تحرکات در روزهای منتهی به آغاز مذاکرات
قرار است هشتم آذرماه(۲۹ نوامبر) شهر وین باز هم میزبان مذاکرات با هدف لغو تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی آمریکا با حضور هیأت‌های ایران و گروه ۱+۴ باشد و آمریکایی‌ها هم اعلام کرده‌اند در آن زمان در وین خواهند بود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، پس از آن‌که ۶ دور مذاکره به منظور احیای برجام با حضور ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا از اواسط فروردین ماه در وین آغاز و در اواخر خرداد ماه پایان یافت، مقرر شد بعد از شروع به کار دولت سیزدهم در این خصوص تصمیم گیری و اعلام نظر شود. آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور و حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در این مدت بارها اعلام کردند که مذاکرات هسته‌ای به منظور رفع کامل تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی آمریکا بزودی از سر گرفته می‌شود.
در همین راستا «انریکه مورا» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام ۲۲ مهر ماه در تهران با «علی باقری» معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران دیدار و دو طرف توافق کردند که مباحث باقیمانده را در بروکسل دنبال کنند. پس از آن علی باقری چهارشنبه پنجم آبان ماه در پایتخت بلژیک رایزنی پنج ساعته‌ای با مورا داشت و مقرر شد مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) پیش از پایان نوامبر آغاز شود.
* نمی‌خواهیم از نقطه بن بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم
همزمان با مذاکرات در بروکسل، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در نشستی مطبوعاتی در تهران اظهار داشت: مذاکرات هسته‌ای را از دو هفته پیش در تهران کلید زدیم و گفت‌وگو بین آقای باقری معاون سیاسی وزیر خارجه و آقای انریکه مورا شروع شد و امروز آقای باقری در بروکسل است برای تکمیل آن گفتوگوها. ما با آقای انریکه مورا و هماهنگ کننده اتحادیه اروپا درباره این گفت‌وگو می‌کنیم که زمانی وارد مذاکره جدید با ۱+۴ خواهیم شد، چگونه مذاکره و چگونه در مسائل تمرکز کنیم که اولا همه طرف‌ها بدون فوت وقت و در اولین زمان ممکن به تعهدات کامل خودشان در برجام برگردند و ثانیا برگشتن آنها به برجام، آورده خیلی مهمی برای ما در جمهوری اسلامی ایران نخواهد بود.
وزیر خارجه بیان کرد: چگونه همه طرف‌هایی که به تعهداتشان در برجام برمیگردند نشان خواهند داد که تحریم‌های ذیل برجام درباره ایران به صورت کامل برداشته خواهد شد. ما نمی‌خواهیم از نقطه بن بست مذاکرات وین وارد مذاکرات وین شویم، ولی فرمتی که در مذاکرات وین شکل گرفته را قبول داریم و به زودی پس از ارزیابی از گفتوگوهای امروز آقای باقری با آقای مورا و مسئولان اتحادیه اروپا درباره این‌که در چه تاریخی وارد گفت‌وگو و مذاکره با ۱+۴ شویم، تصمیم می‌گیریم. ولی دیر نخواهد بود و بزودی این اتفاق خواهد افتاد و با ۱+۴ گفتوگوها را از سر می‌گیریم.
وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در گفت‌وگویی با روزنامه ایران اظهار داشت: بر‌اساس نظر شخص من اگر برای بازگشت به برجام اراده‌ای جدی در آمریکا وجود داشته باشد، اصلاً نیازی به این همه مذاکره وجود ندارد. کافی است از همین فردا یک فرمان اجرایی از سوی رئیس جمهور آمریکا صادر شود و آنها اعلام کنند به نقطه‌ای که ترامپ از آن خارج شد، برمیگردند، اما مسئله اینجاست ما این اراده و نیت را از آمریکایی‌ها در پیام‌هایشان می‌شنویم، ولی در رفتارشان نمی‌بینیم.
