یک جایگزین دردسرساز برای گاز / چالش صادرات نفت کوره و تحمیل مصرف داخلی
اگرچه هنوز مشخص نیست زمستان امسال با چه میزان سرمای هوا و چه میزان مصرف گاز مواجه شویم اما این نگرانی وجود دارد که کمبود گاز، نیروگاه‌ها را به سمت مصرف بیشتر از نفت کوره هدایت کند و زمستانی با آلودگی بالای هوا را پیش رو قرار دهد.
به گزارش اقتصادآنلاین ، چالش مصرف نفت کوره از سال ۲۰۲۰ در ایران شدت گرفت. درست از زمانی که IMO (نهاد بین‌المللی کشتی‌رانی) تردد کشتی‌هایی که از نفت کوره با گوگرد بالا در سوخت استفاده می‌کنند را ممنوع اعلام کرد؛ ایران برای فروش ۴۵۰ هزار بشکه نفت کوره تولیدی خود دچار مشکل شد.
تا پیش از این ممنوعیت، از مجموع تولید ۴۵۰ هزار بشکه نفت کوره، روزانه تا ۳۰۰ هزار بشکه صادر می‌شد اما از سال ۲۰۲۰ با اعمال قوانین کنوانسیون بین‌المللی، کشورهای متقاضی نفت کوره ایران -که دارای گوگرد بالایی است- ریزش کردند.
از آنجا که امکان ذخیره‌سازی نیز در کشور در سطح گسترده وجود ندارد؛ مصرف داخلی این سوخت افزایش یافت. نیروگاه‌های کشور نیز به دلیل کمبود حجم تولید گاز طبیعی به‌ویژه در فصل زمستان، در لیست مصرف‌کنندگان نفت کوره، جایگاه ویژه‌ای پیدا کردند.
۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز تولید می‌شود
برخی تحلیلگران با اشاره به مصرف روزانه ۸۰۰ میلیون متر مکعب در فصل زمستان نسبت به کسری گاز هشدار داده و معتقدند زمستان با کمبود گاز برای سوخت نیروگاه‌ها مواجه خواهیم شد.
پیش از این نیز جواد اوجی وزیر نفت از کسری ۲۰۰ میلیون مترمکعبی گاز در روز خبر داده بود و تامین نیاز را منوط به استفاده از سوخت مایع در نیروگاه‌ها و صنایع اعلام کرد.
اما هادی هاشم زاده مدیرعامل مجتمع گاز پارس جنوبی که پنج شنبه میزان جواد اوجی وزیر نفت بود به آمادگی تولید ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز در روز اشاره کرد و تاکید کرد: با اضافه شدن چهار پالایشگاه در دست تعمیر تا آبان ماه، در مجموع ۱۲ پالایشگاه در میدان گازی پارس جنوبی خواهیم داشت که پاسخگوی مصرف خواهد بود.
درحال‌حاضر از مجموع ۳۹ سکوی پارس جنوبی، ۳۷ سکو و از مجموع ۴۰۰ حلقه چاه این میدان، ۳۳۶ حلقه چاه در مدار تولید قرار دارند. همچنین از ۴۰۰ حلقه چاه میدان گازی پارس جنوبی، ۳۳۶ حلقه چاه تولیدی تکمیل شده و از ۳۹ سکوی پارس جنوبی نیز ۳۷ سکو در مدار تولید قرار دارد و دو سکوی فاز ۱۱ باقی مانده است که گفته می‌شود ظرف ۲ سال آینده تکمیل شود.
با بررسی وضعیت تولید پالایشگاه ها، مسئولان معتقدند امسال با کسری گاز مواجه نخواهیم شد و در صورت سرمای شدید و افزایش غیرقابل پیش‌بینی مصرف گاز، کسری ایجاد شده با سوخت مایع برای نیروگاه‌ها جبران خواهد شد.
