بازگشت تقاضای «حقیقی» به‌بورس
معاملات روز سه‌شنبه با رشد ۸/ ۱ درصدی نما‌گر اصلی بورس تهران خاتمه یافت و سطح شاخص بورس به‌محدوده یک میلیون و ۵۴۳ هزار واحد رسید.
بورس، آینه انتظارات
روزها یکی پس از دیگری می‌گذرند و در سایه مشخص نبودن نقشه راه دولت برای مقابله جدی با تورم، متغیرهای اقتصادی آهسته و پیوسته انتظارات تورمی را تشدید می‌کنند. در چنین شرایطی صنایع به‌ویژه کسب‌وکارهای کوچک یکی یکی در معرض آثار کاهش قدرت خرید مردم قرار می‌گیرند و در مواجهه با فشار تورم تولید کننده نیز با افزایش هزینه‌ها روبه‌رو خواهند بود. نیاز به گفتن نیست که تورم تمامی بخش‌های اقتصاد را در معرض آسیب قرار می‌دهد و فعالان هیچ بازاری نمی‌توانند این افزایش قیمت‌ها را به‌عنوان رونق در فعالیت‌های خود شناسایی کنند. البته چنین مساله‌ای منافی این واقعیت نیست که در بازارهای دارایی، ترس مردم از افزایش بیشتر قیمت‌ها سبب افزایش تعداد معاملات شده و هم مساله راه را برای تسریع در گردش پول می‌افزاید. بنا بر این این رویداد طبیعتا فعالان برخی بازارها را خوشحال کرده و سبب می‌شود که افزایش حجم پول که در حال خود‌نمایی‌کردن در قامت تورم است آنها را از این وضعیت منتفع کند.
بازار سهام دقیقا یکی از این بازارها است که در چنین شرایطی نفع بسیار می‌برد و به‌رغم آنکه تندباد تورم وارده بر عملکرد واقعی شرکت‌ها تاثیر ندارد، تقاضای مردم برای محافظت‌کردن از دارایی‌ها از گزند افزایش سطح عمومی قیمت‌ها را به‌خوبی پوشش می‌دهد. این مساله نه در شرایط فعلی بلکه در دهه‌های اخیر بارها تکرار شده است. از این‌رو بیراه نیست ا‌گر بگوییم که بازار سهام کشور سال‌ها از آهنگ افزایشی تورم تغذیه کرده و حتی در دهه‌های اخیر آنچنان در معرض همین تغییرات تورمی بوده که به‌این پدیده پولی معتاد شده است. البته چنین عاملی را نمی‌توان به‌معنی اشتباه سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان بازار یاد شده در نظر گرفت چرا‌که در یک اقتصاد به‌شدت مداخله‌پذیر و دولت‌زده، چه آن کشور ایران باشد و چه هر جای دیگر در این کره خاکی، در نهایت مردم راهی پیشروی خود نخواهند داشت جز اینکه با به خطر‌انداختن دارایی خود گامی هر چند ناچیز در جهت فرار از این مالیات تورمی دولت‌ها بر‌دارند.
اما نکته مهم این است که چنین وضعیتی تنها محدود به‌بازار سرمایه ایران نیست. در دوره افزایش قابل‌توجه پایه پولی که تا همین چند‌ماه قبل در ایالات‌متحده نیز ادامه داشت به‌سبب حمایت‌های شکل گرفته از اقتصاد آمریکا که به سبب چاپ پول رخ داد، انتظارات تورمی افزایش یافت و همین‌امر سبب شد تا افزایش تورمی تقاضا خود را در غالب رشد قیمت سهام در بازار نیویورک نیز نشان دهد. با این وجود آنچه که ایران را تا حدودی متمایز از سایر کشورها کرده این است که جریان ادامه‌دار تورم مردم ایران را آب‌دیده‌تر کرده و در حالی که ناآشنا بودن با تورم مردم سایر کشورها را به‌راحتی وادار به‌پیش‌بینی شرایط نمی‌کند، ایرانیان را بر آن داشته تا در طول دهه‌ها تجربیات سال‌های قبل را چراغ راه سال‌های پیش‌رو قرار دهند.
دقیقا به‌همین دلیل است که نسبت به‌سایر کشورها مردم کشور ما با حساسیت بیشتری قیمت ارز را کنترل می‌کنند و به‌محض مخابره اخباری نظیر رشد پایه‌پولی یا کسری بودجه دولت قیمت دارایی با سرعت بیشتری افزایش می‌یابد، بنا براین جنس افزایش قیمت‌ها در بورس نیز از همین جنس است.
