سقوط شامخ تیرماه از بی‌برقی
پیش‌بینی‌های قبلی درست از آب درآمد و شاخص مدیران خرید برای اقتصاد و صنعت به شکل بدی سقوط کرد.
اوضاع در بخش صنعت بدتر بوده و شواهد موجود از افت بیش از ۱۱ واحدی شامخ صنعت حکایت دارد. شاخص مدیران خرید بخش صنعت که در تیرماه به عدد ۱۹/ ۴۳ واحد رسیده، در خردادماه روی عدد ۲۱/ ۵۴ قرار داشت که این عدد در ماه گذشته افت سنگینی را تجربه کرده به‌طوری که کمترین نرخ طی ۱۵ ماه گذشته (به‌جز فروردین ۱۴۰۰) را به ثبت رسانده است.
شاخص مدیران خرید کل اقتصاد
طبق نظرسنجی انجام شده از بنگاه‌های اقتصادی کشور، شاخص مدیران خرید (تعدیل فصلی نشده) برای کل اقتصاد ایران در تیرماه ۶۲/ ۴۴ به دست آمده که نسبت به خردادماه (۲۷/ ۵۱) کاهش قابل‌توجهی داشته است، به‌طوری که یکی از کمترین مقادیر را از مهر سال قبل به ثبت رسانده است. در تیرماه عدد همه زیرشاخص‌های اصلی غیر از میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی زیر ۵۰ بوده است. در این ماه فقط وضعیت بخش ساختمان نسبت به ماه قبل بهتر شده است.
شاخص میزان فعالیت‌های کسب و کار در تیرماه (۹۳/ ۴۴) نسبت به خردادماه کاهش داشته و با کاهش تقاضای مشتریان طی ۹ ماه گذشته به یکی از کمترین مقادیر خود رسیده است.
شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان (۹۸/ ۳۳)کمترین مقدار خود را از ابتدای شروع طرح (به‌غیر از فروردین‌ماه و اسفند سال ۹۸) برای کل اقتصاد به ثبت رسانده است. ادامه رکود در تقاضا ناشی از شرایط بعد از انتخابات و بلاتکلیفی طرف تقاضا در تصمیم برای خرید و همچنین شرایط قیمتی بازار و کاهش قدرت خرید است.
شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی (۸۷/ ۵۴) نسبت به خردادماه با شدت بیشتری افزایش داشته است. افزایش این شاخص به‌رغم کاهش در بخش صنعت ناشی از افزایش استخدام در بخش خدمات و کشاورزی است.
شاخص قیمت خرید مواد اولیه یا لوازم خریداری شده (۰۲/ ۸۴) همچنان با شدت زیاد افزایش یافته و در تیرماه به بیشترین میزان طی ۹ ماه اخیر رسیده است. بر اساس آخرین اطلاعات مرکز آمار ایران از شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوار، این شاخص در تیرماه ۴/ ۳۲۷ بوده که نسبت به خردادماه (۲/ ۳۱۶) حدود ۴ درصد افزایش داشته است. این در حالی است که نرخ تورم ۱۲ ماهه منتهی به تیرماه ۲/ ۴۴ درصد است.
شاخص میزان فروش کالاها و خدمات در تیرماه (۷۶/ ۴۲) طی ۸ ماه گذشته به یکی از کمترین مقادیر خود رسیده است. این کاهش و رکود در بازار ناشی از کاهش تقاضای مشتریان و قدرت خرید آنهاست. به‌طورکلی بر اساس نظرسنجی انجام شده از فعالان اقتصادی در تیرماه به‌غیر از بخش ساختمان، در بخش‌های صنعت و خدمات و کشاورزی فعالیت‌ها با رکود روبه‌رو بودند که این رکود ناشی از افزایش مجدد شیوع کرونا ناشی از موج پنجم، قطعی گسترده برق، تعطیلی اجباری خطوط تولید، تاثیر انتخابات در تردید برای تصمیم‌گیری مشتریان و همچنین نوسانات قیمتی و کاهش قدرت خرید آنهاست. افزایش شاخص قیمت مواد اولیه و نرخ تورم به بیشترین مقدار خود طی ۹ ماه اخیر رسیده است.
