بیمه درمان ناباروری؛ پشت سد وزارت بهداشت!

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، سالها در آرزوی این هستی که مثل هزاران جوان دیگر سر و سامان بگیری و با همسر و همدمی همتراز زندگیت، زیر یک سقف، آرزوهای خود را یک به یک محقق سازی.

بالاخره زندگی مشترکت با هر سختی و فراز و نشیبی که وجود دارد شکل می‌گیرد و حالا تو به دنبال بزرگترین آرزوی هر زوج جوانی هستی که نام و مقصدش فرزندار شدن است؛ فرزندی که با نگاه معصوم و خنده و گریه کودکانه‌اش هوش از سرت ببرد و بابا و مامان گفتنش حالت را خوش‌کند!

اما این اتفاق برای بسیاری از افراد شبیه یک رؤیای تحقق نیافتنی است! کابوسی است که از روزی که اولین نشانه‌های ناباروری بروز می‌کند و برگه آزمایش‌های پزشک متخصص را می‌نگری، همچون بختک شومی بر سرت فرود می‌آید و انگار کشتی آرزوهایت هر لحظه در دریای متلاطم زندگیت به غرق شدن نزدیکتر می‌شود.

البته این پایان تیره روزی‌ها نیست؛چراکه باید حرف و حدیث مردم را نیز بشنوی که چطور کاسه داغ تر از آش می‌شوند و دایه دلسوز مادر شده و هر روز نسخه‌ای برایت می‌پیچندو پچ پچ آزار دهنده شان در میهمانی و کوچه  و بازار، روی اعصابت رژه می‌روند.

باز طاقت نمی‌آوری؛ سعی می‌کنی به پزشکان متعددی برای درمان مراجعه کنی اما راهی جز پذیرفتن این واقعیت تلخ که نامش «ناباروری» است، وجود ندارد.

اما این پایان ماجرا نیست! حالا با اینکه موضوع ناباروری را پذیرفته‌ای راه درمان راه آسانی نیست و هزینه‌های کمر شکن آن، خود قصه‌ای پر غصه است! ویزیت‌های بسیار زیاد و کنترل مدام توسط متخصص زنان و مصرف داروهای مختلف با هزینه‌های سرسام آور، بسیاری از زوجین خواهان فرزند را آزار می‌دهد و برخی از این زوجین به علت عدم توانایی هزینه درمان ناباروری، عطایش را به لقایش می‌بخشند و از درمان صرف نظر می‌کنند.

عده دیگر نیز برای تامین هزینه‌های بالای درمان به هر وسیله و راه حلی متوسل شده و سعی می‌کنند به شکل ممکن هزینه آن را تامین کنند.

بله! بیش از ۳.۵ میلیون زوج نابارور در کشور وجود دارند که علی‌رغم تمایل بالا برای فرزنددار شدن، عمدتاً به دلیل هزینه‌های سنگین درمان از نعمت فرزند داشتن محروم هستند.

این در حالی است که بند «۳» سیاست‌های کلّی جمعیّت ابلاغی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۳، بر «پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان» تأکید دارد.

همچنین بند «ح» مادّه «۱۰۲» قانون برنامه ششم توسعه نیز به «تمهیدات لازم از قبیل ارائه تسهیلات جهت افزایش سلامت ازدواج و درمان ناباروری در قالب بودجه سنواتی» می‌پردازد.

لذا به درستی بند «۱۷» قانون بودجه ۱۴۰۰ به موضوع بیمه‌ درمان ناباروری اختصاص پیدا کرده است.

در بند «ح» تبصره «۱۷» این قانون بر «پوشش ۹۰ درصد کل هزینه‌های سه دوره کامل یکی از روش‌های کمک باروری (آی.سی.اِس.آی) و (آی.وی.اِف) برای هر زوج نابارور و «پوشش هزینه‌های دارویی و پاراکلینیک و سایر روش‌های درمان ناباروری» تأکید می‌کند.

مصوبه‌ هیأت وزیران در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۴۰۰ به شیوه اجرای قانون فوق پرداخته است و بر تحت پوشش بیمه‌های پایه قرار گرفتن خدمات نازایی و ناباروری تأکید می‌کند.

امّا با وجود گذشت بیش از سه ماه از ابلاغ مصوبه دولت به دستگاه‌های متولی، قانون بیمه درمان ناباروری در مراکز درمان ناباروری اجرا نمی‌شود. طبق تصویب‌نامه دولت، اجرائی شدن قانون بیمه درمان ناباروری منوط به تدوین و ابلاغ استانداردهای ارائه خدمات درمان ناباروری توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ابلاغ دستورالعمل خرید راهبردی خدمات موضوع تصویب‌نامه توسط دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت کشور است.

