افزایش قیمت گاز در دستور کار قرار گرفت / فعلا پرمصرف ها در لیست گرانی هستند
اصلاح پلکان‌های قیمت گاز در نواحی مختلف کشور باید به گونه‌ای انجام شود که حدود ۷۰ درصد مردم از افزایش جهشی قیمت گاز مصون بمانند و تنها دهک‌های بالای جامعه که درآمدهای کلان دارند ملزم به پرداخت گازبهای واقعی شوند.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، یکی از چالش‌های اصلی وزارت نفت دولت سیزدهم، تامین سوخت زمستانی در ماه‌های سرد پیش‌رو است، این موضوع از چنان اهمیتی برای دولت سیزدهم برخوردار است که از همان ابتدای کار وزارت نفت مورد پیگیری مستقیم شخص جواد اوجی وزیر نفت قرار گرفت و برنامه‌های این وزارتخانه و شرکت‌های تابعه بر مبنای رویایی با بحران احتمالی آتی تنظیم شد.
بدین صورت شرکت ملی نفت اقدامات مربوط به نگهداشت و افزایش تولید گاز از میادین گازی را در دستور کار قرار داد، شرکت ملی پالایش و پخش با افزایش ذخایر سوخت مایع نیروگاه‌ها، امکان تامین سوخت موردنیاز این واحدها در اوج بحران گاز را فراهم کرد و شرکت ملی گاز نیز زیرساخت‌های موجود برای انتقال گاز را تقویت کرد و موضوع واردات گاز از ترکمنستان نیز توسط شخص وزیر نفت و تیم وی مورد پیگیری قرار گرفت.
* افزایش ۱۰۰ درصدی مصرف گاز نسبت به سال گذشته
اما با وجود همه این اقدامات، با توجه به اینکه «گاز» اصلی‌ترین سوخت موردنیاز صنایع، نیروگاه‌ها و ساختمان‌ها در ایران است به نظر می‌رسد با افزایش قابل ملاحظه تقاضای گاز در فصل زمستان، دولت در تامین گاز مورد نیاز بخش‌های مصرفی مختلف دچار مشکل شود.
محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران مصرف گاز بخش خانگی در زمستان پارسال را ۶۵۰ میلیون مترمکعب در روز و رکوردی خارج از عرف اعلام کرد و گفت: «این مقدار مصرف، در واقع ۳ یا ۴ برابر مصرف استاندارد جهانی است که نیاز به الگوی مصرف درست را الزامی می‌کند».
وی ادامه داد: «امسال سرما زودتر آغاز شد و مصارف گاز به شدت افزایش یافت؛ به این معنا که از سه هفته پیش که بارش‌ها آغاز شده و همچنان ادامه دارد، افزایش ۱۰۰ درصدی در مصرف گاز نسبت به همین بازه زمانی در سال ۱۳۹۹ را شاهد بودیم، ضمن اینکه پیش‌بینی‌ها حاکی از کاهش دو درجه‌ای دما نسبت به پارسال است».
*برنامه وزارت نفت برای اصلاح پلکان‌های قیمت گاز خانگی
به گفته مسئولان وزارت نفت، بخش خانگی به عنوان اولویت اول تامین گاز مصرفی در نظر گرفته شده است و در صورت کمبود گاز در فصل زمستان، طبق برنامه وزارت نفت ابتدا گازرسانی به برخی صنایع عمده متوقف شده و سپس نیروگاه‌ها به ناچار از سوخت مایع برای تولید برق مصرفی مردم استفاده می‌کنند.
در نتیجه طبق تدابیر وزارت نفت هیچگاه بار کمبود گاز در کشور بر دوش بخش خانگی نمی‌افتد، اما وزارت نفت قصد دارد در کنار تضمین تامین گاز موردنیاز بخش خانگی، سیاست‌هایی را نیز جهت بهینه‌سازی و کنترل مصرف گاز در بخش خانگی اتخاذ کند. این سیاست‌ها علاوه بر ارتقای تجهیزات بر اصلاح نظام «قیمت‌گذاری گاز» متمرکز شده است.
* افزایش گازبهای مشترکین پرمصرف به صورت جهشی اصلاح شود
به طور کلی اولویت در اصلاح تعرفه‌های گاز به عنوان یک حامل انرژی در قانون هدفمندی یارانه‌ها با «مشترکان پرمصرف خانگی» است، زیرا اثرگذاری بیشتری در کاهش میزان شدت انرژی کشور دارند. همچنین تمرکز بر مشترکان پرمصرف، نظام تعرفه‌گذاری و فروش منابع دولت را عادلانه‌تر خواهد کرد.
بر اساس نظام پلکانی فعلی تعرفه‌های گاز هر چقدر مشترکان بیشتر مصرف کنند از یارانه پنهان بیشتری بهره‌مند خواهند شد. از طرفی دولت نیز به دلیل ملاحظات معیشتی مردم از جهش ناگهانی قیمت گاز و آزادسازی قیمت‌ها معذور است. در نتیجه پیشنهاد این است که در تعرفه‌گذاری قیمت گاز، افزایش قیمت در «پله‌های بالاتر از الگوی مصرف» به صورت جهشی اصلاح شود تا جایی که پله‌های نهایی بدون دریافت یارانه پنهان، قیمت تمام‌شده انرژی یا قیمت صادراتی آن را بپردازد.
