مخالفت مجلس با تسعیر ارز

احمد توکلی در ارتباط با ماده 24 لایحه پیشنهادی دولت برای خروج از رکود مبنی بر تسویه 40 هزار میلیارد تومان از بدهی های دولت به بانک مرکزی از محل تسعیر نرخ ارز، اظهار داشت: آن روزی که به اقدام دولت احمدی نژاد مبنی بر تسویه بدهی 74 هزار میلیاردی دولت دهم از این محل اعتراض کردیم، اعتراضمان 2 وجه داشت نخست اینکه مجمع عمومی بانک مرکزی حق اتخاذ چنین تصمیمی را نداشت و این کار از منظر حقوقی غیر قانونی بود و دوم اینکه عواقب اقتصادی نامناسبی نیز در پی اجرای این سیاست بوجود می آمد.

وی با اشاره به اینکه در آن مقطع بعد از کشمکش های بسیار موضع مجلس با شکایت ما مورد موافقت دیوان محاسبات قرار گرفت و مصوبه مجمع بانک مرکزی در دولت قبل رد شد، تصریح کرد: البته به یاد دارم که همان موقع هم برخی از مسئولان فعلی دولت در مصاحبه هایشان وعده می دادند که ما این کار را در آینده انجام خواهیم داد اما بصورت قانونی!

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، افزود: همان مقطع بعد از بحث های بسیار، قانونی در مجلس تصویب شد که درآمد ناشی از تغییر نرخ ارز باعث افزایش ریالی دارایی‌های خارجی بانک مرکزی می شود، بعنوان درآمد دولت محسوب نمی شود.

توکلی با بیان اینکه البته دولت تاکید داشت که طبق قانون پولی و بانکی می تواند از این محل برای بازپرداخت بدهی خود به بانک مرکزی برداشت کند، ادامه داد: به همین منظور ما قانون را اصلاح و تاکید کردیم که این درآمد صوری است و وجه حساب جاری دارد؛ البته آن ماده را نیز لغو و مصوب کردیم که این درآمد به حساب اندوخته منتقل و برای مواقعی که قیمت ارز جهت معکوس می گیرد و ارزان می شود و دارایی‌ خارجی بانک مرکزی بر حسب ریال کم می شود، از آن استفاده شود. بنابراین دولت نمی تواند از این حساب برداشت کند چراکه ما قانون را اصلاح کرده ایم.

نماینده مردم تهران در مجلس نهم همچنین به اظهارات اخیر سخنگوی دولت مبنی بر قانونی بودن اقدام دولت یازدهم برای تسویه بدهی دولت از محل تسعیر نرخ ارز اشاره کرد و اینطور توضیح داد که از این جهت حق با آقای نوبخت است، چراکه از همان حساب اندوخته که مصوب کرده‌ایم برای تراز کردن ترازنامه بانک مرکزی ایجاد شود، دولت می خواهد در صورت تصویب قانون و موافقت مجلس برای پرداخت بدهی خود استفاده کند.

وی با تأکید براینکه پرداخت بدهی دولت از محل تسعیر نرخ ارز به ضرر اقتصاد ملی تمام می شود، گفت: اگر دولت بدهی خود را از این محل پرداخت کند پایه پولی که قبلا اضافه کرده، اصلاح نمی شود و دوام نقدینگی قبلی را مداومت می بخشد؛ بنابراین نمی توانیم به دولت اجازه دهیم که مرتب بدهی ایجاد کند و به دنبال آن پول پرقدرت ، تورم و نقدینگی و فقر در جامعه بالا برود و بعد این بدهی در ازای درآمد ناشی از مابه التفاوت نرخ ارز صاف شود.

توکلی ضمن اشاره به اینکه نمی توانیم به دولت اجازه بدهیم که مدام با پشتوانه تغییر نرخ ارز بدهی خود را افزایش دهد، تصریح کرد: اگر دولت و شرکت‌های دولتی مدام از بانک مرکزی تسهیلات بگیرند و در مقابل با تسعیر ارز، بدهی خود را تسویه کنند عملاً پولی به حساب بانک مرکزی بر نمی گردد تا نقدینگی کاهش یابد بنابراین نقدینگی بالا در زمان طولانی تری به نقش مخرب خود ادامه می دهد.

این عضو کمیسیون برنامه و بودجه با تأکید براینکه چنین اقدامی هم غیر قانونی بوده هم خلاف مصلحت کشور، عنوان کرد: در صورت تسویه بدهی دولت از محل تسعیر نرخ ارز راهی برای دولت ها باز نگه داشته می شود تا آنها همواره بدهی ایجاد و انگیزه پیدا کنند که نرخ ارز را افزایش دهند چراکه در این حالت هم درآمد فعلی‌شان زیاد می شود چون ارز نفتی می فروشند، هم می توانند با این درآمد بدهی قبلی خود را پرداخت کنند.

وی ادامه داد: در صورت اجرای چنین سیاستی، دولت ها برای افزایش نرخ ارز در بودجه 2 انگیزه رسمی پیدا می کنند که انگیزه اول مربوط به افزایش درآمد نفتی و انگیزه دوم مربوط به تسویه بدهی از محل درآمدهای ارزی خواهد بود.

توکلی در همین ارتباط به نقش تعیین کننده ارز در تولید ملی اشاره و تصریح کرد: با افزایش نرخ ارز هزینه های واردات مواد اولیه، سرمایه گذاری، قیمت تمام شده کالاهای داخلی و هزینه تولید افزایش می یابد و در نتیجه رکود و تورم نیز تشدید می شود.

