نگاهی به ایفای مسئولیت اجتماعی «دیوار» در سال۱۳۹۹

به گزارش اقتصادآنلاین، مسی فوق ستاره آرژانتینی برای کودکان بی‌بضاعت کشورش مدرسه می‌سازد. رسانه‌ها ویژه‌نامه‌هایی درباره مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها منتشر می‌کنند. دولت‌ها می‌کوشند با اتخاذ سیاست‌های تنبیهی، تشویقی و الزام آور سازمانهای متبوع خود را به رعایت مسائل زیست‌محیطی وادار کنند. سازمان‌های غیردولتی با برگزاری سمینارهایی با موضوع مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها نسبت به حساس‌سازی افکار عمومی در این زمینه تلاش می‌کنند.

«دیوار و مسئولیت اجتماعی»

هر روز اخباری از این دست که حاوی اقدامات افراد، دولت‌ها، سازمان‌های بزرگ، کسب و کارهای کوچک و در چند سال گذشته اینفلوئنسرهای دنیای مجازی است منتشر می‌شود. اما در میان استارتاپ‌های ایرانی «دیوار» مانند سایر استارتاپ‌های بزرگی که در کشور فعالند می‌کوشد با حساسیت نسبت به افکار عمومی و ذینفعان خود که همه مردم کشور هستند پیش برود. در سال گذشته دو موضوع در فضای مجازی فارسی‌زبان اهمیت چندانی یافت؛ نخست مسئله آزار زنان در محیط‌های کاری و دیگری خرید و فروش حیوانات ممنوعه.

 مقابله با آزار آنلاین زنان

بلافاصله پس از رواج اخباری مبنی بر آزار زنان در محیط‌های کاری و انتشار تجاربی مستند در این زمینه، مدیران دیوار با تنی چند از فعالان حوزه زنان دیدار کردند تا بتوانند به راهکاری مشترک برای کم کردن آزارگری در محیط‌های آنلاین و در جایی که محدوده حرکت دیوار اجازه می‌داد، شوند.

بررسی‌ها نشان داد برخی از کاربران دیوار با انتشار آگهی‌هایی مبادرت به آزار جنسی زنان می‌کنند و مدیران دیوار کوشیدند راهی برای مقابله با آن بیابند.

شهرزاد همتی، روزنامه‌نگاری که در حوزه زنان فعال است درباره این اقدام دیوار می‌گوید: «دیوار در سال گذشته با برگزاری جلساتی با تعدادی از فعالان حوزه زنان، به دنبال یافتن راهکارهایی برای جلوگیری از آزارهای آنلاین بود و برخی از این راهکارها در بخشی مثل چت دیوار به کار گرفته شده است. استارتاپ‌ها باید بدانند که موظف‌اند برای کسانی که به آنها اعتماد می‌کنند ارزش قائل شوند و به مشتریانشان صرفا به عنوان ابزاری برای کسب درآمد نگاه نکنند.»

نوشین کشاورزنیا که یکی از زنان طرف مشورت دیوار بوده و مدرس کارگاه‌های آموزشی در زمینه مقابله با آزار زنان است، در این باره نوشته: «این استارتاپ نشان داد خواهان فعالیت و آگاهی‌دهی عمومی در این حوزه است. به محض اطلاع از اینکه گروهی از مخاطبان زن بعد از درج آگهی در دیوار مورد آزارگری آنلاین قرار گرفته‌­اند از جمعی از فعالان زن کمک خواست. دیوار در دو بخش اقدامات عملی را در دستور کار قرار داد؛ ارتقای سیستم‌های حفظ اطلاعات خصوصی آگهی‌دهندگان و مهمتر از آن انجام کارهای ترویجی برای آگاهی‌دهی در سطح عمومی. چرا که گردانندگان این مجموعه به این باور رسیده بودند که آزارگری آنلاین مسئله خیلی مهمی است که نه تنها مخاطبان دیوار بلکه سایر زنان جامعه را نیز هدف قرار داده است.»

 راهکارهای دیوار برای مقابله با خرید و فروش گونه‌های ممنوعه حیوانات

پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین مثل دیوار، صفحات اینستاگرامی و کانال‌های تلگرامی همیشه مهم‌ترین بسترهای خرید و فروش حیوانات غیرمجاز بوده‌اند، اما از چندی پیش مدیریت دیوار این موضوع را جدی گرفت و اکنون دیگر خریدوفروش گونه‌­های ممنوعه حیوانات در دیوار مجاز نیست. این اپلیکیشن با دعوت از حامیان حوزه حیات وحش و مسئولان یگان حفاظت سازمان محیط‌زیست از آنها خواست با تکمیل فهرست سیاه گونه‌­های ممنوعه یاریگر دیوار باشند.

