مذاکرات در نیویورک به سرانجام نمی رسد

سیدعباس عراقچی در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری دوشنبه‌شب با تشریح روند مذاکرات هسته‌ای افزود: این فرایند دو قسمت دارد یکی نگارش متن توافق نامه که بیشتر کار شکلی است و زمانی انجام می‌شود که در خصوص همه موضوعات مهم توافقات سیاسی صورت گرفته باشد.

وی افزود:‌ ما در دورانی که در وین مذاکره کردیم در آن 18 روز در خصوص نگارش شکلی متن خوب جلو رفتیم و در آن موقع نیز گفتم که حدود 60 تا 70 درصد متن آماده و حدود 30 درصد آن یا به صورت نقطه چین است یا در داخل پرانتز است تا زمانی که درباره آن‌ها تصمیمم‌گیری شود.

وی ادامه داد: قسمت دیگر محتوایی است که از نظر محتوایی اختلافات اساسی در مورد موضوعات باقی مانده است و آن 30 درصدی که درباره آن تصمیم گیری نشده است از نظر کیفی و محتوایی در حقیقت همه متن است.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: با این حال می‌توانم بگویم که پیشرفت خوبی داشتیم و این پیشرفت موجب شد که تصمیم به تمدید مذاکرات گرفته شود؛ چراکه اگر پیشرفتی وجود نداشت یا امیدی به وصول به توافق وجود نداشت تمدید نیز جایگاهی نداشت.

وی گفت: همه طرف‌ها اذعان داشتند که پیشرفت‌ها خوب بود و میزان درک و تفاهمی که الان از مواضع یکدیگر وجود دارد خوب است. البته اختلافاتی وجود دارد که بعضی از آن‌ها خیلی عمیق است اما برای برخی از آن‌ها راه‌ حل‌هایی وجود دارد و تلاش ما ادامه خواهد داشت. امیدواریم در دور بعدی مذاکرات که در حاشیه مجمع عمومی در نیویورک آغاز خواهد شد از تاریخ 27 شهریور (18 سپتامبر) بتوانیم تلاش جدیدی را برای رسیدن به توافق سامان دهیم. در این فاصله دو سه هفته گذشته تا نیویورک به این نتیجه رسیدیم که خوب است یک سری مذاکرات دو جانبه‌ای وجود داشته باشد با تک تک اعضای 1+5 که این کار انجام شد.

وی ادامه داد: مشورت‌های ما با چین و روسیه که به صورت مستمر ادامه دارد و روابط ما در حدی است که رفت و آمدها میان دو طرف همواره وجود داشته و نزدیک است و مشورت‌ها همیشه وجود داشته هم بین وزارت خارجه ایران و این کشورها و همچنین بین سازمان انرژی اتمی ما و شرکت روس اتم که مجری نیروگاه بوشهر است.با این حال آقای ظریف سفری را به روسیه مخصوص همین کار انجام داد و ملاقات بسیار خوبی را با آقای لاوروف داشت و با چینی‌ها نیز در حد وزیر خارجه در ظرف چند روز آینده در حاشیه اجلاس پیمان شانگ‌های که در دوشنبه تاجیکستان برگزار می‌شود ملاقاتی در سطح وزیر خارجه انجام می‌شود.

معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه افزود: با سه کشور اروپایی نیز جلسه‌ای را برای پنج شنبه این هفته در وین تدارک دیدیم که هر سه با هم دیگر یک دور مذاکره خواهیم کرد. مواضع اروپایی‌ها به این علت که به هم نزدیک‌تر است با جمع هر سه آن‌ها مذاکره می‌کنیم البته مذاکره دوجانبه انفرادی نیز با آن‌ها داشتیم. هفته گذشته سفری به پاریس داشتم و در آن‌جا حدود 4 ساعت مذاکرات دو جانبه با همتای خودم داشتم. یک ملاقات خیلی مهمی نیز با خانم اشتون به صورت دوجانبه داشتیم در بروکسل که ادامه مسیر در این مذاکره مشخص شد.