نماینده مردم تهران در مجلس نهم با بیان اینکه سیاستی که دولت در ماده 24 لایحه خروج از رکود پیشنهاد کرده ضد سیاست اصلی مبارزه با رکود و تورم است، اظهار کرد: گرچه پاسخ مثبت دادن به تقاضای دولت در حال حاضر از نظر قانونی امکان پذیر است چراکه پولی که در حساب اندوخته برای جبران ضرر احتمالی بانک مرکزی نگه داشته شده می تواند برای پرداخت بخشی از بدهی دولت استفاده شود.

توکلی ادامه داد: ولی چون نقدینگی که در اثر بدهکار شدن دولت و شرکت‌های دولتی ایجاد شده کماکان در جامعه باقی می ماند و رسوب پول زیاد می شود و اثرات نامطلوبی را به همراه خواهد داشت، مجلس با این سیاست موافقت نمی کند.

وی با بیان اینکه فکر می کنم با مجلس با این پیشنهاد دولت موافقت نمی کند، ادامه داد: من در این خصوص نظراتم را به نمایندگان عضو کمیسیون ویژه بررسی لایحه خروج از رکود نیز بیان خواهم کرد.

به گزارش تسنیم، دولت دهم اواخر عمر خود یک مصوبه جنجالی داشت که بر اساس آن تصمیم گرفته بود از محل تجدید ارزیابی ذخائر ارزی بانک مرکزی که از رشد 2برابری نرخ ارز مرجع ناشی شده بود، بدهی‌های خودش، شرکت‌های دولتی و بانک‌های دولتی را تسویه کند و بر همین اساس مجمع عمومی بانک مرکزی مصوب کرد 74هزار میلیارد تومان از بدهی‌های دولت به بانک مرکزی با تجدید ارزیابی ذخایر ارزی بانک مرکزی تسویه شود.

این مصوبه با روی کار آمدن دولت یازدهم همراه شده بود و مسئولان دولت یازدهم با اعلام اینکه این مصوبه سیاسی و غیرقانونی است و برای بدهکار نشان ندادن دولت دهم در زمان تحویل است، مخالفت خود را با این مصوبه اعلام و تصریح کردند که دولت همچنان به بانک مرکزی بدهکار است و مصوبه مجمع عمومی بانک مرکزی هم لغو شد تا دولت دهم یکی از بزرگ‌ترین بدهکاران به بانک مرکزی نشان داده شود.

مجلس هم سال گذشته شکایتی را علیه این مصوبه مجمع عمومی بانک مرکزی تنظیم و اعلام کرد که بدهی 74هزار میلیارد تومانی دولت دهم به بانک مرکزی با لغو مصوبه مجمع عمومی بانک مرکزی تسویه نشده باقی ماند.

حال با گذشت بیش از یک سال از مصوبه دولت دهم، مسئولان دولت یازدهم تصمیم گرفتند 40هزار میلیارد تومان از بدهی‌های دولت به بانک مرکزی را از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و اصلاح ترکیب ترازنامه بانک مرکزی تسویه کنند که به نظر می‌رسد این تصمیم در حقیقت همان مصوبه‌ای بود که دولت قبل در انتهای مدیریتش اتخاذ کرد اما دولت جدید زیر بار آن نرفت.

ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در این خصوص به خبرنگار تسنیم با بیان اینکه رقمی که قبلاً در این موضوع اعلام شده بود 74 هزار میلیارد تومان بود، (اشاره به مصوبه دولت دهم) گفت: این رقم نیازمند تعدیلاتی بود، در آن زمان هم پیش‌بینی می‌شد که مشکلاتی در این خصوص وجود داشته باشد.

این عضو کابینه یازدهم ضمن تأکید بر اینکه رقم واقعی حدود 40 هزار میلیارد تومان است، افزود: پیش‌بینی شده که اگر مجلس این بند را تصویب کند این مبلغ برای اصلاح ساختار نظام بانکی و تسویه بدهی دولت به نظام بانکی و بانک مرکزی به کار گرفته شود.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تسنیم، بر همین اساس، در ماده 24 لایحه رفع موانع تولید رقابت‌‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور که اواخر مرداد ماه در راستای خروج غیرتورمی از رکود از سوی دولت یازدهم تقدیم مجلس شده، آمده است: به‌منظور اصلاح صورت‌های مالی بانک‌ها و تنظیم روابط مالی آنها با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و ایجاد شرایط لازم برای افزایش توان تأمین مالی واحدهای تولید به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می‌شود از محل حساب مازاد حاصل از ارزیابی خالص دارایی‌­های خارجی پس از تأمین تفاوت ریالی تعهدات ارزی قطعی با نرخ مرجع، ناشی از واردات کالاها و خدمات تا پایان سال 1391 باقی‌مانده را حداکثر به‌میزان چهارصد هزار میلیارد (000ر000ر000ر000ر400) ریال به مصرف تسویه مطالبات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از دولت و بانک‌های دولتی و مطالبات بانک‌ها از دولت که تا پایان سال 1392 ایجاد شده‌اند، برساند. نحوه تخصیص و تسویه مطالبات مذکور توسط کارگروهی مرکب از رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزیر امور اقتصادی و دارایی و معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور تعیین خواهد شد.