کنکور چند مرحله ای؛ خوب یا بد

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، داستان کنکور از سال1402 به این قرار خواهد شد که سهم سوابق تحصیلی دانش‌آموزان در نظام سنجش و پذیرش دانشجو به ۶۰درصد و سهم کنکور به ۴۰درصد خواهد رسید. از آن سهم ۶۰درصدی که به سوابق تحصیلی دانش‌آموزان اختصاص داده شده است، معدل پایه یازدهم به اندازه ۲۰درصد و معدل پایه دوازدهم به میزان ۴۰درصد تأثیر خواهد داشت. براساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، سنجشی که در کنکور انجام می‌شود فقط مربوط به دروس تخصصی خواهد بود و در بخش سوابق تحصیلی نیز دروس عمومی مورد ارزیابی و سنجش قرار خواهد گرفت.

اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی همچنین تصویب کرده‌اند که آزمون کنکور برای دروس تخصصی ۲بار در سال برگزار شود و نتایج امتحانی که از لحاظ سوابق تحصیلی و اختصاصی کنکور سراسری گرفته می‌شود تا ۲سال اعتبار داشته باشد. مصوبه دیگر شورای انقلاب فرهنگی ناظر بر اختیار دادن به دانشگاه‌ها در پذیرش نهایی دانشجو است؛ به این ترتیب که دانشگاه‌های کشور می‌توانند برای پذیرش دانشجو حدنصاب معدل درنظر بگیرند.

مسیر کنکور پیچیده و چندمرحله‌ای می‌شود

حالا اما نسخه جدید کنکور که این بار شورای‌عالی انقلاب فرهنگی آن را پیچیده کرده است، موافقان و مخالفان بی‌شماری پیدا کرده؛ موافقان می‌گویند که با این طرح بار استرس و اضطراب یک آزمون 4ساعته از روی دوش داوطلبان برداشته می‌شود و مخالفان می‌گویند که این تغییر باعث خواهد شد که درگیری دانش‌آموزان با کنکور به سال‌های پایین‌تر از پایه دوازدهم سرایت کند و کیفیت آموزشی کاهش یابد.

مژگان انصاری، پژوهشگر و استاد علوم تربیتی جزو مخالفان جدی این مصوبه است، او می‌گوید که مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نه‌تنها موانع سخت کنکور را برنداشته بلکه با چند مرحله‌ای کردن آن، شرایط را برای داوطلبان پیچیده‌تر خواهد کرد؛ «اولا که لازم است اعضای شورا سند پشتیبان طرح اولیه را منتشر کنند و بگویند که چه کسانی در نگارش آن نقش داشتند، تا ببینیم که براساس کدام روش علمی روز و موفق جهانی آن را طراحی کرده‌‌اند. دوم اینکه مگر کشور به مصوبه جدیدی در ارتباط با کنکور نیاز داشت؟ مگر مصوبه تاریخ1386 مجلس شورای اسلامی درخصوص حذف کنکور نبود، چرا تلاش نکردند که همان را اجرا کنند؟»

طرح نحوه پذیرش دانشجو در دانشگاه و مراکز آموزش عالی سال1386 در مجلس تصویب شد. براساس این قانون قرار بود نقش کنکور در پذیرش دانشجو هر سال کم و تا سال1390 به‌صورت کامل حذف شود، اما هیچ‌گاه این اتفاق نیفتاد و قانون در حد تأثیر 35درصدی نمرات امتحان نهایی در قبولی دانشگاه باقی ماند. قانونی که 14سال از تصویب آن می‌گذرد و همچنان اغلب نمایندگان مجلس معتقدند که باید آن را اصل و اساس تصمیم‌گیری درباره کنکور قرار داد.

