دو تور مالیاتی طراحی شد/ ایجاد پروفایل مالیاتی برای همه سران اقتصادی

اقتصاد آنلاین - شادی همایونی، احسان خاندوزی گفته بود: «بنده تعهد داده ام در مدت این ۴ سال تلاش کنیم نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی را ۵۰ درصد افزایش دهیم، اما با قید اینکه" مالیات ستانی هوشمند و عادلانه" باشد، چرا که در هر دو زمینه به شدت آسیب دیده ایم.»

در حال حاضر و در بهترین شرایط نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی ۷.۶ درصد برآورد می شود. در صورتی که نگاهی خوشبینانه هم به اعداد داشته باشیم و این نسبت را ۸ درصد در نظر بگیریم نیز باید برای تحقق هدف اعلامی، نسبت مزبور را به ۱۲ درصد برسانیم.

دستیابی به نسبت ۱۲ درصد بسیار بعید است

سیاوش غیبی پور کارشناس مالیاتی در گفت و گو با اقتصاد آنلاین گفت: این نسبت هایی که وزیر با تکیه بر مالیات ستانی هوشمند اعلام می کنند اگرچه یک ریل گذاری مثبت تلقی می شود ولی با این ساز و کارهایی که در کشور وجود دارد و با در نظر گرفتن تحریم ها و رکودی که در بخش مسکن وجود دارد؛ دستیابی به آن بسیار بعید به نظر می رسد.

او تاکید کرد: بسیاری از فعالیت های کشور ما در حال حاضر سنتی است و بسیاری از عملیات مالیاتی در کشور سنتی انجام می شود.

غیبی پور ادامه داد: علت عدم توفیق در حوزه مدرن سازی مالیاتی این است که طرح جامع مالیاتی که سیستمی شدن طرح های مالیاتی را پیش بینی کرده بود هنوز به شکل درستی اجرا نشده است. همین امروز که با هم صحبت می کنیم، شما قبض مالیاتی را که پرداخت می کنید در سیستم بدهی ها همچنان می ماند و حذف نمی شود. در واقع طرح جامع مالیاتی طرح ناقصی بوده که برای این نقص در اجرا طرح تحقیق و تفحص آن نیز مطرح شده است.

او با بیان اینکه این اعداد هدف گذاری خوبی است اما رسیدن به آن سخت و شاید محال باشد یادآور شد: این هوشمند سازی به منزله آن است که تمام اطلاعات اشخاص از حیث درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی باید در سامانه مشخص باشد و مامور مالیاتی بتواند چک لیست و بیلان بگیرد. هزینه ها را کسر کرده و نسبت سود فرد با نرخ های تعیین شده را محاسبه کند. دوم اینکه هر فعالیتی در کشور انجام می شود در این سامانه نشان داده شود. امروز بسیاری از فعالیت های ما زیرزمینی و گسترده است. خرید و فروش های نفت و ارتباطات پولی غیربانکی به صورت پنهان انجام می شود و در سامانه ها درج نمی شود.

دو پروژه برای وارد کردن فراریان مالیاتی به تور مالیات

با وجود نقدهایی که به طرح جامع مالیاتی وارد است اما در دولت قبل دو پروژه در دستور کار سازمان امور مالیاتی قرار گرفت که بر اساس آن شناسایی مودیان جدید و جلوگیری از فرار مالیاتی بیش از گذشته انجام خواهد شد.

هادی خانی معاون فناوری های مالیاتی سازمان امور مالیاتی در گفت و گو با اقتصاد آنلاین توضیح داد: سازمان امور مالیاتی از یک سال گذشته پروژه مهمی را در دستور کار قرار داده است. در این پروژه با استفاده از ظرفیت های شرکت های دانش بنیان و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مقرر شده سامانه ای طراحی شود که در آن پروفایل اقتصادی تمامی فعالان اقتصادی کشور را داشته باشیم. یعنی اطلاعات اقتصادی هر کسی در کشور در حال فعالیت است؛ مبتنی بر داده های دستگاه های اجرایی اعم از بانکی، پولی، بورس، ثبت اسناد و املاک کشور، شهرداری ها و ... در این سامانه جمع آوری خواهد شد. این سامانه قرار است یک بانک اطلاعاتی شفاف باشد تا با اتکا بر آن بتوانیم در حوزه مالیاتی به صورت هدفمند عمل کرده و از بی عدالتی مالیاتی جلوگیری کنیم.

