رتبه ایران در جدول‌جهانی‌فساد اقتصادی؟
در سالیان اخیر، فساد به‌عنوان یکی از حادترین مشکلات عمده اقتصادی و سیاسی بسیاری از کشورهای جهان، توجه بسیاری را به‌خود جلب کرده است.
بی‌شک فساد را می‌توان در تمامی کشورهای جهان، اعم از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه مشاهده کرد، گرچه درجه و اندازه آن می‌تواند متفاوت باشد. پدیده فساد بیشتر در بدنه و ساختار سازمان‌های بزرگ، نظام‌های بوروکراسی پیچیده و غیرشفاف، سیستم قضایی معیوب و ناقص، مشاهده می‌شود که این پیچیدگی و زمان‌بری فعالیت‌های مختلف در تمامی زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را افزایش می‌دهد. تعریف فساد در جوامع گوناگون، بر حسب نگرش‌ها و برداشت‌ها، تعریف گوناگونی از فساد به‌عمل آمده است. اگرچه ارایه یک تعریف آکادمیک از فساد به‌گونه‌یی است که بتواند شامل همه موارد فساد و تمامی مراتب آن باشد غیر ممکن است، ولی با توجه به ابعاد گوناگون و قابل درک فساد و واقعیات حاکی از آن می‌توان تعاریف مختلفی ارایه کرد. فساد در لغت به‌معنای تباه شدن، نابود شدن، اضمحلال و ضد صلاح و به ستم مال کسی تعریف شده است. بانک جهانی و سازمان بین‌المللی شفافیت، فساد را سوءاستفاده از اختیارات دولتی (قدرت عمومی) برای کسب منافع شخصی (خصوصی) تعریف کرده‌اند. این تعریف مورد توافق عمومی در جهان است. مطابق با کتاب «مرجع بین‌المللی شفافیت» فساد عبارت است از «سوءاستفاده از قدرت برای منافع شخصی» یا براساس دبیرخانه مشترک‌المنافع، فساد به سوءاستفاده از مقام دولتی برای منفعت شخصی تعریف شده است. اما این تعریف شامل تمامی مشاغل اعم از مشاغل بخش عمومی و خصوصی نمی‌شود. پس برای تاکید بهتر است باید فساد شخصی و فساد عمومی تمیز قایل شد. شاخص‌های فساد شاخص بسیاری برای اندازه‌گیری وجود دارد از آن جمله می‌توان به‌شاخص نسبت رشوه (BPI)، شاخص تجارت بین‌الملل، شاخص راهنمای ریسک بین‌الملل و شاخص‌های دیگر اشاره کرد. اما مهم‌ترین و معروف‌ترین این شاخص‌ها، شاخص ادراک یا تصور از فساد (CPI) را می‌توان نام برد. شاخص درک، یکی از شاخص‌های رایج در تحقیقات و مطالعات مربوط به فساد اقتصادی است و از جامعیت بالایی برخوردار است، زیرا در محاسبه آن جنبه‌های مختلف فساد که از منابع مختلفی جمع‌آوری می‌شوند مدنظر قرار می‌گیرند. شاخص ادراک از صفر تا 100رتبه‌بندی شده است. نمره 100 مربوط به کشوری است که در آن فساد وجود ندارد و نمره صفر به کشوری مربوط می‌شود که دارای بیشترین فساد است. این شاخص طرف عرضه فساد را نشان می‌دهد، زیرا مبتنی بر ذهنیت و تصور افراد از فساد است. بررسی وضعیت شاخص ادراک فساد در ایران و سایر کشورها براساس گزارش سالانه بین المللی شفافیت در سال 2013، که ارقام آن در جدول 1 آمده کشورهای دانمارک و نیوزلند با 91 امتیاز مشترک در جایگاه اول قرار گرفته‌اند و کمترین میزان فساد را در میان کشورهای جهان داشته‌اند. پس از آنها کشورهای فنلاند و سوئد قرار گرفته‌اند. این گزارش همه‌ساله و از سال 1995 منتشر می‌شود و به‌شاخص سی پی‌ای معروف است در ایران بررسی که برای 180 کشور جهان انجام می‌شود، نظر برخی از نهاد‌های بین المللی و دیدگاه‌ها و نظرات بازرگانان و کارشناسان اقتصادی تعیین‌کننده میزان شاخص است. براساس نتایج منتشر شده این گزارش در سال 2013 کشورهای افغانستان و کره شمالی و سومالی در قعر این جدول قرار گرفته‌اند و با کسب تنها هشت‌امتیاز پر فساد‌ترین کشورهای جهان اعلام شده‌اند. در سال 2011رتبه ایران، 120 و در سال 2012 و 2013 به‌ترتیب 133 و 144 بوده است. که حاکی از سقوط رتبه ایران در شاخص CPI دارد. در آخرین گزارش منتشر شده مشاهده می‌شود ایران در کنار کشورهایی چون کامرون، جمهوری آفریقای مرکزی، نیجریه، اوکراین و پاپوآ گینه قرار گرفته است.