به این ترتیب تا موارد فوق انجام نگیرد، تبصره «۱۷» قانون بودجه ۱۴۰۰ و متعاقباً مصوّبه دولت، هیچگاه اجرائی نخواهد شد.

تکلیف دولت به حمایت از هزینه‌های درمان ناباروری

نمایندگان مجلس مصوبه‌ای را در راستای حمایت از هزینه‌های درمان ناباروری در سال ۱۴۰۰ به تصویب رساندند.

این مصوبه در جریان بررسی جزئیات لایحه بودجه در بخش هزینه‌ای بند الحاقی ۱ تبصره ١٧ به تصویب رسید و براساس آن و در راستای اجرایی کردن حکم بند(۳) سیاست‌های کلی جمعیت، دولت مکلف است اعتبار ردیف‌های ۱۶۰۲۰۰۱۶۷۵ و ۱۶۰۱۰۰۶۰۰۱ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ کل کشور را در حسابی تحت عنوان (حساب حمایت از هزینه‌های درمان ناباروری) ذیل ردیف‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی متمرکز کند.

هزینه کرد اعتبار این حساب مطابق نظر کارگروهی متشکل از نمایندگان بیمه سلامت، سازمان تامین اجتماعی، کمیته امداد امام خمینی(ره) و جهاد دانشگاهی و معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخصوص موارد ذیل خواهد بود:

۱- پوشش 90 درصد کل هزینه‌های سه دوره کامل یکی از روش‌های کمک باروری( ICSI) و ( IVF) برای هر زوج نابارور

۲- پوشش هزینه‌های دارویی و پاراکلینیک و سایر روش‌های درمان ناباروری

۳- ایجاد سامانه ثبت اطلاعات مربوط به متقاضیان دریافت خدمت درمان ناباروری و الزام کلیه مراکز خصوصی و دولتی ارائه کننده خدمات ناباروری جهت درج مشخصات کامل کلیه دریافت‌کنندگان خدمات از ایشان

۴- تعیین سهم بیمه‌های پایه براساس جمعیت مشمولین عضو هر سازمان

 3.5 زوج نابارو در کشور

بهزاد خلیلی، جمعیت پژوه و کارشناس حوزه خانواده در ارتباط با موضوع  پوششش بیمه‌ای درمان ناباروری و چالش‌های مربوط به آن، اظهار داشت:

یک پنجم خانواده‌های ایرانی نابارو هستند

وی ادامه داد:زمانی بنده از بُعد سلامت به ناباروری نگاه می‌کنم و باید مانند بیماری‌های دیگر درمان شود. اما زمانی نگاهی غیر از این دارم و موضوع موضوع خانواده هست. تقریبا 3.5 زوج نابارو در کشور داریم و هفت میلیون نفر درگیر هستند و به ازای هر 5 خانواده ایرانی یک خانواده نابارور است؛ یعنی به ازای یکسال اقدام نتیجه نگرفتند و انگار از متوسط جهانی نیز بالاتر هستیم.

درمان سالانه ۵۰۰ زوج نابارور خارجی در ایران

خلیلی گفت:در دهه ۷۰ ناباروران را به کشورهای اروپایی و انگلیس می‌فرستادیم و درمان می‌کردیم و از اویل دهه ۸۰ این  تکنولوژی را وارد کردیم. اکنون به جایی رسیدیم که قبل از شیوع کرونا ما سالانه ۵۰۰ زوج خارجی را درمان می‌کردیم؛ یعنی علاوه بر پوشش بیماران داخلی ۵۰۰ زوج خارجی را نیز درمان می‌کنیم.

این پژوهشگر جمعیت ابراز داشت: سال ۹۹ تقریبا ۳۳ هزار سیکل و دوره درمان ناباروری را حمایت می‌کردیم و در قانون ۱۴۰۰ این میزان به ۵۵ هزار سیکل درمانی رسید.این نسبت به تعداد زوج‌های نابارور کشور خیلی کم است.

هزینه بالای درمان ناباروری پاشنه آشیل زوجین نابارور

وی افزود:‌چه در مراکز دولتی و چه خصوصی درمان ناباروی هزینه بالایی دارد و با در مقایسه با بیماری‌های دیگر قابل قیاس نیست.بالا بودن هزینه‌های درمان یکی از موانع جدی زوجین نابارو است. قانون بودجه امسال هزینه درمان ناباروری را تحت پوشش قرار داد.