وی همچنین گفت: اتحادیه اروپا تأکید دارد مذاکرات از همان نقطه‌ای شروع شود که در دور ششم متوقف شد. ما در حال بررسی و جمع‌بندی مباحث محتوایی هستیم. روزی که بخواهیم مذاکره کنیم یک سند به نام برجام روی میز است و یکسری نکات از مذاکرات صورت گرفته و همچنین یک پیش‌نویس از مجموع شش دور مذاکره در وین و نقاط اختلافی در اختیار داریم که نتیجه شش دور مذاکره است؛ بالاخره می‌خواهیم مذاکره‌ای کنیم که خروجی ملموسی داشته باشد. موضوع مورد بحث در شروع مذاکرات جزو مسائلی است که ما در گفتوگوهای تهران و بروکسل درباره آن صحبت کردیم و هنوز نیازمند بررسی‌های بیشتر است تا به یک درک مشترک برسیم. ما فعلاً به صورت جداگانه با اعضای طرف مذاکره هم مشورت می‌کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران خاطرنشان کرد: ما تصمیم گرفته‌ایم که این گفتوگوها را از نقطه بن‌بست شروع نکنیم و در بن‌بست‌ها و ابهامات گیر نکنیم. وقتی می‌گوییم دولت سیزدهم عملگرا و نتیجه‌محور است، به این معناست که با انجام مقدماتی وقتی پشت میز مذاکره قرار می‌گیریم به نتایج ملموس و بهتری برسیم.
* عزیمت باقری به مسکو و رایزنی تلفنی با همتای چینی
علی باقری بعد از بروکسل به دعوت «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده این کشور در مذاکرات هسته‌ای به مسکو رفت و روز جمعه هفتم آبان ماه با ریابکوف دیدار کرد. وی همچنین روز دوشنبه دهم آبان ماه با «ما ژائو» همتای چینی خود تلفنی گفت‌وگو کرد.
«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه دهم آبان ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران اعلام کرده بود: گفتوگوهای ما در وین قبل از نوامبر نهایی می‌شود و این‌که در بروکسل تاریخ قطعی و نهایی نشد، چون ایران می‌خواست با همه طرف‌ها رایزنی کند و تاریخ ان‌شاءالله در این هفته نهایی می‌شود.
در نهایت چهارشنبه شب (۱۲ آبان ماه) علی باقری در توئیتی با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی‌اش با مورا نوشت: در تماس تلفنی با آقای انریکه مورا آغاز مذاکرات با هدف لغو تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی در روز هشتم آذر ماه (۲۹ نوامبر) در وین مورد موافقت قرار گرفت.
اتحادیه اروپا هم در بیانیه‌ای (+) اعلام کرد که این مذاکرات از روز ۲۹ نوامبر (هشتم آذر ماه) آغاز خواهد شد. در بیانیه این اتحادیه آمده بود: «نشست کمیسیون مشترک برجام به صورت حضوری در روز ۲۹ نوامبر در وین برگزار خواهد شد. کمیسیون مشترک به نیابت از جوزپ بورل توسط انریکه مورا نمایندگی خواهد شد. در این جلسه، نمایندگان چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایران حضور خواهند داشت.»
در ادامه این بیانیه آمده است: «شرکت‌کنندگان به رایزنی‌ها درباره چشم‌انداز بازگشت احتمالی ایالات متحده به برجام و چگونگی حصول اطمینان از اجرای موثر و کامل توافق توسط همه طرف‌ها ادامه خواهند داد.»
پس از آن بود که آمریکایی‌ها هم اعلام کردند در همان تاریخ در وین حضور می‌یابند و «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که ریاست هیأت آمریکایی را «رابرت مالی» نماینده آمریکا در امور ایران به عهده خواهد داشت و چنانچه ایران جدی باشد، رسیدن به توافق سریع امکانپذیر است.
از سوی دیگر جمهوری‌خواهان در کنگره روز پنجشنبه در نامه‌ای (+) به کاخ سفید با متهم کردن ایران به حملات پهپادی اخیر به نظامیان آمریکایی در سوریه، از دولت بایدن خواستند تا دیپلماسی با ایران را کنار بگذارد.