در این فرایند که ۳ ماه طول کشید بیش از ۹ هزار کلیدواژه ممنوعه به فهرست ربات‌های نظارتی دیوار افزوده شد و تعدادی از افراد تیم نظارتی دیوار به طور ویژه در زمینه حیوانات آموزش دیدند. نتیجه این روند قطع امید قاچاقچیان از دیوار و کاهش حضور آنها در این پلتفرم بود.

احمد بحری، محیط‌بان در این باره گفته است:«دیوار بعد از انتشار آگهی خرید و فروش حیوان ممنوعه، به کاربر پیامک می‌دهد و او را از ممنوعیت این کار آگاه می‌کند. این یک گام مثبت در جهت فرهنگسازی است.» البته به گفته بحری، برخی قاچاقچیان حیات وحش، حیوانات ممنوعه را با اسامی محلی یا به شکلی رمزگونه در دیوار آگهی می‌کنند و یکی از موضوعات جلسات هفتگی کارشناسان حیات وحش با مسئولان دیوار، بررسی همین موارد است. بحری معتقد است: «بسیاری از متعاملین در این حوزه از ممنوعیت‌ها و قوانین قضایی در این زمینه مطلع نیستند. فرهنگسازی دیوار در این زمینه پسندیده و قابل تامل است. تعامل ما محیط‌بانان، دوستداران محیط‌زیست و افراد مسئول با پلتفرمی مثل دیوار می‌تواند الگویی باشد که بر اساس آن شیوه‌هایی از پیشگیری از انتشار آگهی خرید و فروش حیوانات غیرمجاز در شبکه‌های اجتماعی و سایر پلتفرم‌ها یافت.»

 سایر اقدامات؛ از اهدای تبلت به دانش‌آموزان نیازمند تا رکاب سفید

بحران کرونا سبب شد آموزش‌وپرورش اقدام به آموزش آنلاین دانش‌آموزان در سراسر کشور کند. اما بچه‌های بسیاری از مناطق محروم کشور به گوشی هوشمند دسترسی نداشتند. کمپین‌های بزرگی برای تهیه و ارسال گوشی به اقصی نقاط ایران شکل گرفت و دیوار هم با افتخار در آنها مشارکت کرد. دیوار از کاربرانش خواست با ارسال گوشی و تبلت به یاری دانش آموزان محروم بشتابند. در این کمپین ۱۳۸ دستگاه از سوی کاربران ارسال شد و مجموعه دیوار هم ۱۳۸ دستگاه نو خریداری کرد و و مجموعا ۲۷۶ دستگاه را بین دانش‌آموزان نیازمند «دهدشت» در استان کهگیلویه و بویراحمد و روستای «بزنج» از توابع شهرستان اسفراین در استان خراسان شمالی توزیع کرد.

اسماعیل آذری‌نژاد، روحانی شناخته شده فضای مجازی که برای کودکان روستایی کتاب هدیه می‌برد و کتابخانه می‌سازد نماینده دیوار برای ارسال این هدایا بود: «یکی از دغدغه‌های ما این بود که انسانیت، احترام و کرامت بچه‌ها حفظ شود و به همین خاطر هنگام توزیع نه عکسی گرفتیم نه تلاش کردیم موضوع را ثبت کنیم. ما سعی کردیم تبلت‌ها را به پدر و مادرها بدهیم تا آنها وسایل را در اختیار کودکانشان قرار دهند. از سوی دیگر تلاش کردیم واقعا بچه‌هایی را بیابیم که در این مدت اصلا هیچ دسترسی به فضای مجازی نداشتند و واقعا نیازمند بودند. از طرف مدرسه و معلمین لیست می‌گرفتیم، تحقیق هم می‌کردیم و بعد وسایل در اختیار دانش‌آموزان قرار داده می‌شد.»

همچنین مدتی است دیوار برای ترویج دوچرخه‌سواری و کمک به کاهش آلودگی هوا حامی کمپین «رکاب سفید» شده است. تاکید مدیران دیوار این است که اگر به هر دلیلی نمی‌توانید دوچرخه نو بخرید، می‌توانید دوچرخه‌های باکیفیتی را میان آگهی‌های دیوار پیدا کنید. دیوار در راستای اهداف این کمپین چند دستگاه دوچرخه را به کودکان مناطق محروم هدیه کرده است.

 زندگی راحت‌تر برای نابینایان

در جشنواره وب و موبایل سال ۹۹، دیوار به عنوان بهترین اپلیکیشن ایرانی برای افراد معلول انتخاب شد. دیوار وظیفه خود می‌دید استفاده از اپلیکیشن را برای حدود ۶۰۰ هزار کم بینا و ۱۵۰ هزار نابینا در کشور تسهیل کند. تیم تجربه کاربری دیوار با تکیه بر دستورالعمل‌های گوگل و کار بر روی جزییاتی رنگ عناصر، تایپوگرافی، و حتی جانمایی عناصر بر روی صفحه استفاده از دیوار را برای افراد کم بینا یا دارای اختلالات کوررنگی آسان کرد. تمام عناصر دیوار به گونه‌ای تعریف شده‌اند که برای نرم‌افزارهای صفحه‌خوان یا Screen Reader قابل خوانش باشند تا افراد نابینا بتوانند از آن استفاده کنند.