وی افزود: در کنار این‌ها بحث مذاکره دوجانبه با امریکا است که یکی دو روز در دو سه هفته قبل داشتیم و دو روز هم پنج شنبه و جمعه هفته گذشته. علت این‌که با امریکایی‌ها مذاکرات دوجانبه ما طولانی‌تر است و نمود بیشتری پیدا می‌کند این است که روابط دوجانبه با این کشور نداریم اما با بقیه کشورهای 1+5 کم و بیش روابط دوجانبه داریم البته با چین و روسیه روابط ما خیلی خوب است و با سه کشور اروپایی نیز کم و بیش روابط داریم لذا مشکلی برای ارتباط با این کشورها نداریم. اما با امریکا به این علت که روابط دوجانبه وجود ندارد طبعا نیاز به محل ثالثی برای نشست داریم و قابل انکار نیست که بخش مهمی از مذاکرات باید با امریکایی ها انجام شود زیرا بخش مهمی از تحریم ها توسط آنها برقرار شده و برداشته شدن این تحریم ها منوط به مذاکره با آن‌هاست.

وی گفت: مجموعه این‌ها موجب شده است که ظرف دو سه هفته گذشته و روزهای آتی درگیر این مذاکرات دو جانبه بوده و خواهیم بود و آماده می‌شویم که هفته بعد در نیویورک مذاکرات در سطح 1+5 را از سربگیریم البته در آنجا نیز مذاکرات دو جانبه جایگاه خود را خواهد داشت.

عراقچی افزود: روز 17 سپتامبر با یک ناهار کاری میان خانم اشتون و آقای ظریف روند مذاکراتی نیویورک آغاز می‌شود و روز بعد آن مذاکرات را در سطح 1+5 خواهیم داشت. با توجه به این‌که وزرای امور خارجه معمولا برای مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر می‌کنند احتمالا در ادامه مذاکرات جلسه‌ای را نیز با حضور همه وزرای خارجه کشورهای 1+5 و ایران داشته باشیم و این ایده را همه قبول دارند اما تاریخ دقیقی برای آن مشخص نشده است.

وی افزود: امیدواریم که در نیویورک با توجه به مذاکرات دوجانبه‌ای که بوده است و مذاکراتی که خواهیم داشت پیشرفتی در مذاکرات انجام شود و گره‌هایی که هنوز باز نشده است در آن‌ها حرکتی انجام شود و بتوانیم ادامه مذاکرات را داشته باشیم تا تاریخ 3 آذر که مهلت ماست بتوانیم مذاکرات را تمام کنیم. خیلی از دوستان فکر می‌کنند که شاید مذاکرات در نیویورک به سرانجام نهایی برسد که حتی از نظر فیزیکی و عملیاتی نیز امکان این موضوع نیست. ما اگر بتوانیم در نیویورک مشکلات را حل کنیم تازه زمان متنابهی را نیاز داریم برای این‌که در خصوص جزئیات و ضمائم مربوط به سند توافق تصمیم بگیریم. ناامید نیستیم و امیدواریم تا24 نوامبر بتوانیم این مسیر را طی کنیم و به توافق برسیم البته این موضوع منوط به این است که نظرات ما تامین شده باشد.

وی با بیان این‌که «غنی‌ سازی ایران برنامه کاملا صنعتی برای تامین سوخت نیروگاه‌هاست» در ادامه تشریح روند مذاکرات هسته ای و درپاسخ به این پرسش که موارد اختلافی اساسی در مذاکرات چیست؟ گفت: توافقی انجام نمی‌شود مگر اینکه در مورد همه مسائل توافق شود. بحث ظرفیت غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران بسیار مهم است و ما این موضوع را در مذاکرات روشن کردیم و همچنان روی این موضع ایستاده‌ایم که غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران برنامه کاملا صنعتی است و باید به اهداف خود برای تامین نیازهای آتی کشور در خصوص تامین سوخت نیروگاه‌هایی که خواهیم داشت به آن برسیم.