رهبران حزب جمهوری‌خواه همچنین گفتند ایران بایستی هر توافق با دولت «جو بایدن» را از همان آغاز مرده فرض کند.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین در نشست خبری روزانه گفت: «ما همچنان معتقدیم بازگشت دوجانبه به برجام موثرترین روشی است که از طریق آن می‌توان برنامه هسته‌ای ایران را مهار کرد... بنابراین، این نخستین گام ما است. اگر بتوانیم به این پایبندی دوجانبه دست پیدا کنیم بعداً از آن برجام به عنوان مبنایی برای نه فقط طولانی‌تر و قوی‌تر کردن توافق، بلکه برای مذاکره بر سر سایر مسائل محل نگرانی که علاوه بر آمریکا برای کشورهای متحدان و شریکانمان در منطقه هم نگران‌کننده هستند، استفاده خواهیم کرد.»
«وندی شرمن» معاون وزیر خارجه آمریکا هم شامگاه پنجشنبه ( ۱۳ آبان) خواستار از سرگیری مذاکرات در وین شد و در گفت‌وگو با شبکه خبری الجزیره بیان کرد: «از آغاز مجدد مذاکرات وین حمایت می‌کنیم و ایران را به مذاکره جدی دعوت می‌کنیم».
گفتنی است، وزارت خارجه چین اعلام کرد که این کشور در همکاری مشترک با روسیه در نظر دارد به احیای برجام کمک کند.
در این میان صهیونیست‌ها هم ساکت ننشستند و واکنش نشان دادند و «آحارون زیوی» مقام اطلاعاتی سابق رژیم صهیونیستی در اظهاراتی گفت که توافق جدید بین ایران و قدرت‌های جهانی احتمالاً بدتر از برجام خواهد بود، اما از وضعیت بی‌توافقی بهتر است.
فروردین ماه امسال (۱۴۰۰) مذاکرات احیای برجام با حضور هیأت‌های ایران و ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) و بعد از نشستی مجازی در ۱۳ فروردین ماه و توافق برای ادامه مذاکرات به صورت حضوری، در گرندهتل شهر وین پایتخت اتریش آغاز شد. از سوی دیگر ۱+۴ نیز گفت‌وگوهایی را با آمریکایی‌ها صورت دادند. از آن زمان ۶ دور مذاکره برگزار شد و شهر وین از ۲۲ خرداد ماه تا یکشنبه ۳۰ خرداد ماه (دو روز بعد از برگزاری دور سیزدهم انتخابات ریاست جمهوری در ایران) به مدت ۹ روز میزبان دور ششم این مذاکرات بود و «سید عباس عراقچی» معاون سابق وزیر امور خارجه و رئیس هیأت ایرانی شرکت کننده در مذاکرات در این باره بیان این‌که ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است، درباره روند مذاکرات گفت: به اواخر کار نزدیک شدیم، ولی مسیر باقیمانده ساده نخواهد بود.
عراقچی در آن زمان در پاسخ به این پرسش که آیا توافقی که احتمالا حاصل خواهد شد در این دولت خواهد بود یا دولت جدید ایران، خاطرنشان کرد: بارها گفته‌ام در این مذاکرات ما اهداف و منافع ملی را دنبال می‌کردیم، حتما هم برای جناب آقای دکتر روحانی و هم جناب آقای دکتر رئیسی آن چه مهم است، این است که این منافع تامین شود. زمانش خیلی علی القاعده نباید اهمیتی داشته باشد، حتما هر چه سریع‌تر باشد، بهتر است. به خاطر این‌که آثار رفع تحریم‌ها هر چه زودتر خودش را نشان دهد. ولی ما وقتی توافق خواهیم کرد که به خواسته‌های ملی خود رسیده باشیم و منافع ملی و مواضع اصولی و قطعی نظام که دنبال آن هستیم، محقق شده باشد.
این دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: طبیعتا امیدوار هستیم که در همین دولت انجام شود و امیدوار هستیم که هر چه زودتر انجام شود، ولی این ملاک ما برای رسیدن به توافق نیست، ملاک ما رسیدن به یک توافق خوب است.
