دلایل وزارت نیرو برای مقصر بودن مزارع غیرقانونی رمزارز در کمبود برق اعلام شد / رشد غیرمتعارف مصرف برق بین ۲تا ۵بامداد در اردیبهشت ماه
داده‌های مربوط به مصرف برق در بازه زمانی مبنای مقایسه در ساعات ۲ تا ۵ بامداد روزهای اردیبهشت ماه سال‌های ۱۳۹۸، ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که رشد غیرمتعارف شدیدی در میزان مصرف برق در این ساعات و روزهای کم بار در بخش‌های غیرصنعتی بزرگ صورت گرفته است.
به گزارش اقتصادآنلاین، بر اساس بررسی‌های وزارت نیرو، کنار گذاشتن مصارف صنعتی بزرگ از محاسبات مصرف برق در اردیبهشت ماه- که رشد غیر متعارفی نسبت به سال قبل را تجربه کرده‌اند و سئوال برانگیز است- موجب می‌شود تا بتوان افزایش مصارف صورت گرفته را به عاملی جدید (تولید رمزارز) که مصرف برق شبانه روزی دارد، اختصاص داد.
دستگاه‌های تولید رمزارز می‌توانند در تمام ایام سال و همه ساعات شبانه روز فعال باشند و با افزایش آنها (با توجه به سود زیاد تولید رمزارز) می‌تواند مساله تأمین برق در همه ایام سال و همه ساعات شبانه روز را با مشکل جدی مواجه کند.
کاهش بارش‌ها به واسطه روند درازمدت تغییر اقلیم و کاهش نزولات جوی کشور، و کاهش ظرفیت استفاده از برق تولیدی سدها، می‌تواند معضل را تشدید کند.
متغیرهای ساختاری موثر بر انگیزه صاحبان سرمایه نیز هم راستا با روند افزایش تولید رمزارز است. قیمت‌های پایین برق در ایران نسبت به سایر کشورها، قیمت نسبی پایین برق در مقایسه با سایر کالاها و به صرفه بودن استفاده هر چه بیشتر از آن برای تولید ثروت به هر شیوه‌ای -که مولد افزایش تقاضاست- و شرایط اقتصادی دشوار واحدهای تولیدی که به آنها انگیزه می‌دهد برق خود را به عوض تولید کالا و خدمات به تولید رمزارز اختصاص دهند، ابعاد و اهمیت مساله رمزارزها را وسیع تر و پیچیده تر می‌کند.
این فرضیه هنگامی بیشتر تقویت می‌شود که اتفاقات چند ماهه اخیر در ایران و جهان با موشکافی مورد تحلیل قرار گیرد. در بهمن ماه سال ۱۳۹۹، خودروسازی مشهور نسلا ابتدا اعلام کرد که از محل بخشی از ذخایر نقدی خود، مبلغی با میزان ۱.۵ میلیارد دلار در بیت کوین سرمایه‌گذاری کرده است. تسلا بعد از آن انجام تراکنش‌های مالی در خرید و فروش محصولات خود را با بیت کوین به رسمیت شناخت. این اقدام یک کمپانی تراز اول جهانی، چنان اعتباری به بیت کوین و سایر رمزارزها بخشید که به سرعت آنها را به تیتر اول اخبار جهانی تبدیل کرد و اقبال عمومی به خرید و به تبع آن تولید رمزارزها را به شدت افزایش داد به گونه‌ای که قیمت رمزارزها و در صدر آنها بیت کوین روندی به شدت صعودی گرفت و در عرض کمتر از چند ماه، قیمت بیت کوین با ۲۰۰ درصد رشد مواجه شده و سه برابر شد. در ایران نیز این مساله مورد توجه تعداد قابل توجهی از مردم کشورمان قرار گرفت خصوصا که کمی قبل از شروع روند صعودی قیمت رمزارزها، شاخص بورس در ایران دچار ریزش کم سابقه‌ای شده بود و نقادینگی سرگردان خارج شده از بازار سرمایه به دنبال مکان مناسبی بارای سودآوری بود و مطابق برآوردهای غیررسمی، میلیون‌ها ایرانی (طبق برآورد اتاق بازرگانی) بخشی از سرمایه خود را در رمزارزها سرمایه‌گذاری کردند.
