صنعتی‌که می‌تواند تولیدات‌داخلی را ارزان‌تر کند
شاید باورتان نشود اما برخی از ماشین‌آلات صنایع مختلف چندین دهه است که در انبارهای گمرک خاک خورده و کسی هم دیگر برای ترخیص آنها نمی‌آید. در واقع هزینه‌های ترخیص این گونه از کالاها آنقدر زیاد شده که حتی از قیمت خود محصول نیز بالاتر رفته است، در چنین شرایطی دیگر کسی رغبتی برای تحویل گرفتن این محصولات ندارد.
یکی از برنامه‌های کلی وزارت صنعت، معدن و تجارت برای کاهش هزینه‌های تولید، تسریع در زمان ترخیص مواد اولیه موردنیاز تولیدکنندگان بوده است. خیلی پیشتر از اعلام بسته ضدرکود دولت نیز طی موافقت نامه‌هایی بین سازمان ملی استاندارد و گمرک ایران قرار شد تسهیلاتی برای تولیدکنندگان در زمینه ترخیص مواد اولیه تولید ارائه شود. طبق برخی آمارهای ارائه شده بخش قابل توجهی از کالاهایی که سالانه وارد کشور می‌شوند، جزو مواد اولیه و واسطه‌ای طبقه‌بندی می‌شوند که در این بین گمرک ایران همواره تاکید کرده که در تلاش است مواد اولیه و واسطه‌ای موردنیاز صنایع از خطوط سبز گمرک به سرعت عبور کنند تا از این طریق هزینه‌های ناشی از انبارداری و دیگر هزینه‌های مواد اولیه وارداتی نیز کاهش یابد. همچنین قرار بود برندهای خوشنام تولیدی داخلی بتوانند با سرعت بیشتری مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز خود را وارد کرده و از گمرک ترخیص کنند. این در حالی است که در حال حاضر بسیاری از صنایع کشور با معضل هزینه‌های بالای تولید و قیمت بالای تمام شده محصول مواجهند و همین باعث شده تا هر زمان درهای واردات باز شود، صنایع داخلی به راحتی در مقابل محصولات مشابه داخلی زانو بزنند. اما معضل انباشت برخی کالاهای صنعتی در انبارهای گمرک نیز مشکل دیگری است که مشخص نیست، گمرک برای حل آن چه تدبیری را می‌اندیشد. در یکی از موارد یکی از کارخانه‌های فولادسازی کشور ماشینی را سفارش داده بود که این ماشین به دلیل مسائل مختلف سالها در گمرک باقی مانده و ترخیص نشده است و حالا دیگر ترخیص این کالا نیز صرفه اقتصادی ندارد. در همین زمینه محمد لاهوتی، یکی از تولیدکنندگان حوزه چرم و سالامبور درباره سهم هزینه‌هایی مانند انبارداری در صادرات صنایع کشور به خبرنگار ایسنا گفت: با توجه به اینکه بسیاری از انبارهای کشور به بخش خصوصی واگذار شده‌اند، به طور طبیعی هزینه‌های انباری داری کالاهای صادراتی صنایع کشور افزایش یافته است. از سوی دیگر خواب کالا در گمرک و تحریم نیز بر افزایش قیمت تمام شده کالاهای صادراتی موثر بوده اما طی شش ماه اخیر اوضاع کمی بهتر شده است. دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان چرم و سالامبور در پاسخ به این سوال که دلیل معطلی کامیون‌های صادراتی محصولات تولید داخل در مرزهای کشور چیست؟ عنوان کرد: این اتفاق دو دلیل می‌تواند داشته باشد. یکی اینکه مشکل مربوط به گمرک‌های داخلی است که بعضا ساعت کاری آنها 24 ساعته نیست و در روز تنها چند ساعت فعالند. مشکل دوم نیز مربوط به مرزهای کشور مقابل است و اینکه ممکن است در برخی موارد مرز کشور همسایه ظرفیت محدودی برای پذیرش کامیون‌های صادراتی ایران دارد. به گفته وی هزینه‌های انبارداری در حوزه حمل و نقل دریایی گاهی بیشترین هزینه را به صادرکنندگان صنعتی کشور تحمیل می‌کند که دلیل آن نیز بعضا مربوط به کمبود کشتی است که باعث می‌شود کالا بعضا تا 40 روز در بندرعباس بماند. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی ایران نیز درباره هزینه‌های انبارداری مترتب بر واردات مواد اولیه موردنیاز صنایع به ایسنا اظهار کرد: ما از ابتدای شهریور امسال انبارداری تا مدت 5 روز را رایگان اعلام کرده‌ایم. تلاش ما بر این است که در سریعترین زمان ممکن و با بهترین امکانات مواد اولیه موردنیاز تولیدکنندگان و صنایع داخلی را انبارداری و ترخیص کنیم. مهدی صادقی عنوان کرد: در حال حاضر ظرفیت پذیرش 9 میلیون تن کالا را در مناطق خود داریم و در سال قبل نیز عملکرد انبارداری و خدمات گمرکی ما به 4 میلیون تن کالا به ارزش 12 میلیارد دلار رسید. او در پاسخ به این سوال که امسال هزینه‌های انبارداری مواد اولیه موردنیاز صنایع نسبت به سال قبل چقدر افزایش یافته است؟ گفت: هزینه‌های انبارداری هر کالا با کالای دیگر متفاوت است. البته می‌توان گفت امسال به طور متوسط هزینه‌های انبارداری بین 20 تا 25 درصد افزایش یافته که البته باز هم نرخهای انبارداری این شرکت از سازمان بنادر پایین‌تر است. به گفته وی معطلی صدها کامیون در مرزهای کشور به منظور واردات یا صادرات کالا اصلا در شان کشور نیست و باید برای ساماندهی این وضعیت فکر جدی شود. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که هزینه‌های بالای مترتب بر کالاهای وارداتی و صادراتی همچنان یکی از معضلات اصلی تجارت کالاهای صنعتی و غیرصنعتی کشور محسوب می‌شود. از یک سو کالاهای صنعتی باید برای رقابت در بازارهای صادراتی هزینه‌های صادرات آنها کاهش یابد و از سوی دیگر کالاهای وارداتی نیز باید با کمترین هزینه به کشور وارد شوند تا از یک سو مواد اولیه موردنیاز تولید با قیمت کمتری بدست کارخانه‌ها برسد و در همین حال کالاهای اساسی نیز ارزان‌تر وارد شوند تا با قیمت مناسب‌تری بدست مردم برسند. شاید در این بین توجه ویژه به انبارداری به عنوان یک صنعت کلیدی در حوزه صنعت و تجارت کالا ضروری باشد. با توجه ویژه به این صنعت و حمایت از آن می‌توان انتظار داشت بسیاری از هزینه‌های تحمیلی بر بخش صنعت، صادرات و واردات کشور با افت قابل ملاحظه‌ای مواجه خواهد شد.