برای تعیین الگوی مصرف نیز وزارت نفت می‌تواند بر مبنای روند مصرف عموم مردم و با لحاظ شرایط اقلیمی و فصلی، میزانی از مصرف گاز به عنوان الگوی مصرف تعیین کند. سپس قیمت گاز برای مصارف بالاتر از الگو به صورت پلکانی و با قیمت آزاد محاسبه شود و برای مشترکانی که در حد الگو مصرف می‌کنند، قیمت در محدوده فعلی ثابت بماند یا کمی تغییر کند.
در این راستا جواد اوجی، وزیر نفت، با بیان اینکه قیمت گاز برای مشترکان پرمصرف و بدمصرف بدون شک افزایش می‌یابد، تصریح کرد: «قیمت گاز برای مشترکانی که در سقف الگو و مطابق جداول شرکت ملی گاز ایران مصرف کنند، همانند گذشته خواهد بود».
*چرا افزایش قیمت گازبهای پرمصرف‌ها به نفع کشور است؟
با اصلاح پلکان‌های تعرفه گاز مشترکان پرمصرف خانگی و کاهش و حذف تدریجی یارانه پنهان آنها، اولا فشار اقتصادی بر همه مصرف‌کنندگان وارد نمی‌شود و اتفاقا عموم مردم نه تنها از اجرای این طرح گلایه نکرده بلکه از آن استقبال هم می‌کنند. ثانیا افزایش قیمت می‌تواند به اصلاح رفتار مصرفی آنها منجر شده و بدین صورت در مصرف گاز صرفه‌جویی شود.
همانطور که می‌دانید در زمستان پیش‌ِ رو کشور با کمبود گاز مواجه خواهد شد و اعمال اهرم فشار برای کاهش اقشار پرمصرف می‌تواند به مدیریت مصرف در زمستان کمک کند. اگر اقشار پرمصرف باوجود واقعی‌سازی قیمت گاز برای آنها، حاضر به اصلاح مصرف خود نشدند نیز مجبور هستند بهای واقعی آن را پرداخت کنند که می‌توان از این بودجه برای اجرای پروژه‌های بهینه‌سازی مصرف استفاده کرد.
*باید از «پرمصرف‌ها» گازبهای بیشتری بگیریم و به «کم‌مصرف‌ها» بدهیم
مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران جزئیات بیشتری درباره برنامه وزارت نفت برای اصلاح تعرفه پلکان‌های گاز بیان می‌کند: «محاسبه تعرفه مشترکان پرمصرف یا بدمصرف گاز با افزایش گازبها خواهد بود که به‌زودی اعلام می‌شود، قرار شد افزایش گازبها در قبض مشترکان گاز طبیعی که الگوی مصرف را رعایت نکنند اعمال شود و گازبها برای آن دسته از مشترکان که سقف الگوی مصرف ابلاغ‌شده از سوی شرکت ملی گاز ایران را رعایت می‌کنند، به قیمت سال ۱۳۹۹ محاسبه شود.
همچنین محسن مظلوم فارسی‌باف، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی گاز ایران نیز با بیان لزوم اصلاح تعرفه‌های گاز می‌‌گوید: «دمای رفاه در ایران ۲۴ تا ۲۵ است، درحالی که در ژاپن و در عمده کشورهای اروپایی دمای رفاه حدود ۲۰ و زیر ۲۰ درجه است، ما به ازای همین ۴-۵ درجه دمای رفاه بیشتری که تعریف می‌کنیم هزینه بالایی می‌پردازیم».
وی با تأکید بر اینکه این افزایش تعرفه گاز طبیعی هم باید به سبد اقتصاد خانواده چند دهک پایین بازگردانده شود، گفت: «یک کالای رایگان تا زمانی که مجانی باشد ارزشش را از دست می‌دهد، بنابراین به جای اینکه گاز را رایگان کنیم باید از آن دهک‌هایی که مقداری وضع درآمدی بهتری دارند، هزینه بگیریم و در سبد خانواری که صرفه‌جویی می‌کند و دهک پایین‌تری است هزینه کنیم».
*مردم عادی از تیررس افزایش قیمت گازبها خارج هستند
در مجموع هنوز ریز جزئیات برنامه وزارت نفت برای اصلاح پلکان‌های تعرفه گاز خانگی مشخص نشده است، اما از توضیحات مسئولان چنین برداشت می‌شود که این وزارتخانه قصد دارد افزایش جهشی قیمت را برای پلکان‌های مصرفی بالا در نظر بگیرد به گونه‌ای که اغلب مردم از تیررس افزایش قیمت‌ها خارج شوند.
این سیاست وزارت نفت هر چند یک اقدام کارشناسی محسوب می‌شود اما این وزارتخانه باید توجه داشته باشد که تعیین الگوی مصرف در بخش‌های مختلف باید به گونه‌ای انجام شود که حدود ۷۰ درصد مردم از افزایش جهشی قیمت گاز مصون بمانند و تنها دهک‌های بالای جامعه که درآمدهای کلان دارند ملزم به پرداخت گازبهای واقعی شوند.
