودروها مکلف هستیم که برخورد قانونی لازم را با خودروسازها انجام دهیم. اما در هر صورت نتیجه تمام گزارش‌ها و اقدامات را در اسرع وقت اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
۵ نهاد مسئول نظارت بر استاندارد خودرو است، آیا این تعدد مشکل‌زا نیست؟
پیرایش: خودروسازی یک فرآیند بسیار پیچیده است و به عنوان صنعت مادر از آن نام می‌برند، قطعات خودرو بالغ بر ۶ هزار قطعه است و فقط ۴۵ قطعه از این تعداد در شورای عالی استاندارد به‌عنوان قطعه دارای استاندارد اجباری اعلام شده است، نظارت بر مابقی قطعات نیز بر عهده بر عهده وزارت صمت و سازمان حمایت است.
عرضه قطعات تقلبی خودرو در بازار
یک مقدار از نارضایتی‌ها ایجاد شده در بازار از حیث کیفیت خودرو از بابت قطعات تقلبی است که دستگاه های ناظر باید در این زمینه کمک کنند.
اولا مسئولیت اولیه تولید قطعا بر عهده تولید کننده است زیرا تولیدکننده برای تولید خودرو، با تعدادی مستندات و قطعات به سازمان استاندارد مراجعه می‌کنند و متعهد می‌شوند که تولید را با این قطعات انجام خواهد داد. سازمان استاندارد هم با استفاده از توان کارشناسی و با استفاده از شرکت‌های بازرسی ذیصلاح و تایید صلاحیت شده بر امر تولید نظارت می‌کند. در تولید قطعات و خدمات پس از فروش حتما باید وزارت صمت و سازمان حمایت کمک کنند.
وزارت صمت می‌تواند به عنوان ناظر مسئولیت خود را به درستی انجام دهد در حالی که به عنوان متولی تیراژ خودرو برای این وزارتخانه دارای اهمیت است. اگرچه تعداد خودروهای تولیدی چندان رضایت‌بخش نیست اما به نظر می‌رسد گاهی ممکن است کیفیت فدای کمیت شود، در این رابطه نظر شما به عنوان یک ناظر اصلی در این خصوص چیست؟
پیرایش: وزارت صمت در امر تولید خودرو متولی است نه مجری. همین الان وزارت صمت در حال تهیه سند راهبردی برای تولید خودرو است و در این سند باید تمام نکات نظارتی و کیفیتی دیده شود و ما هم کمک می‌کنیم. بنابراین با توجه به اینکه وزارت صمت مجری نیست و متولی است می‌تواند نظارت کند. بحث دوم این است که براساس قانون، سازمان حمایت هم مکلف است از عرضه کالاهای مشمول استاندارد اجباری فاقد استاندارد ممانعت به عمل بیاورد. ولی آیا این اتفاق در سطح بازار به‌صورت مطلوب انجام می‌شود؟
سازمان استاندارد باید نظارت کند اما سازمان حمایت و وزارت صمت نیز بر تولید و عرضه قطعات در بازار باید نظارت کنند و در این امر باید کمک کنند. یک سازمان به تنهایی در این مجموعه پیچیده و تو در تو قادر به نظارت و کنترل نهایی نخواهد بود و همه دستگاه‌های دخیل باید مشارکت کنند و سهم خودشان را بپذیرند و ایفای نقش کنند.
هنوز نتیجه کارشناسی در مورد این تصادف زنجیره ای آماده نشده، اگر مشخص شود که خودروساز مقصر بوده و در تولید خودروها و ایربگ آنها استانداردهای لازم را به کار نبرده است چه می شود؟
پیرایش: در حادثه تصادف زنجیره‌ای در میان خودروها حادثه دیده، خودروی سنگین نیز وجود داشته است که با خودروهای سبک برخورد کرده اند و باعث مچاله شدن برخی از خودروها شده‌اند. ضمن اینکه در ساعت حادثه مه غلیظی بوده است و واقعا معلوم نیست که سرعت خودروها چقدر بوده است. بنابراین ما منتظر گزارش پلیس راهور ناجا هستیم.