مسلما، تعداد قابل توجهی از این افراد به جای خرید مستقیم رمزارزها به خرید دستگاه‌های استخراج رمزارزها روی آورده که با توجه به قیمت یارانه‌ای برق در ایران بسیار به صرفه تر از خرید رمزارزها است (رشد ناگهانی قیمت دستگاه‌های استخراج رمزارز و نایاب شدن آنها در بازار ایران در زمستان سال گذشته موید این ادعاست).
در کنار عامل فوق، اعمال ممنوعیت استخراج رمزارز در چین -که بیش از ۵۰ درصد ظرفیت استخراج بیت کوین را میزبانی می‌کند- از تابستان امسال و الزام دستگاه‌های استخراج رمزارز به خروج از این کشور ایران را، به دلیل وجود برق یارانه‌ای با قیمت‌های ناچیز در مقایسه با قیمت‌های جهانی، در معرض تهدید کم سابقه ورود دستگاه‌های استخراج رمزارزها از مبادی غیررسمی قرار داده است که در صورت عدم حساسیت کلیه دستگاه‌های مسئول در کشور، به یک تهدید جدی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تبدیل خواهد شد.
یک فرضیه قابل توجه و دارای اهمیت سیاسی، اجتماعی و امنیتی نیز این است که جاذبیت مصرف برق برای تولید رمزارز سبب می‌شود برق به عوض تولید کالا و خدمات صرف تولید رمزارز شده و علاوه بر فشار بر صنعت برق و ایجاد بحران خاموشی، مسبب کاهش تولید سایر کالاها و خدمات ضروری نیز بشود. تحقق این فرضیه، ثبات سیاسی و اجتماعی را به شکل مضاعفی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سالانه حدود یک میلیون مشترک جدید به مشترکین برق کشور اضافه می‌شود و مقدار مصرف دستگاه‌های تولید رمزارز در کشور نیز حداقل معادل همین یک میلیون مشترک برآورد می‌شود و بنا بر برآوردها به تولیدی معادل ۲۰۱۸ مگاوات قدرت واقعی یا ۲۹۷۵ مگاوات ظرفیت اسمی نیاز دارد.
این میزان مصرف معادل مصرف برق همه مصارف سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل است.
میزان متوسط خاموشی در روزهای محدود ماه‌های گرم امسال قریب ۲۰۰۰ مگاوات بوده است که معادل مصرف برق برآوردی دستگاه‌های استخراج رمزارز است. چنانچه در سال جاری دستگاه‌های تولید رمزارز به عنوان مهمان ناخوانده مصرف برق حضور نداشتند علیرغم کمبود منابع آبی و با اقدامات موثری که با اجرای برنامه‌های پاسخگویی بار صورت گرفت (مطابق روش‌های معمول در دنیا) هیچگونه خاموشی عمومی متوجه مشترکین برق نمی‌شد.
این استمرار مصرف شدید برق، به‌ویژه در فصل زمستان که بطور طبیعی امکان تولید برقابی کاهش می‌یابد و همچنین تعدادی از واحدهای نیروگاه حرارتی برای تعمیرات سالیانه از مدار خارج می‌شوند، اثر منفی بزرگتری در تامین برق کشور خواهد شد.
مساله رمزارزها را باید فراتر از افزوده شدن یک مصرف‌کننده به دیگر مصرفکنندگان برق در نظر گرفت و باید اثرات همه جانبه آن بر بهم خوردن توازن تولید و مصرف برق؛ و اثار جانبی آن بار انگیزه‌های کنشگران اقتصادی و در نهایت اثر آن بر تولید سایر کالاها و خدمات را لحاظ کرد و در سطح مساله‌ای که می‌تواند به تهدیدی فزاینده برای ثبات صنعت برق، و ثبات اجتماعی و سیاسی تبدیل شود با آن مواجه شد.