او با بیان اینکه این پروژه سال گذشته آغاز شده، امیدواریم در دولت جدید روند اجرای آن تسریع شود اظهار کرد: به موازات آن پروژه دومی نیز در دستور کار است به عنوان پروفایل مالیاتی هر یک از سران اقتصادی. یعنی هر یک از فعالان اقتصادی دو پرونده الکترونیک شفاف در سامانه مالیاتی خواهد داشت. یک پرونده در خصوص فعالیت های اقتصادی که فرد انجام می دهد و میزان دارایی هایی که از محل فعالیت اقتصادی به دست آورده است. اگر دارایی را  نیز نتوانستیم به فرد نسبت دهیم با همکاری خود فرد اسناد را تکمیل خواهیم کرد. اگر همکاری صورت نگیرد می تواند فعالیت او پولشویی تلقی شود.

فرار مالیاتی با این دو سامانه قابل شناسایی خواهد بود

معاون فناوری های مالیاتی سازمان امور مالیاتی متذکر شد: پرونده دوم نیز در خصوص وضعیت مالیاتی فرد در سال های گذشته است. اینکه در گذشته پرونده مالیاتی برای فرد تشکیل شده یا خیر. و اینکه میزان پرداختی های فرد چه میزان بوده است. در نهایت این دو پروفایل اقتصادی را با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد و در نهایت گپ و شکافی که ممکن است مصداق فرار مالیاتی باشد قابل شناسایی خواهد بود. 

او افزود: ما با این دو اقدام مودیان جدیدی که فعال اقتصادی بودند اما به هر دلیلی تا کنون در نظام مالیاتی کشور ثبت نام نکردند و پرونده مالیاتی برای آنها تشکیل نشده شناسایی می کنیم. لذا به این طریق آنها را به تور مالیاتی وارد می کنیم و به موازات آن نیز افرادی که پرونده مالیاتی دارند و مالیات پرداخت می کنند را باید مشخص کنیم که چه میزان مالیات پرداخت می کنند و آیا پرداختی های آنها عادلانه و صحیح بوده یا خیر.

خانی اذعان کرد: در حال حاضر به نسخ اولیه این طرح رسیده ایم و در حال تکمیل آن هستیم. استفاده از ظرفیت دانش بنیان ها را تسریع کرده ایم و پیش بینی می کنیم به زودی شاهد بانک های اطلاعاتی خوبی برای شناسایی فرارهای مالیاتی و کتمان ها باشیم تا به سمتی حرکت کنیم که عدالت مالیاتی رعایت شود.

معاون فناوری های مالیاتی سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: ما در حال حاضر به صورت سیستماتیک که ورود می کنیم به طور متوسط در سال بین ۱۰ هزار تا ۲۵ هزار مودی جدید را اضافه می کنیم که البته این سیستم، روش مورد پسند ما نیست. اگر این دو سامانه کامل بشود کشف فرار مالیاتی را از یک رویکرد دستی، سنتی و چشمی به سمت یک رویکرد داده مبنا، هوشمند و به روز می برد. یعنی نظام کشف تقلب، فرار مالیاتی و پولشویی را از یک تفکر ممیز محور و مچ گیری دستی به سمت رویکرد سیستم محور تبدیل خواهیم کرد.

او خاطرنشان کرد: سازمان مالیاتی کشور باید به این نقطه برسد که ظرفیت مالیاتی موجود در کشور را با سیستم های مالیاتی خود دقیق یا نزدیک به دقیق محاسبه کند و استعداد فرار مالیاتی در کشور را به تفکیک مناطق یا منابع مختلف مالیاتی با سیستم محاسبه کند تا بر اساس آن بتواند به اعداد دقیق برسد.

به گفته خانی برنامه ریزی که در وزارت اقتصاد انجام شده رشد مالیات به تولید ناخالص داخلی است که ما باید به این سمت حرکت کنیم. با توجه به اینکه دیتابیس ما هنوز کامل نیست امروز نمی توانیم عدد دقیق از ظرفیت مالیات ستانی کشور داشته باشیم. این دیتابیس ها باید کامل شود و فعالیت های اقتصادی کامل شود تا اقتصاد پنهان و خیلی از گریزگاه های مالیاتی شناسایی شود.

هرچند به عقیده خانی دولت با اتکا به این دو سامانه می تواند برنامه های افزایش نسبت مالیاتی را پیش ببرد اما هنوز از سوی احسان خاندوزی وزیر اقتصاد نحوه دستیابی به این هدف اعلام نشده است.