پیشروی طالبان در هلمند

طالبان در هفته‌های گذشته بخش‌های زیادی از این شهر را در کنترل خود گرفته بودند. مردم در حال ترک خانه‌های خود هستند، بیمارستان شهر بمباران شده و تجهیزات دولتی با چند روز تاخیر می‌رسد. «محمد براک» از ساکنان شهر می‌گوید: «ما فقط در انتظار ورود طالبان هستیم. هیچ انتظاری از دولت نداریم. دولت نمی‌تواند دیگر از شهر محافظت کند.» لشکرگاه در آستانه سقوط به دست طالبان است. به نوشته گزارشگران نیویورک‌تایمز، اما اگر این‌بار ستیزه جویان طالبان این شهر را تسخیر کنند، نخستین پایتخت استانی خواهد بود که از سال ۲۰۱۶ به این سو به دست طالبان سقوط می‌کند.

وضعیت لشکرگاه توصیف دقیقی از وضعیتی است که هم‌اکنون در کل افغانستان رخ می‌دهد. «گیبون نف- شاه» در گزارش خود می‌نویسند که از زمان آغاز خروج نیروهای آمریکایی در اول ماه می، طالبان موفق شده حدود ۴۰۰ ولسوالی (شهرستان) را به تسخیر خود در آورد. هزاران نفر کشته و زخمی شده‌اند و بالاترین نرخ ثبت شده برای ماه‌های می‌تا ژوئن بود. لااقل بیش از ۱۰۰ هزار نفر هم از خانه خود آواره شده‌اند. روز شنبه نبرد میان ستیزه‌جویان طالبان با نیروهای دولتی در حوالی شهر هرات که شهری ایمن محسوب می‌شد، به نزدیکی‌های این شهر رسیده است. بسیاری از شهروندان روز شنبه از ترس ورود طالبان به هرات مغازه‌های خود را بستند و فرودگاه این شهر هم به مدت سه روز (تا پایان امروز دوشنبه ۱۱ مرداد) به روی پروازهای غیرنظامی بسته خواهد بود. اوضاع هرات هم تعریف چندانی ندارد و مردم کرور کرور در حال ترک شهر هستند. این گزارشگران بر این باورند که پاسخ دولت به پیشروی‌های طالبان اندک بوده است. با وجود اینکه نیروهای هوایی و کماندوهای افغان بخش‌هایی را از طالبان بازپس گرفته‌اند؛ اما حقیقت این است که این نیروها خسته‌اند و دیگر رمقی ندارند.

««کریستینا گولدباوم» و «فاطمه فائزی» هم در گزارش ۳۱جولای برای نیویورک تایمز نوشتند، «حاجی سخی» ۲۰ سال پیش تصمیم گرفت افغانستان را به سوی پاکستان ترک کند. او شاهد بود که طالبان وارد خانه‌ای شده و زنی را از خانه بیرون کشیده و در انظار عموم و گوشه خیابان او را به شلاق بستند. حاجی سخی که ۳ دختر دارد شبانه بار و بنه بست و عازم پاکستان شد. او بیست سال بعد بازگشت؛ اما اکنون باز کابوس طالبان بازگشته است. او که اکنون ۶۸ ساله است، می‌گوید: «تنها چیزی که در زندگی‌ام از آن می‌ترسم طالبان است.» اکنون موج مهاجرت داخلی در افغانستان آغاز شده است. امسال حدود ۳۳۰هزار افغان آواره شدند و بیش از نیمی از آنها از زمانی که آمریکا خروج خود را آغاز کرد خانه و کاشانه خود را ترک کرده‌اند. بسیاری هم حاضرند رنج ایستادن در صف‌های طولانی را به خود تحمیل کنند تا بتوانند ویزایی برای خروج از کشور برای خود دست و پا کنند. در هفته‌های اخیر حدود ۳۰ تا ۴۰درصد افغان‌ها به‌صورت غیرقانونی از مرزها خارج می‌شوند. اکنون حدود ۳۰هزار افغان به‌صورت هفتگی از کشورشان خارج می‌شوند.

اکنون زنگ هشدار در کشورهای همسایه و کشورهای اروپایی به‌دلیل موج مهاجرت افغان‌ها به صدا در آمده است. «بهار بلوچ»، سخنگوی کمیسیونر عالی پناهندگان سازمان ملل می‌گوید: «افغانستان در آستانه یک بحران انسانی دیگر است.» افغانستان بزرگ‌ترین رقم پناهندگان در جهان را دارد: حدود ۳ میلیون نفر و پس از سوریه این کشور بزرگ‌ترین نرخ پناهجویان را دارد. پیشروی‌های طالبان باعث شده فصل جدیدی در مهاجرت افغان‌ها گشوده شود. پاکستان و ایران میزبان حدود ۹۰درصد از افغان‌های آواره هستند.

عبدالله ۴۱ ساله که همچون خیلی‌های دیگر فقط نام کوچک خود را اعلام می‌کند، می‌گوید: «باید پاسپورت بگیرم و از این ویرانه بگریزم.» او یک راننده تاکسی در خط کابل- غزنی است. او روزهایی را در همین چند روز و هفته گذشته به خاطر می‌آورد که مجبور بود با سرعت گاز بدهد تا به دام طالبان نیفتند. او حامل تعدادی از سربازان افغان بود. دو روز بعد، رییس او گفت طالبان از او مشخصات و پلاک او را خواسته‌اند؛ زیرا حامل نیروهای امنیتی بود. عبدالله می‌گوید پلاک خودرو و گواهی‌نامه‌اش ضبط شده و دیگر امنیت جانی ندارد.