برخلاف جهت سایر کشورهای جهان
در شرایط بحران گازی، تامین سوخت گاز نیروگاه‌ها قطع شده و به جای آن از سوخت هایی مانند نفت کوره استفاده می‌شود. این سوخت که از سال ۲۰۲۰ استفاده از آن حتی در برای کشتی‌ها نیز ممنوع شده، همچنان در ایران به عنوان یک راه‌حل نام برده می‌شود.
تا پیش از این نفت کوره ایران در سه گرید یک، ۲ و سه صادر می‌شد اما از سال ۲۰۲۰ با افت شدید تقاضا برای استانداردهای ۲ و سه این محصول مواجه شدیم.
ارزان بودن نفت کوره در کنار کمبود عرضه گاز در زمستان، نیروگاه‌ها را به سمت استفاده از سوختی با گورگرد بالا ترغیب می‌کند که پیامدهای آلایندگی بسیاری دارد.
اما دنیا نسبتبه استفاده از این سوخت بسار سختگیرانه عمل می‌کند به طوری که ۶ کشتی ایرانی سال گذشته در بنادر چین توقیف شد. علت این توقیف استفاده از سوخت با گوگرد بالا عنوان شد و این توقیف چندین هفته طول کشید و پس از تعهداتی که طرف ایرانی داد؛ رفع توقیف صورت گرفت.
حمل‌ونقل نفت کوره نیز ممنوع است
حسن مرادی کارشناس انرژی در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین گفت: طبق کنوانسیون‌های زیست محیطی همه کشورها موظف هستند مطابق مصوبات این کنوانسیون نسبت به استفاده از سوخت اقدام کنند. در واقع به منظور کاهش آلاینده‌های جوی، مقرر شده در جهان کشتی‌ها با سوخت مازوت یا نفت کوره حرکت نکنند. علاوه بر ممنوعیت استفاده از سوخت مازوت در کشتی ها، حمل‌ونقل نفت کوره نیز در این کنوانسیون ممنوع اعلام شده است. بنابراین ما با ۲ محدودیت مواجه هستیم. نخست اینکه اجازه حمل این فرآورده را نداریم و دوم اینکه اجازه مصرف در موتور کشتی‌ها نیز داده نمی‌شود.
او اظهار کرد: با توجه به این محدودیت‌ها از حرکت برخی از کشتی‌ها نیز جلوگیری شد. استفاده در موتور کشتی‌ها مدت‌ها به عنوان یک چالش مطرح بود و مسئولان لازم بود نفت سفید، گازوئیل یا سوخت دیگر مشابهی را جایگزین می‌کردند. بنابراین یکی از اولویت‌های مسئولان نفت کشور ارتقای کیفیت این فرآورده و گوگردزدایی از نفت کوره بود.
به گفته مرادی اینکه در ۲ سال گذشته چقدر در استانداردسازی نفت کوره تلاش شده را نمی‌دانم اما مقررات IMO در سطح بین‌الملل لازم الاجراست و اگر ایران نتواند وضعیت خود را با این قوانین تطبیق دهد قطعا نخواهد توانست به صادرات این محصول و یا استفاده از آن اقدام کند.
او توضیح داد: امروز نمی‌توانیم میزان سرمای زمستان را پیش‌بینی کنیم. همان طور که نتوانسته بودیم میزان گرمای تابستان را پیش‌بینی کنیم. گرمای امسال مصرف برق را افزایش داد و این مسئله وظیفه وزارت نیرو را بسیار سنگین کرد. در زمستان نیز اگر سرما شدید باشد؛ به دلیل کمبود تولید گاز، مصرف مازوت در نیروگاه‌ها را دوباره شاهد خواهیم بود.
مرادی با بیان اینکه تولید گاز نسبت به مصرف منفی است خاطرنشان کرد: باید ببینیم در ماه‌های پیش رو چه ظرفیتی به این بخش اضافه خواهد شد اما امروز حدودا ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز در کشور کمبود داریم.