شاخص مدیران خرید در بخش صنعت
بر اساس داده‌های به دست آمده از بنگاه‌های بخش صنعت، شاخص مدیران خرید صنعت در تیرماه عدد ۱۹/ ۴۳ به‌دست آمده که نسبت به خردادماه کاهش زیادی داشته، به‌طوری که کمترین نرخ را طی ۱۵ ماه گذشته (به‌جز فروردین) به ثبت رسانده است. در بین زیرشاخص‌های اصلی شاخص کل صنعت فقط شاخص سرعت انجام و تحویل سفارش عدد بالای ۵۰ را به ثبت رسانده و سایر زیرشاخص‌ها زیر ۵۰ بوده‌اند و در این میان میزان سفارش‌های جدید مشتریان کمترین مقدار را داشته است. در تیرماه به‌جز صنایع فرآورده‌های نفت و گاز و ماشین‌سازی و لوازم‌خانگی بقیه رشته فعالیت‌ها در رکود بوده و عدد شاخص کل صنعت برای آنها زیر ۵۰ بوده است. شاخص مقدار تولید محصولات در تیر ۵۶/ ۴۱ نسبت به ماه قبل کاهش داشته و طی ۲۰ ماه گذشته (به‌جز فروردین هر سال و اسفند ۹۸ آغاز همه‌گیری کرونا) کمترین مقدار را به ثبت رسانده است. شرایط رکودی بازار و قطعی‌های برق باعث شده تا تولیدکنندگان با درصد پایینی از توان ظرفیت خود تولید کنند.
شاخص میزان سفارش‌های جدید مشتریان در تیرماه (۴۴/ ۳۷) به‌شدت کاهش یافته و طی ۲۷ ماه گذشته به کمترین مقدار خود رسیده است. این کاهش از یک‌سو همچنان متاثر از بلاتکلیفی سیاسی و به دنبال آن تاثیر آن بر نرخ ارز و تصمیم‌گیری طرف تقاضا و از سوی دیگر ناشی از کاهش قدرت خرید مشتریان طی ماه‌ها افزایش قیمت‌هاست.
شاخص موجودی مواد اولیه در خردادماه (۵۸/ ۴۲) مانند ماه قبل همچنان روند کاهشی داشته و به کمترین مقدار خود طی ۹ ماه اخیر رسیده است. شاخص میزان استخدام و به‌کارگیری نیروی انسانی در تیرماه (۶۸/ ۴۷) نسبت به خرداد کاهش یافته و طی ۱۵ ماه اخیر به کمترین مقدار خود رسیده است. این کمبود نیروی انسانی طی این ماه بیشتر به دلیل شدت گرفتن نوع دلتای کووید-۱۹ در کشور است.
شاخص میزان فروش محصولات (۴۲/ ۴۶) نسبت به ماه قبل کاهش زیادی داشته و طی ۱۵ ماه گذشته به کمترین مقدار خود رسیده است. این کاهش در فروش تحت‌تاثیر کاهش در تقاضا، قطعی برق و کمبود نقدینگی به وجود آمده است.
به‌طورکلی در تیرماه تولیدکنندگان بخش صنعت با کاهش شدید در شاخص تولید و سفارش‌های روبه‌رو بوده‌اند که شرایط نسبت به ماه قبل بسیار بدتر شده و رکود شدید در اکثر بخش‌های تولیدی وجود داشته است. شرایط بعد از انتخابات، افزایش نرخ ارز، کاهش قدرت خرید و نقدینگی، اوج‌گیری همه‌گیری ویروس کرونا بر شدت این رکود افزوده است.
علاوه بر این قطعی‌های برق هرچند کمتر شده اما همچنان در اکثر صنایع وجود دارد و خسارات زیادی را به خطوط تولید وارد کرده و منجر به استفاده از ظرفیت‌های پایین تولید شده که با وجود هزینه‌های ثابت بالا اعم از برق و گاز و نیروی کار فشار زیادی به تولیدکنندگان تحمیل می‌شود.