معرفی خودروسازان به قوه قضاییه در صورت محرز شدن تخلف در حادثه بهبهان
از مجموعه خودروها در این تصادف زنجیره ای، تعدادی از خودروهای حادثه دیده در این تصادف خودروی خارجی بوده است که گفته می شود از این تعداد خودرو خارجی فقط ایربگ یک دستگاه خودرو باز شده است. بنابراین باید ابعاد مختلف را در این حادثه بررسی کرد. به علت ماهیت ایربگ زمانی که در تصادف برخورد از جلو باشد ایربگ خودرو باز می‌شود.
بنابراین همانطور که اشاره شد باید بررسی شود که خودروهای تولید داخل که در این حادثه بوده اند سال تولید آنها چه زمانی بوده است آیا سال تولید آنها بعد از سال ۹۲ بوده است که نصب ایربگ اجباری شده است و همچنین برخورد خودروها با یکدیگر از چه زاویه ای بوده است.
قطعا بعد از بررسی‌های کارشناسی اگر محرز شود که تخلف از ناحیه خودروساز بوده است، خودروساز را به عنوان متخلف به قوه قضاییه معرفی می‌کنیم و در آنجا نیز باید قاضی تصمیم بگیرد که چه برخوردی با آنها صورت گیرد.
سازمان ملی استاندارد دیگر هیچ اغماضی در مورد کیفیت خودرو نخواهد داشت
سال‌هاست در رابطه با لزوم تولید خودروهای با کیفیت صحبت می‌شود، مطالبه مردم هم همین است اما در واقعیت این اتفاق نیفتاده است، به هر حال خودروسازان کوتاهی‌هایی دارند و سازمان‌های نظارتی نیز سخت‌گیری‌های لازم را ندارند با این شرایط ما چه زمانی خودروهای با کیفیت خواهیم داشت؟
پیرایش: ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم، جلسات فشرده‌ای در وزارت صمت و سازمان گسترش داریم و تمام تلاش را می‌کنیم که در اسرع وقت این اتفاق بیفتد. مدیریت جدید و ریاست جدید سازمان استاندارد مصمم است که به عنوان وکیل مردم در بحث کیفیت به‌ویژه خودرو به‌هیچ عنوان سازمان استاندارد دیگر کوچکترین گذشتی را در مورد این قضیه نخواهد داشت و محکم و به‌صورت جدی پای کار است و تلاش ما این است که در کوتاه‌ترین زمان ممکن سر و سامانی به وضعیت کیفیت خودرو بدهیم.
البته فراموش نکنیم، خودرو دارای یک زنجیره ارزش است که از تامین قطعات شروع می‌شود و تا رضایت مشتری ادامه می‌یابد و همه اینها باید تحت چتر نظارتی دولت قرار گیرد و هر دستگاهی باید وظیفه خود را به درستی انجام دهد و ما هم براساس وظایف کوتاهی نخواهیم کرد و در اسرع وقت وظایفمان را انجام خواهیم داد. ضمنا از رسانه های خوب، تاثیرگذار و دارای دانش نیز می خواهیم که ما را در این مسیر یاری کنند و مطالبه گر باشند تا همه دستگاه های مسئول در این زمینه مشارکت کنند.
در حال حاضر ۹ مورد از استانداردهای ۸۵ گانه اجرا نمی شود، تا چه زمانی قرار است از اجرای این استانداردهای اجباری چشم پوشی کرد؟
پیرایش: این هم یکی از مواردی است که به درستی اشاره کردید این ۹ استاندارد اجباری تاکنون بنا به دلایلی در سه - چهار سال گذشته توسط خودروسازان اجرایی نشده است که یکی از این دلایل تحریم اعلام شده است و خودروسازان اعلام کرده اند که تحت تحریم هستند و نمی توانند این استانداردها را انجام دهند. ما هم به عنوان سازمان استاندارد و دبیر شورای عالی استاندارد این موضوع را به شورای عالی ارجاع دادیم، در آن زمان دولت تصمیم گرفت که این ۹ استاندارد فعلا اجرا نشود اما خودروساز هم نباید این را رها کند و از آن غافل شود و اصلا آن را انجام ندهند.