 3.5 میلیون خانواده داریم که فرزند می‌خواهند

خلیلی با بیان اینکه اهمیت ناباروری اینجاست که ما یک مسئله به نام اهمیت فرزندآوری را در کشور داریم،متذکر شد:این همه بودجه اختصاص داده شده که مردم فرزند آوری داشته باشند.  3.5 میلیون خانواده داریم که فرزند می‌خواهند.

ناباروری اولویت کشور است

این پژوهشگر جمعیت تصریح کرد:بنده از دو منظر اعتقاد دارم مسئله ناباروری اولویت کشور است. یکی از بُعد انسانی است. طبق قانون اساسی و اسناد بالادستی کشور حق ایرانی‌هاست که پدر یا مادری را تجربه کنند و لذت آن را بچشند.

تعداد متخصصان ناباروری محدود است

وی با اشاره به اینکه سه مسئله در درمان ناباروری وجود دارد،ابراز داشت: گام اول هزینه‌های درمان بالاست. تعداد متخصصان درمان ناباروری و مراکز  آن نیز محدود است.

خلیلی افزود: بالاخره قانون گذار متقاعد شده قانون بیمه ناباروری اجرایی شود. بنده ح تبصره 18 بودجه سال 1400 این طور است که گفته همه داروها و روش‌های درمان و چند مورد دیگر تحت پوشش قرار گیرد و 90 درصد هزینه را بیمه و 10 درصد را فرد پرداخت کند. 

این پژوهشگر جمعیت افزود:‌دو مسئله است؛ یکی هزینه بالا و دیگری کمبود زیر ساخت‌های لازم. قانون یاد شده از ابتدای سال جاری لازم الاجرا بود. اواخر مرداد ماه این تصویب نامه ابلاغ شد.

وی با بیان اینکه متولی جدی سلامت در کشور وزارت بهداشت است، ابراز داشت: در آن مصوبه ذکر کرده اگر بخواهد اجرا شود چند پیش شرط دارد.

وزارت بهداشت شیوه نامه فنی را آماده کند

خلیلی یادآور شد:‌ وقتی بحث تخصصی پیش می‌آید باید چهارچوب‌های فنی آن روشن شود. به وزارت بهداشت تکلیف شده تا گایدلاین وراهنمای فنی ناباروری را تهیه و تدوین کند اما این موضوع اتفاق نیفتاده است.این گایدلاین باید به شورای عالی بیمه می‌رفت و در آنجا باید راهنمای فنی بیمه‌ای بیرون می‌آمد و اینکه 340 میلیارد تومان بودجه مربوط، چطور هزینه شود.

این پژوهشگر جمعیت اضافه کرد: نظام تشخیص ناباروری و طی کردن مراحل را باید وزارت بهداشت تعیین کند و طبق مصوبه، وزارت بهداشت باید درخواست تخصیص مبلغ را می‌داد؛ اما هنوز تخصیص داده نشده و اگر تخصیص داده شده  اعلام کنند. وزارت بهداشت باید پول را به سازمان‌های بیمه گر می‌داد اما این اتفاق نیفتاده است.

پای وزارت بهداشت روی حق 3.5 میلیون زوج 

وی متذکر شد:‌اکنون وزارت بهداشت پای خود را روی حق طبیعی 3.5 میلیون زوج مظلوم ایرانی گذاشته است.این موضوع احساسی نیست و پشت آن مدرک است.

قانون بیمه ناباروری معطل وزارت بهداشت است

خلیلی افزود: جان بابایی، معاون درمان وزیر بهداشت در خبر 21 درباره عدم اجرای این قانون  بیمه ناباروری گفته «همه چیز آماده است و فقط پول و تامین منابع نیست»؛ در صورتی که همه کارها معطل تدوین راهنمای فنی است.

این پژوهشگر جمعیت بیان داشت:‌قانون بودجه گفته به منظور تحقق سیاست‌های کلان نظام، از ردیف‌های مربوط به وزارت بهداشت بردار و در این خصوص هزینه کنید.

کاهش 80 میلیارد تومانی بودجه ناباروری

وی تصریح کرد: سال 98 بودجه اختصاص داده شده به وزارت بهداشت در خصوص درمان ناباروری 200 میلیارد تومان بود. در سال 99 بودجه پیشنهادی 120 میلیارد تومان بود؛ یعنی 80 میلیارد تومان بودجه درمان ناباروری کاهش داده شد؛ چرا؟

بودجه 350 میلیارد تومانی درمان ناباروری

خلیلی بیان داشت:‌یک ردیف دیگر نیز هست که سر جمع آن حدود 350 میلیارد تومان می‌شود و اینها مربوط به وزارت بهداشت است و باید در حسابی تجمیع شده و به درمان ناباروری اختصاص داده شود.

