مبنای ساخت‌وساز در زمین‌های سبز

در این نامه برای اولین‌بار از مجوزی نام برده شده است که در پیوست شماره 5 طرح جامع شهر تهران - مصوب سال86- قرار دارد و به شهرداری اجازه می‌دهد برای تامین خدمات شهر، کاربری‌های فضای‌سبز و ... را لغو کند. مستندات قانونی ساخت‌وساز در بوستان‌ مادر، تحویل شورای‌عالی شهرسازی شد سرچشمه تغییرکاربری زمین‌‌های سبز جزئیات نامه معاون شهردار تهران به معاون وزیر راه‌وشهرسازی گروه مسکن، بهشاد بهرامی: شهرداری تهران در اولین موضع‌گیری نسبت به اقدامی که شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور ماه گذشته در ارتباط با توقف اجرای پروژه ساختمانی بوستان مادر انجام داد، اعلام کرد: مجوزی که در سال92 برای ساخت‌وساز در زمینی به مساحت 7.1هکتار در منطقه 5 صادر شد، مراحل قانونی را طی کرده و پروانه‌ ساختمانی این پروژه با اتکا به اجازه‌ای که طرح جامع تهران- به‌عنوان مستندات فرادست مدیریت‌شهری- به شهرداری داده، صادر شده است. اوایل امسال عملیات ساختمانی احداث چندین برج در زمینی واقع در منطقه5 که مدتی تابلو بوستان مادر جلوی آن نصب شده بود، مورد توجه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور قرار گرفت و بعد از آنکه تحقیقات شورای عالی نشان داد کاربری اولیه این زمین، «فضای‌سبز» بوده، دستور توقف عملیات از طریق این شورا به شهرداری داده شد. با این حال، عدم توقف ساخت‌وساز در این زمین، تذکر مکتوب و دوباره دبیر شورای عالی مبنی‌بر پیگیری علت ادامه کار از طریق مراجع ذی‌ربط را به همراه داشت. اما در پی اخطارهای مکرر مقامات وزارت راه‌وشهرسازی درباره پروژه بوستان مادر، چند روز پیش علیرضا نادری معاون شهرسازی و معماری شهردار تهران در نامه‌ای رسمی خطاب به دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری کشور، ضمن دفاع از مجوزهای صادرشده برای ساخت‌وساز در زمین 7.1 هکتاری منطقه 5 (بوستان مادر)، روند صدور پروانه ‌ساختمانی و همچنین تغییر کاربری عرصه این پروژه را منطبق با مقررات و ضوابط بالادست عنوان کرد. آنچه شهرداری تهران بابت پروانه ساختمانی بوستان مادر به آن استناد می‌کند، بند 4 از پیوست شماره پنج طرح جامع شهر تهران مصوب سال86 است. در این بند آمده است: کاربری‌های سبز و پارک‌ها و تجهیزات و تاسیسات شهری پیش‌بینی شده در طرح تفصیلی ملاک عمل قبلی شهر تهران، کماکان ملاک عمل بوده اما در فرآیندی تدریجی و در یک دوره گذار و حداکثر در دوره 5ساله اول (تا پایان سال90)، کاربری‌های مورد نیاز در چارچوب طرح تفصیلی جدید، می‌تواند توسط شهرداری تهران تامین و تثبیت و کاربری‌های طرح قبلی لغو شود. مطابق این مجوز قید شده در طرح جامع شهر تهران و تعبیری که معاون شهردار از آن دارد، شهرداری تهران مجاز بوده در فاصله سال‌های 91 تاکنون که طرح تفصیلی جدید به اجرا درآمده است، زمین‌هایی با کاربری فضای ‌سبز یا کاربری‌های دیگر را متناسب با نیاز‌های خدماتی مناطق 22گانه، تغییرکاربری دهد. پروانه بوستان مادر نیز با همین استدلال صادر شده است. معاون شهرسازی شهرداری تهران روز گذشته با ارائه یک نسخه از نامه‌‌ای که خطاب به شورای عالی شهرسازی نوشته شده، به «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد: ساخت وساز در بوستان مادر در منطقه پنج شهرداری تهران متوقف نخواهد شد. