حلقه مفقوده فولادسازی دربافق کجاست؟

در روش کوره بلند سنگ آهن ریزدانه در واحدهای آگلومراسیون به صورت کلوخه در آمده و به همراه سنگ آهن درشت دانه و کک در واحدهای کوره بلند شارژ شده و چدن خارج شده از آن در مراحل بعدی به شمش فولاد (فولاد خام) تبدیل می شود. به نوشته رنجبر بافقی، عمده فولاد ایران به این روش توسط ذوب آهن با ظرفیت تقریبی سه میلیون تن در سال تولید می شود و (نظر به اینکه ایران منابع زغال سنگ با کیفیتی در اختیار ندارد و همین منابع نیز در صورت انجام نشدن اکتشاف در سال های نه چندان دور به پایان می رسد ) ناچار به واردات زغال سنگ با کیفیت می باشیم. در بخشی از این یادداشت آمده است:بد نیست بدانیم تنها شرکت ذوب آهن به واسطه حمایت های بی حد و حصر دولت در چهل سال گذشته توانسته است سرپا بماند و عموم واحدهایی که به روش هایی مشابه این روش شروع به کار کرده اند پس از مدتی محکوم به ورشکستگی شده و یا حال و روز خوبی ندارند (فولاد میبد و فولاد زاگرس- قروه همدان) . روش دیگری که در مقیاس بزرگ در دنیا منجر به تولید فولاد می شود روش احیای مستقیم است. در این روش کنسانتره سنگ آهن در واحدهای گندله سازی به گندله (کلوخه) تبدیل می شود و در واحدهای احیای مستقیم با گاز احیایی حاصل از شکست گاز طبیعی گندله به آهن اسفنجی و در واحد ریخته گری آهن اسفنجی به فولاد خام یا همان شمش فولاد تبدیل می شود . نظر به ذخایر عظیم و بسیار ارزان گاز طبیعی در ایران تمام واحدهایی که با این روش در کشور به تولید فولاد می پردازند اوضاع خوبی دارند و این سالها به مشکل اساسی بر نخواهند خورد. نکته قابل ذکر دیگر اینکه تنها معدن سنگ آهنی که برای تولید سنگ آهن دانه بندی در تناژ بالا در ایران وجود داشته چغارت بافق بوده که عمر آن در کمتر از 10 سال آینده به پایان خواهد رسید. معدن دیگری توان تامین خوراک واحدهای کوره بلند را نخواهد داشت (حال سئوال این است چرا تنها مجوز اخذ شده سنگ آهن مرکزی با شراکت بخش خصوصی برای تولید فولاد احداث واحد کوره بلند است؟) و استفاده از گندله در واحد کوره بلند به جای سنگ آهن دانه بندی هزینه های واحد کوره بلند را به شدت افزایش می دهد و از توان رقابت پذیری آن می کاهد . در حال حاضر با توجه به کم شدن توان تولید سنگ آهن دانه درشت در معدن چغارت سالانه حدود 35 درصد خوراک ذوب آهن اصفهان را به صورت هبه برای آن شرکت تامین می کند و طی چهل سال گذشته نیز این چنین بوده است . با توجه به منابع غنی سنگ آهن در بافق که در فضای رقابتی به شدت بازدهی واحدهای فولادی را بالا می برد تا به حال هیچ مجوز احیای مستقیم و ریخته گری مداوم جدی در این شهر صادر نشده است. در یادداشت رنجبر بافقی گفته شد که تنها واحد 800 هزار تنی به این روش برای تعطیلی و رکود در سال 90 از بخش دولتی جدا شد. این واحد با سرنوشت نامعلومی به همراه کارشکنی مسئولان برای معطل ماندن به بخش خصوصی ناتوانی واگذار شد با گذشت بیش از چهل ماه از واگذاری این شائبه را به یقین تبدیل کرد . ایران کشور غنی در زمینه سنگ آهن به حساب نمی آید (رتبه 11 در جهان،میزان ذخیره چهار و یک دهم درصد جهانی) و دیر یا زود ذخیره سنگ آهن آن به پایان می رسد. در صورت تکمیل چرخه تولید فولاد در بافق در حال حاضر که به واسطه همجواری به معادن آهن می تواند فولاد ارزانتری نسبت به رقبا (خراسان ،خوزستان ، اصفهان حتی اردکان) تولید کند. در آینده نیز به واسطه نزدیک تر بودن به آب های آزاد از مزیت رقابتی برخوردار خواهد بود به همین دلایل شاید کسانی که در زبان عامه به آنها 'مافیای فولاد' و در علم مدیریتی 'سازمان های درون سازمانی 'می گویند هیچ دوست ندارند واحد فولادی در شهری مثل بافق که مسئول ذی نفوذی ندارد احداث شود . **در این میان راه حل چیست؟ قبل از اینکه ذخیره معادن سنگ آهن بلوک بافق در محدوده این شهر (همچون چغارت ،سه چاهون ،چاه گز،نوزده دی، میشدوان ، لکه سیاه و ...)به اتمام رسد حداقل دو واحد فولادی احیای مستقیم احداث شود. یکی توسط خریدار فولاد بافق (800 هزار تنی) و دیگری 'مگا مدول' احیای مستقیم با ظرفیت 5/1میلیون تن توسط صاحبان سهام شرکت سنگ آهن مرکزی به هر نحو با منابع داخلی(نه به امید فاینانس و ...)به سرعت در کمتر از سه سال به بهره برداری برسد در غیر اینصورت در کمتر از چند دهه آینده شهر بافق به روستای بزرگ بدون سکنه تبدیل خواهد شد