اکنون نظر سازمان استاندارد و ریاست سازمان استاندارد به عنوان دبیر شورای عالی این است که این استانداردها باید اجرا شود و این موضوع را قطعا در شورای عالی استاندارد مطرح می کنیم و با تصویب شورای عالی استاندارد برای زمان بندی اجرا می رویم.
در مورد اجرای استانداردهای اجباری باید بگویم که اگر ترمز اضطراری هوشمند بر روی کامیون‌ها و اتوبوس‌های تولیدی‌مان نصب می شد، بسیاری از این تصادفات اتفاق نمی افتاد زیرا سیستم هوشمند ترمز اضطراری باعث جلوگیری از اتفاقات تلخ در جاده‌ها می‌شود اما ایربگ سیستمی است که به‌اصطلاح سیستم فعال ایمنی است و بعد از اینکه حادثه‌ای اتفاق می‌افتد عمل می‌کند و باعث خسارت کمتر می‌شود.
بسیاری از تصادفات در صورت نصب سیستم هوشمند ترمز اضطراری اتفاق نمی‌افتاد
سیستم هوشمند ترمز اضطراری از مجموعه استانداردهای تعلیق شده است که باید در سال ۹۸ اجرا شد اما در حال حاضر این قطعه در هیچکدام از خودروهای تولیدی ما نصب نمی‌شود اما ایربگ خودرو جزء استانداردهای ۸۵ گانه است که از سال ۹۲ نصب آن در خودروها اجباری شده است و تست‌های مربوط به آن نیز انجام می‌شود.
لایحه اجباری شدن ۹ استاندارد اجباری باقی‌مانده از استانداردهای ۸۵ گانه را در اولین جلسه شورای عالی استاندارد ک یک شورای فرا قوه‌ای با حضور نمایندگان قوه قضاییه، مقننه و مجریه است مطرح خواهیم کرد و امیدواریم با اجباری شدن این ۹ استاندارد نیز موافقت شود.
ممکن است دوباره خودروسازان تحریم را بهانه قرار دهند، در این صورت چه خواهید کرد؟
پیرایش: تحریم را باید بی‌اثر کرد، تحریم وجود دارد ما هم منکر تحریم نیستیم اما نمی‌توان زندگی را تعطیل کرد و بگوییم فعالیت نداشته باشیم. در حال حاضر جوانان مشتاقی و دارای دانشی هستند که می‌توانند در تولید بسیاری از قطعات مورد نیاز در خودروسازی‌ها مشارکت کنند و قطعات مورد نیاز را به تولید انبوه برسانند.
کیفیت یک فرآیند پویا است و ماندگاری ندارند و نمی‌توانیم بگوییم در کیفیت خودرو به حد مطلوب رسیده‌ایم و دیگر نیاز نیست، الان با تحریم مواجه هستیم و باید تلاش کنیم تا تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم و توان آن وجود دارد.
کدام یک از استانداردهای ۸۵ گانه اجرایی نشده است؟
پیرایش: همانطور که بیان شد ۹ مورد از استانداردهای ۸۵ گانه فعلا اجرایی نشده است اما همین ۶ مورد از این ۹ مورد در خودروهایی که قطعات آن به‌صورت CKD وارد کشور می‌شود، اجرا می‌شود اما در پلت‌فرم‌های قدیمی و خودروسازی‌های بزرگ ما این استانداردها قابلیت اجرا ندارد که متاسفانه این خودروها، پرتیراژترین خودروها هستند.
این ۶ استاندارد اجباری که در خودروهای تولید داخلی اجرا نمی‌شود عبارت است از حفاظت از عابر پیاده، نشانگر تعویض دنده، نشانگر فشار باد تایر، کنترل پایداری در ترمزگیری و چراغ رانندگی در روز و الزامات نصب چراغ و ۳ استاندارد اجباری که در هیچکدام از خودروها اجرایی نمی‌شود ترمز اضطراری پیشرفته برای خودروهای سنگین، سیستم هشدار انحراف از مسیر و استحکام کابین خودروی تجاری است.
