جدیدترین طرح دولت برای قانون هدفمندی

از همان روزهای آغاز فعالیت دولت یازدهم یکی از مسائلی که در فضای اقتصادی کشور از سوی مسئولان دولت مطرح می شد اصلاح قانون هدفمندی یارانه ها و نحوه پرداخت یارانه نقدی بود و همزمان با فرا رسیدن موعد پرداخت یارانه ها مسئولان دولتی از مشکلات مالی فراوان برای این موضوع خبر می دادند. بحث اصلاح شیوه پرداخت یارانه نقدی در نخستین روزهای سال 93 به اوج خود رسید و دولت از متقاضیان دریافت یارانه نقدی ثبت نام مجدد به عمل آورد که تنها 2 میلیون و 400 هزار از دریافت یارانه های نقدی انصراف دادند و پرداخت یارانه نقدی به حدود 73 میلیون ایرانی ادامه پیدا کرد. این اتفاق در حالی رخ داد که مسئولان دولتی از طرح های مختلف برای شناسایی افراد پردرآمد و قطع یارانه نقدی آنها سخن می گفتند و علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز از شناسایی 10 میلیون نفر از پردرآمدهای جامعه به منظور قطع یارانه نقدی خبر داده بود. هم اکنون با وجود گذشت 5 ماه از سال 93 و یکساله شدن فعالیت دولت یازدهم همچنان یارانه نقدی به تمام متقاضیان پرداخت می شود و این موضوع باعث انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی شده است. جعفر قادری یکی از اعضای کمیسوین برنامه، بودجه و محاسبات مجلس در این رابطه می گوید در دولت فعلی در برخی مسائل همچون اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها انحرافاتی را شاهد هستیم که مطابق با قانون نیست. البته این موضوع در دولت سابق نیز وجود داشته است که بهتر است اگر این قانون ایرادی دارد برای اصلاح آن لایحه به دولت ارسال شود. یحیی آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران نیز در این رابطه گفته است بر اساس قانون یارانه نقدی باید به افراد نیازمند پرداخت شود و گروه های نیازمند باید مورد حمایت در این قانون قرار گرفته و از یارانه نقدی بهره مند شوند و دولت باید به جای پرداخت یارانه نقدی به افراد پردرآمد از تولید حمایت کند. آل اسحاق با تاکید بر این که مسئولان دولتی پرداخت یارانه نقدی تنها به افراد نیازمند را دنبال می کنند، می گوید دلیلی برای پرداخت یارانه نقدی به افراد ثروتمند وجود ندارد و این رقم یارانه تاثیری در زندگی این افراد ندارد. وزیر سابق صنایع و معادن درباره احتمال حذف یارانه نقدی 10 میلیون نفر از افراد پردرآمد اعلام کرده است این موضوع که مسئولان دولتی از حذف یارانه نقدی 10 میلیون نفر سخن گفته اند موضوع صحیحی است و باید عملیاتی شود و اگر دولت بتواند این طرح را عملیاتی کند گام بلندی در راستای توسعه اقتصاد و اجرای صحیح قانون هدفمندی برداشته است. اما محمدباقر نوبخت معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری در جدیدترین اظهارنظر خود درباره آینده قانون هدفمندی یارانه ها گفته است نسبت به پرداخت یارانه ها مقید هستیم که به همه به یک نسبت یارانه ندهیم ما ابتدا از مردم درخواست کردیم کسانی که می توانند یارانه نگیرند به ما اعلام کنند تا یارانه‌های پرداختی به تولید اختصاص داده شود. وی با بیان این که بیش از دو میلیون و 400 هزار نفر انصراف دادند، تاکید کرده است در 90 روز اول، دولت یازدهم سعی کرد مباحث اطلاعاتی هدفمندی یارانه ها را شفاف کند.در این مدت شناسایی دقیق کرده و دریافتیم که مشکلات زیادی در این راه وجود دارد. وی درباره قطع یارانه کسانی که در خارج از کشور زندگی می کنند، گفته است کسانی که خارج از کشور هستند چرا باید یارانه بگیرند؟ کسانی یارانه می گیرند که در داخل کشور هزینه افزایش سوخت را پرداخت می کنند. به گفته وی٬ اولین افراد نگران قطع یارانه٬ افراد کم درآمد هستند و ما قطعا یارانه افراد ساکن در خارج از کشور را قطع می‌کنیم. معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهوری گفته است یک ریال از اعتبارات حاصل از انصراف مردم از یارانه ها برای بخش عمران استفاده نشد و خدمات بیمارستان ها از طریق این بخش پرداخت شده است، دولت علاقه مند برای بدست آوردن منابع بیشتر است اما در این راه بدون دقت عمل نکرده و تعجیل نخواهیم داشت. این در شرایطی است که پیش از این نوبخت گفته بود این وظیفه قانونی را داریم که یارانه را به افراد متقاضی بدهیم ولی وقتی بیش از 70 میلیون نفر در یک برهه زمانی کوتاه ثبت نام و خود را متقاضی اعلام می کنند برای راستی آزمایی این مطلب با حفظ کرامت مردم معتقدیم که باید شفاف سازی بیشتری صورت بگیرد. اما در شرایطی ماه های اخیر از شناسایی افراد ثروتمند و قطع یارانه نقدی آنها به عنوان طرح اصلی دولت برای اصلاح نحوه پرداخت یارانه نقدی نام برده می شود که این طرح منتقدان فراوانی دارد و منتقدان معتقد هستند که ابزارهای لازم برای شناسایی میزان درآمد مردم مشخص نیست و در صورتی که این طرح اجرایی شود پرداخت یارانه نقدی به خوبی اصلاح نخواهد شد. بر همین اساس مسئولان دولتی طرح دیگری را برای اصلاح شیوه پرداخت یارانه نقدی بررسی می کنند و آن طرح شناسایی افراد کم درآمد است و بنا بر گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برنامه ریزی برای شناسایی تا ۲۵ میلیون نفر کم درآمد برای دریافت یارانه انجام شده و شناسایی پردرآمدها دشوار است و نمی‌توانیم با اتکا به شاخص دریافت حقوق، پردرآمدها را شناسایی کنیم علی ربیعی درباره شناسایی دهک‌های درآمدی مشمول دریافت یارانه گفته است در این زمینه دو مورد خطا جامعیت و مانعیت وجود دارد که افرادی که مشمول دریافت یارانه نقدی می‌شوند یا نمی‌شوند باید شناسایی شوند. متاسفانه در کشور ما مانند کشورهای دیگر بانک اطلاعاتی درستی وجود ندارد،‌اما کار شناسایی خود را آغاز کرده‌ایم. از بانک‌های اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی، سازمان تأمین اجتماعی، نیروی انتظامی ، سازمان املاک از زمانی که الکترونیکی شده است اطلاعاتی جمع آوری کرده ایم و می توانیم اکنون تعدادی از افراد را با درصد خطای پایینی اعلام کنیم. به گفته ربیعی چندین نظریه در زمینه شناسایی دهک‌های مشمول دریافت یارانه وجود دارد. برخی می گویند که پرداخت یارانه نقدی خود ایجاد تورم می‌کند و برخی می گویند تکلیف قانونی دولت باید اجرایی شود. هردو دیدگاه جمع‌آوری شده است و در حال اخذ تصمیم نهایی هستیم. کار مطالعاتی در این زمینه به وزارت کار واگذار شده است که اکنون در حال بررسی آن با همکاری تمام دستگاه‌ها هستیم. وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی تاکید کرده است در مورد تعداد و آمار افراد مشمول باید بگویم برنامه ریزی برای شناسایی حدود 25 میلیون نفر از کم‌درآمدها را داریم و لایه‌های پایین درآمدی راحت‌تر شناسایی می‌شوند. امادر مورد شناسایی پردرآمدها باید به نتیجه برسیم که ملاک را چه عددی قرار دهیم . نمی‌توانیم دریافت حقوق را شاخص قرار دهیم. در حال حاضر افرادی که درآمد بالای چند میلیون دارند از هدفمندی استفاده می کنند اما واقعیت این است که باید برخی از شاخص‌ها را در مسیر شناسایی ضریب دهیم تا به درستی شناسایی کنیم. کارهای مطالعاتی در زمینه شناسایی دهک‌ها در وزارت کار انجام شده است اما تصمیم‌گیری نهایی خارج از وزارت کار است. هم اکنون در شرایطی که 5 ماه از آغاز سال 93 سپری می شود و وزیر اقتصاد از شناسایی 10 میلیون نفر از پردرآمدهای جامعه خبر داده است و وزیر کار نیز اعلام کرده است شناسایی ثروتمندان کار دشواری است باید دید سرانجام یارانه هایی که قرار بود تنها به افراد نیازمند پرداخت شود چه خواهد شد.