تعقیب دلاری بورس
روز گذشته صعود قابل‌توجه شاخص بورس در حالی روی داد که رشد قیمت‌ها در این بازار طی روزهای قبل چندان یک دست و پر قدرت نبود. با این حال در روز سه شنبه شاهد آن بودیم که پیشروی قیمت‌ها در بازار سهام شباهت به‌مراتب بیشتری با سال گذشته داشته است. در این روز افزایش تقاضا در بسیاری از نمادها سبب شد که دلاری‌های بازار نظیر گروه فلزات اساسی و شیمیایی‌ها مجددا با اقبال سرمایه‌گذاران حقیقی مواجه شوند و همین‌امر خالص خرید سرمایه‌گذاران خرد در این گروه‌ها را به‌شکل معنا‌داری مثبت کند. در این روز رقمی در حدود ۳۷ میلیارد تومان از سرمایه وارد شده به‌بورس تهران به‌گروه فلزات اساسی وارد شد و گروه بانکی نیز پس از آن گروه توانست ۳۰ میلیارد تومان از پول سرمایه‌گذاران خرد را به‌خود جذب کند. در مقابل برای دومین روز متوالی پس از ورود ۱۲۰میلیارد تومانی پول حقیقی‌ها که در روز سه‌شنبه شاهد بودیم، گروه خودرو و ساخت قطعات پس از سیمانی‌ها بیشترین میزان خروج نقدینگی را داشت. با این حال این‌رقم چندان قابل‌توجه نبود و به‌محدوده ۱۰میلیارد تومان محدود شد.
با این حال در کل نسبت خرید حقیقی در بورس روز سه شنبه توانست افزایش قابل‌توجهی را از آن خود کند. در این روز ۱۹۰ میلیارد تومان سرمایه جدید از سوی حقیقی‌ها وارد بورس شد که در سیزده روز گذشته این رقم بی‌سابقه است. اینطور که به‌نظر می‌آید بازار سهام دارد بر اساس تغییرات قیمت دلار قدم به‌قدم تحولات بازار ارز را تعقیب می‌کند و در نظر‌دارد تا پس از تجربه‌تلخ تورم در سال‌های قبل این‌بار انتظارات خود را به‌شکل پیوسته با آمار اقتصادی تطبیق دهد.
روز دوشنبه آمار منتشره از تغییرات نرخ تورم و پایه پولی حکایت از آن داشت که روند حاکم بر اقتصاد رو به‌سوی تورم‌دارد. رشد نقطه به‌نقطه پایه پولی در تیرماه به‌رقم ۶/ ۴۲ درصد رسیده که ثبت چنین رقمی در یک دهه اخیر بی‌سابقه بوده است. از طرفی دیگر تورم ماهانه در مرداد ۲/ ۳ درصد و نسبت به‌تیرماه (۵/ ۳ درصد) کاهشی بوده با این حال این افت ماهانه سبب نشده تا چشم‌انداز تورم در اقتصاد کشور سمت و سوی کاهشی به‌خود بگیرد.روز گذشته همسو با تحولات بازار سهام قیمت ارز در بازار مربوطه آهنگ صعودی گرفت که همین‌امر توانست بر حجم تقاضا و متعاقبا قیمت سهام در بسیاری از گروه‌ها بیفزاید. دلار در ساعت معاملات بورس تهران تا ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان رشد کرد ولی از حدود ساعت یک به‌بعد وارد فاز کاهشی در معاملات روزانه شد.
در آینه اعداد
تمامی تغییرات رخ داده در بازار سرمایه سبب شد تا در روز گذشته سنگین شدن طرف تقاضا خود را در قامت رشد ۸/ ۱درصدی شاخص بورس نشان دهد. به‌موجب این تغییر سطح شاخص به‌محدوده یک میلیون و ۵۴۳ هزار واحد رسید و شاخص هموزن برای نخستین‌بار از ۲۵ بهمن‌ماه سال قبل بیشترین رشد را تجربه‌کرد. در این روز ۹۰ درصد سهام مورد معامله در بورس تهران در حدوده مثبت معامله شدند که از این میان چیزی در حدود نیمی از نمادها صف خرید بودند. شاید ا‌گر سه‌ماه قبل درباره این شرایط مشاهده شده در روز گذشته با فعالان بازار سرمایه صحبت می‌شد احتمال صف‌خرید‌شدن نیمی از نمادهای بازار را در آینده نزدیک به‌رویا شبیه می‌دانستند تا احتمالی که قابلیت واقع شدن‌دارد. همان‌طور که در گزارش‌های قبلی نیز به‌آن اشاره شده در حدود سه‌ماه قبل بورس در شرایطی بود که در برخی از روزها حجم صفوف فروش به‌حدود ۷۰درصد از کل نمادها می‌رسید.
در این روز ارزش معاملات خرد سهام به۷۷۷۴ میلیارد تومان رسید که نسبت به‌روزهای گذشته تغییر چندانی را نشان نمی‌دهد اما در مقایسه با روز قبل اندکی افزایش را به‌ثبت رسانده است. گفتنی است از مجموع ۳۳۷ نماد معامله شده در این روز تنها ۶ نماد شاهد شکل‌گیری صف فروش بود.