هیچ بهانه‌ای برای عدم اجرای بیمه ناباروری وجود ندارد

این پژوهشگر جمعیت خاطرنشان کرد: وزارت بهداشت 2 هزار میلیارد تومان ذیل تبصره 14 و سرفصل جمعیت دریافت می‌کند اما برای این 2 هزار میلیارد تومان احتمالا درخواست تخصیص نداده‌اند؛ اما هیچ بهانه‌ای برای عدم اجرای این قانون وجود ندارد.

سجاد رضوی، رییس شورای عالی بیمه سلامت از پوشش خدمات نازایی و ناباروری در مراکز درمانی دولتی و غیر دولتی خبر داد و گفت: خدمات ناباروری در بیمه‌های پایه در مراکز دولتی تحت پوشش بیمه بودند؛ اما به دلیل محدودیت مراکز دولتی و متقاضی زیاد دریافت این خدمات، از سال قبل اقدامات کارشناسی شروع شد تا پوشش بیمه‌ای خدمات را گسترش بدهیم و در جلسه شورای عالی بیمه در خرداد ماه، تمام اعضا پذیرفتند در بخش‌های عمومی غیر دولتی هم بیمه‌های پایه در این حوزه سرمایه گذاری کرده و خرید خدمت انجام دهند.

به گفته وی، این خرید خدمت باید بر اساس مبانی علمی و اقتصادی صورت گیرد که مبانی علمی آن را معاونت درمان وزارت بهداشت اعلام می‌کند و مبانی اقتصادی هم در سازمان‌های بیمه گر مورد توجه قرار می‌گیرد.

وی افزود: از دوم شهریور ماه پوشش بیمه‌ای خدمات نازایی و ناباروری از سوی معاون رییس جمهور ابلاغ شده است و سازمان‌های بیمه‌ای از این تاریخ باید در بخش‌های دولتی و عمومی غیر دولتی خرید خدمت انجام دهند.

اجرایی شدن پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری از دوم شهریور/ پوشش بیمه‌ای خدمات ناباروی سقف مبلغی ندارد

سجادی اظهار کرد: پوشش بیمه‌ای خدمات ناباروی سقف مبلغی ندارد؛ البته ۳ دوره درمان ناباروری در یکسال و به طور کلی حداکثر ۶ دوره درمان ناباروری برای زوجین تحت پوشش بیمه قرار دارد.

رییس شورای عالی بیمه سلامت تاکید کرد: شرط سن هم برای خانم‌ها ۴۲ سال در نظر گرفته شده است و پس از آن خدمات حمایتی خواهیم داشت. وزارت بهداشت بر اساس استانداردها نحوه تجویز دارو و درمان ناباروری را تعیین می کند.

 ۷ تا ۸ درصد جمعیت ناباروری کشور در موارد ثانویه

وی تصریح کرد:پوشش بیمه‌ای ناباروری برای فرزند چندم و ناباروری ثانویه هم در نظر گرفته شده است؛ زیرا ۷ تا ۸ درصد جمعیت ناباروری کشور در موارد ثانویه اتفاق می‌افتد.

حنان حاجی محمودی، مدیر کل دفتر خدمات تخصصی سازمان بیمه سلامت به آخرین جزئیات از تحت پوشش بیمه  قرارگرفتن درمان ناباروری بانوان اشاره و اظهار کرد: این موضوع در بودجه امسال دیده شده است که بعد از مکاتبات با دولت و  دریافت مصوبه از هیات دولت به سمت انعقاد قرارداد با موسسات مربوطه رفتیم تا خدمات ناباروری را به آنها اختصاص دهیم.

حاجی محمودی با بیان اینکه هزینه سونوگرافی، انواع جراحی‌ها، تصویربرداری، آزمایشات، دارو و هر هزینه ای که مربوط به این موضوع شود، تحت پوشش بیمه قرار خواهد گرفت،گفت: این موضوع به عنوان نشان ناباروری مطرح شده است؛ به این معنا که یک پزشک متخصص زنان می‌تواند این نشان را به بیمه شده خود متصل کند و پس از آن شخص می‌تواند از خدمات ستاره دار که براساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت است، بهره مند شود.

به هر حال ، قانون تحت پوشش بیمه قرار گرفتن درمان ناباروری به تصویب رسیده است و اکنون هزاران زوج نابارور با اتکا به این قانون، نسبت به درمان مشکل خود امیدوار‌تر شده‌اند؛ اما مسیر اجرای کامل و عاجل این قانون نیازمند رفع موانع از سوی وزارت بهداشت در قالب تدوین شیوه نامه فنی بهره مندی از این پوشش بیمه‌ای است.