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» هیچ یک از مسوولان شهرداری و وزارت راه‌وشهرسازی درباره تعداد برج‌های در حال ساخت در این پروژه اظهارنظر نکرده‌اند اما به‌صورت غیررسمی گفته می‌شود، 8برج 17 طبقه تجاری- مسکونی در زمین بوستان مادر قرار است احداث شود. با وجود آنکه شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور به‌عنوان نهاد فرادستی کمیسیون ماده پنج شهرداری تهران دستور توقف ساخت‌وساز در بوستان مادر را صادر کرده است، اما معاون شهردار تهران در قالب نامه‌ای رسمی به دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور اعلام کرد: طرح جامع شهر تهران دارای ویژگی راهبردی-ساختاری است بنابراین در صورتی که شورای‌عالی شهرسازی و معماری بر تغییر وضعیت کنونی بوستان مادر اصرار داشته باشد، شهرداری تهران می‌تواند معادل مساحت اختصاص یافته به این پروژه در منطقه 5 زمین دیگری را در همان منطقه خریداری و از آن برای توسعه فضای سبز مازاد این منطقه معادل مساحت بوستان مادر اقدام کند. نظر شورای شهر چیست؟ در این میان، اعضای شورای تهران و کارشناسان حقوقی، حکم اخیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور مبنی بر دستور توقف ساخت‌وساز در بوستان مادر را فصل‌الخطاب تعیین وضعیت کمیسیون ماده پنج معرفی می‌کنند و این نحوه برخورد را نیازمند پیگیری مراجع قضایی می‌دانند. به گزارش دنیای اقتصاد اوایل سال جاری اعضای شورای شهر تهران نسبت به تغییر کاربری و ساخت‌وساز در زمین 7.1 هکتاری بوستان مادر به شهردار تهران تذکر داد و خواستار توقف این پروژه شد. به گفته محمدحقانی رئیس کمیته محیط‌زیست شورای شهر، کل محدوده این بوستان در سال 87 در طرح جامع و مصوب شورای‌عالی شهرسازی موقعیت پهنه سبز داشت اما در سال 88 شهرداری منطقه تغییر کاربری محدوده را در تدقیق پهنه‌های طرح جامع از G112 به M112 (فضای مختلط تجاری، اداری و مسکونی) درخواست می‌کند. او ادامه داد: در سال ۸۹ مکاتباتی بین اداره کل شهرسازی، کمیسیون ماده ۵ و شهرداری منطقه صورت می‌گیرد و نهایتا اداره کل شهرسازی به دبیرخانه کمیسیون ماده ۵ می‌گوید بر اساس طرح تفصیلی محدوده دارای کاربری سبز است. این عضو شورای شهر تهران توضیح داد: در شهریور ۹۰ شهرداری منطقه برای فروش این مکان آگهی می‌دهد. در آن زمان، رئیس وقت کمیسیون عمران شورای سوم به شهردار تذکر می‌دهد که به استناد طرح جامع تغییر کاربری فضای سبز به غیر حق انجام این کار را ندارید بنابراین سرمایه‌گذار از این طرح خارج شده و کار متوقف می‌شود. سپس معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در نامه‌ای در سال 90 به دفتر شهردار تهران در جواب تذکر شورا اعلام می‌کند که شهرداری می‌تواند پول فروش این زمین را صرف خرید باغات کن کند. اما هیچ درختی از کن خریداری نشده و در نهایت 78 درصد این زمین در کمیسیون ماده پنج به پهنه مسکونی R122 و 22 درصد به پهنه مختلط M111 تغییر کاربری داده می‌شود. او با اشاره به تذکری که به شهردار تهران در خصوص تغییر کاربری بوستان از سوی شورا ارائه شده، اظهار کرد: متاسفانه به جای آنکه این تذکر به توقف عملیات این پروژه منجر شود؛ بدون آنکه این زمین دارای پروانه باشد مالکان پروژه اقدام به خاکبرداری کردند. حقانی اضافه کرد: تذکرات پی‌درپی شورای شهر سبب شد از یکسو کمیسیون اصل 90 مجلس نیز موضوع را پیگیری کند و رای به توقف پروژه صادر کند و ازسوی دیگر شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور اوایل به ساخت‌وساز در این زمین اعتراض کند و طی دو نامه خواستار توقف عملیات ساخت‌وساز شود اما این احکام نیز هنوز اجرایی نشده است. او در پاسخ به این سوال که شهردار چه پاسخی برای این نوع برخورد دارد؟ تصریح کرد: تغییر کاربری بوستان مادر با مجوز کمیسیون ماده 5 صورت گرفته بنابراین منع قانونی ندارد اما از آنجا که شورای‌عالی شهرسازی به عنوان نهاد بالادست این کمیسیون دستور توقف عملیات را داده است بنابراین رای کمیسیون ماده 5 وجهه قانونی خود را از دست می‌دهد. پروانه زمین موجود است! به‌رغم گفته‌های این عضو شورای شهر، علیرضا نادری معاون شهرسازی و معماری با بیان اینکه زمین پروژه نور (بوستان مادر) دارای پروانه ساختمانی است.گفت: مالک این پروژه، شهرداری منطقه پنج است و تاریخ ثبت درخواست صدور مجوز ساخت وساز به 26 تیرماه سال گذشته بازمی‌گردد. او ادامه داد: براساس این پروانه، زمین7.1هکتاری این پروژه در پهنه M111 و R122 قرار گرفته است. نادری با اشاره به وضعیت تامین سرانه فضای سبز در منطقه پنج شهرداری تهران، بدون آنکه به بوستان مادر اشاره کند از افزایش مساحت فضاهای سبز در تهران و به‌خصوص منطقه5 آمار ارائه کرد و گفت: در منطقه 5 کاربری‌های خدماتی مورد نیاز، در چارچوب طرح تفصیلی جدید، توسط شهرداری تهران تامین و تثبیت شده است. به‌گونه‌ای که سرانه فضای سبز در این منطقه از 16 مترمربع در سال 84 به 27.8مترمربع در سال جاری رسیده است. به گفته نادری سرانه فضای سبز کل شهر تهران نیز از 259 هکتار در سال 87 به حدود 293 هکتار در سال 92 افزایش یافته است. او تصریح کرد: شهرداری تهران براساس مصادیق و مستندات و ضوابط ملاک عمل، سرانه فضای سبز تعیین شده و موردنیاز طرح تفصیلی مصوب مورد نیاز در محدوده شهرداری منطقه پنج را تایید می‌کند. نادری به نامه ارسالی به دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور اشاره کرد و افزود: با وجود این مستندات در قالب نامه‌ای به شورای‌عالی شهرسازی اعلام کرده‌ایم در صورتی که نسبت به این پروژه ایراد شکلی و ماهوی دارند شهرداری تهران آمادگی لازم را جهت رسیدگی و تطبیق و تدقیق موضوع دارد و در صورت لزوم و بنا به نیاز جلسات کارشناسی حسب نظریه شورای‌عالی معماری و شهرسازی نسبت به تامین سرانه فضای سبز مازاد در محدوده این منطقه تا سقف 7.1 هکتار معادل عرصه زمین ذکر شده اقدام خواهد کرد. به این ترتیب با تکیه بر گفته‌های معاون شهردار و نامه ارسالی به شورای‌عالی شهرسازی، شهرداری برنامه‌ای برای توقف پروژه بوستان مادر ندارد و در صورت اصرار شورای‌عالی آمادگی تامین فضای سبز مورد نیاز در قطعه‌ای دیگر را خواهد داشت. سوال شورای‌عالی چیست؟ هر چند شهرداری تهران درباره ساخت‌وساز بوستان مادر به وجود مجوزهای قانونی در طرح جامع شهر تهران- طرحی که شورای‌عالی شهرسازی هم‌اکنون اجرای بندبند آن را توسط شهرداری ضروری می‌داند- برای تغییرکاربری‌ها حتی تغییرکاربری فضای‌سبز استناد می‌کند اما آیا این بحث و همچنین راهکار جدید شهرداری برای حل چالش بوستان مادر مبنی‌بر توسعه فضای سبز در قطعه زمینی دیگر در منطقه پنج شهرداری از سوی شورای‌عالی شهرسازی و معماری کشور به عنوان نهاد فرادستی مورد قبول قرار خواهد گرفت. پیگیری‌ها از شورای‌عالی شهرسازی و معماری نشان می‌دهد این موضوع نه تنها از سوی کارشناسان این شورا مورد پذیرش قرار نگرفته بلکه از سوی عالی‌ترین مراجع در حال پیگیری است. به گفته آنها اگرچه براساس اظهارات مدیران شهرداری تهران پروژه نور دارای پروانه ساختمانی قانونی و با مجوز کمیسیون ماده پنج در حال انجام است اما این فرآیند دارای اشکال قانونی از سوی مراجع فرادستی است. شورای‌عالی دنبال آن است که بداند طی چه فرآیندی تغییر کاربری و اجازه احداث بنا در این پروژه داده شده است.