پوریا حاتمی، هنرمند نابینا و فعال اجتماعی درباره این اقدام دیوار می‌گوید: «نابینایان هم جزو اجتماع‌اند؛ طبیعتا هم از دیوار بهره می‌برند. نابینایی یا کم‌بینایی نباید مانع استفاده از یک اپلیکیشن شود. دیوار با توجه به امکاناتی که برای نابینایان اضافه کرده نیاز به حضور یک شخص بینا برای استفاده از امکانات دیوار را به حداقل رسانده است. حالا ما می‌توانیم همه اطلاعات مورد نیاز از یکی کالا یا خدمات را خودمان به دست بیاوریم، از فیلترهای مختلف استفاده کنیم و حتی با آگهی‌گذارها چت کنیم.»

 اهدای ونتیلاتور

اهدای ۴ ونتیلاتور به بیمارستان‌های امام حسین (ع)، بهارلو تهران، بعثت و توحید سنندج، و یک دستگاه برونوسکوپ به بیمارستان امیراعلم تهران در سالی که کرونا نفس ایران را گرفته بود جزو سایر اقدامات دیوار بوده است.

درباره مسئولیت اجتماعی بیشتر بدانیم

مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها (Corporate Social Responsibility) که اختصارا CSR نامیده می‌شود یعنی کسب‌وکارها در زمینه مسائل آموزشی، عام‌المنفعه و خیرخواهانه از حدود قانونی خود فراتر روند و نقش فعالانه‌تری در جامعه به عهده بگیرند.

این مفهوم همپای مفاهیمی چون توسعه پایدار، کسب و کار سبز و... بیش از یک دهه است وارد فضای کسب‌وکار شده و آن را تا حدودی متحول کرده است. اغلب شرکت‌های بزرگ و کوچک می‌کوشند بخشی از درآمد یا فعالیت خود را مصروف مسئولیت اجتماعی کنند تا مقبولیت بیشتری بیایند و ذینفعان خود را تحت تاثیر قرار دهند.

 مسئولیت اجتماعی یا تعهدات اجتماعی شرکت‌ها را به چهار جنبه مسئولیت اجتماعی زیست‌محیطی، سرمایه انسانی، خیرخواهانه و اخلاقی تقسیم کرده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها مسئولیت اجتماعی زیست‌محیطی است. اگر بخواهیم به مصادیقی در این زمینه اشاره کنیم به عنوان مثال ایجاد برابری‌های جنسیتی در شرکت‌ها و سازمان‌ها، رفع آلاینده‌های زیست‌محیطی و آلودگی‌های صوتی، توسعه و آموزش فرهنگ شهرنشینی، نهادینه کردن فرهنگ اخلاق‌مداری همه و همه جزو مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها دسته‌بندی می‌شوند.

هامون طهماسبی؛ پژوهشگر و مشاور توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها در این باره نوشته است: «در یک تعریف ساده، یعنی اینکه سازمان­ها در قبال جامعه­‌ای که در آن فعالیت می‌­­کنند مسئول هستند؛ چرا که از منابع انسانی، طبیعی و اقتصادی آن استفاده می‌کنند. بر خلاف نگاه سنتی به مدیریت و کسب و کار، سازمان­ها دیگر فقط در مقابل سهام­داران­‌شان مسئول نیستند و نباید فقط به افزایش سود کوتاه­‌مدت سهامداران خود بیاندیشند. بدین ترتیب انتظار می‌­رود سازمان­ها که در ارتباط با ذی­نفعان دیگری نیز هستند، خواسته­‌های مشروع آنها را هم مورد لحاظ قرار دهند. ذی­نفعان، موجودیت‌­ها، گروه­‌ها و افرادی هستند که بر سازمان اثر می‌­گذارند یا از آن اثر می‌­پذیرند و طیف وسیعی را شامل می­‌شوند؛ از کارکنان، مشتریان، شرکای تجاری و جوامع محلی گرفته تا محیط‌زیست، رسانه­‌ها، نهادهای مردمی، شهروندان و دولت. از این دریچه، می­توان CSR را یکپارچه کردن دغدغه‌­های اجتماعی و محیط‌زیستی با عملیات سازمان­ و وارد کردن آن مسائل در تعاملات مابین سازمان و گروه­های مرتبط با آن نامید.»

معمولا شرکت‌های بزرگ چند ملیتی، سالانه گزارش مسئولیت اجتماعی (CSR Annual Report) را منتشر می‌کنند تا به مخاطبان خود (اعم از سهامداران یا ذینفعان) اعلام کنند که فعالیت یکسال اخیر آنها، تا چه اندازه محیط زیست و استانداردهای زیست‌محیطی و اجتماعی را حمایت کرده و محصول نهایی آنها، عاملی تخریبی برای آینده بشریت نبوده است.