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای تاکید کرد: هرگز نباید تصور کنیم که برنامه غنی‌سازی ما می‌تواند در حد کوچک تحقیقاتی یا یک چیز سمبلیک و دکوری باشد بلکه حتما برنامه صنعتی است و چشم انداز صنعتی شدن باید مد نظر قرار گرفته شود. البته این‌که با چه سرعتی و با چه شکلی به این چشم‌انداز می‌رسیم موضوعی است که می‌تواند در مذاکرات درباره آن بحث شود.

وی گفت: با توجه به سیر حرکتی که ما طراحی کردیم با توجه به نیازهای خود و با توجه به توان فناوری خود این سرعت را طراحی می‌کنیم. نفس این موضوع که برنامه غنی‌سازی ایران صنعتی است و باید به حد صنعتی برسد و این چشم‌انداز باید حتما وجود داشته باشد یکی از خواسته‌های اصلی ماست و در این خصوص مذاکرات بسیار جدی و ریز و جزئی ادامه دارد و امیدواریم در این خصوص به تفاهم برسیم.

وی گفت:‌ بحث اراک یکی از موضوعات جدی ما است،‌ راکتور اراک با آب سنگین کار می‌کند و به طور طبیعی نگرانی‌هایی در مورد آن وجود دارد و برای کسانی که تمایل به رسیدن به بمب اتمی دارند راکتورهای آب سنگین وسیله مناسبی است البته جمهوری اسلامی ایران چنین تصمیمی ندارد و نخواهد داشت. با توجه به اعتقادات دینی و مذهبی خود و فتوای مقام معظم رهبری و هم با توجه به دکترین‌های امنیتی و دفاعی خود، سلاح هسته‌ای هیچ جایگاهی برای ما ندارد. به هر حال این‌که راکتور آب سنگین نگرانی ایجاد می‌کند می‌پذیریم لذا؛ با طراحی فناوریی که صورت گرفته است که در این خصوص از دانشمندان اتمی در حوزه آب سنگین تشکر می‌کنم که توانستند نیروگاه آب سنگین را طراحی کنند که نگرانی‌های مربوط به پلوتونیم آن از بین برود.

وی افزود: البته مذاکرات ما درباره این طراحی جدید ادامه دارد و هنوز به جمع بندی نهایی با طرف های مقابل در این زمینه نرسیدیم. موضوع مهم دیگر در این مذاکرات نحوه برداشتن تحریم‌هاست که از نظر ما بحث کلیدی است.

معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه افزود: طبق توافق ژنو یکی از مولفه‌های توافق نهایی این است که همه تحریم‌ها به صورت جامع برداشته شود. اگر این هدف محقق نشود طبعا ما توافقی نخواهیم داشت. با توجه به این‌که تحریم‌ها دسته بندی‌های مختلف دارند و مراجع مختلفی آن‌ها را صادر کرده‌اند پیچیدگی‌هایی در خصوص برداشته شدن این تحریم‌ها وجوددارد طبق روال‌هایی که از دید غربی‌ها وجود دارد تحریم‌ها مراحل تعلیق و لغو را باید به صورت پشت هم طی کنند اما ما با این ایده چندان موافق نیستیم.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، وی گفت: به هر حال پیچیدگی‌هایی وجود دارد که تحریم ها با چه روش‌هایی تعلیق و لغو خواهند شد. به خصوص این‌که تعهداتی که جمهوری اسلامی ایران خواهد پذیرفت این‌گونه نیست که همه دفعتا انجام شود و ما نیز طبق مراحلی این تعهدات خود را انجام خواهیم داد؛ بنابراین وجود یک جدول زمانی برای برداشته شدن تحریم‌ها در مقابل اقداماتی که طرف ما باید انجام دهد یکی از قسمت های سخت مذاکراتی ما خواهد بود. در بعضی از مسائل توانستیم گزینه هایی را پیدا کنیم و بعضا راه گشایی هایی شده است اما با این حال برای رسیدن به نتیجه ناامید نیستیم.