انصاری توضیح داد که مصوبه اخیر شورای‌عالی نه‌تنها مسیر کنکور را کوتاه نکرده بلکه آن را بلندتر و پیچیده‌تر ساخته است؛ «مسیر پذیرش دانشگاه‌ها از ابتدا اشتباه طراحی و ریل‌گذاری شده بود، اما حداقل مشخص و سرراست بود، یعنی داوطلب می‌دانست که معدل امتحانات نهایی‌اش 35درصد در قبولی دانشگاه تأثیر دارد و آن آزمون 4ساعته هم اثرگذاری اصلی را خواهد داشت، اما الان چه؟ دانش‌آموز باید از پایه یازدهم خودش را برای کنکور آماده کند چون معدل آن سال اثرگذار است، معدل سال بعدش هم تأثیر دارد. بعد دائم می‌خواهد شانس خود را در 2آزمون تخصصی امتحان کند که شاید معدل و رتبه بالاتری بیاورد، بعد در کنکور عمومی شرکت کند و... خب این مسیر پیچیده چندگانه غیراز اینکه آثار مخربی روی روح و روان دانش‌آموز می‌گذارد چه اثرگذاری دیگری خواهد داشت؟»

روش جدید امکان جبران خطا را افزایش می‌دهد

اما موافقان نظر دیگری دارند، آنها می‌گویند مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی باعث خواهد شد که تأثیر آزمون 4ساعته به‌شدت کاهش پیدا کند و عملکرد داوطلب در سال‌های مختلف تحصیلی تقسیم و بررسی شود. رضا انوشه، معلم و کارشناس آموزش متوسطه در این‌باره  می‌گوید: «من قبول ندارم که با اجرای این مصوبه دامنه کنکور تا پایه نهم یا دهم کشیده می‌شود، چون الان اینگونه است و دانش‌آموزان خود را از پایه دهم برای کنکور آماده می‌کنند و به کلاس‌های تست‌زنی و کمک آموزشی می‌روند.

تفاوتی که مصوبه اخیر ایجاد می‌کند این است که قبلا دانش‌آموز 3سال خودش را برای یک آزمون 4ساعته در یک روز خاص آماده می‌کرد که اگر شانس با او همراه بود و تمام زمینه‌های محیطی و علمی با او همراه می‌شد، می‌توانست کنکور را به خوبی سپری کند، اما الان می‌داند که چندین امتحان در طول 3سال برگزار می‌شود که اگر یکی را خراب کرد، شانس جبران در دومی و سومی را دارد و همین باعث کاهش استرس او خواهد شد.»

او افزود: « دوستانی که مخالف هستند، ایده جایگزین‌شان را اعلام کنند و بگویند چه روشی مدنظرشان است که بتوان با آن فشار روحی و روانی وارده به داوطلبان را کاهش داد؟ نقد باید همراه با راه‌حل باشد.»

تغییرات جدید کنکور شکلی است نه ذاتی

مخالفان اما برای این پرسش نیز پاسخ‌هایی دارند. آنها می‌گویند که باید چشم‌انداز زندگی شخصی و شغلی پیش روی نوجوانان و جوانان را متنوع کرد و مسیرهای دیگر جز قبولی در دانشگاه را برای آنها تعریف کرد و مقابل دیدگانشان قرار داد. عبدالحسین محمدی، کارشناس آموزش کنکور در این‌باره می‌گوید: « تا وقتی که خانواده و مدرسه هر روز در گوش نوجوان14-13ساله بخوانند که تو باید درس بخوانی که دانشگاه خوب قبول شوی و آینده تو در گرو پذیرش در یک دانشگاه تراز اول است و بعد در پایان سال نهم برای انتخاب رشته تحصیلی دائم به او متذکر شوند که اگر بروی فلان رشته، بازار کاری ندارد ولی اگر تجربی بخوانی که رشته‌های علوم پزشکی قبول شوی، آینده تو تضمین است، نباید توقع داشت که کنکور بی‌اهمیت و کم فروغ شود.

به عقیده من تا چشم‌انداز آینده افراد را متنوع تعریف نکنیم و فقط یک مسیر جلوی پای آنها بگذاریم، تلاش برای کاهش اثرگذاری کنکور بیهوده خواهد بود و تغییرات در شکل و ظاهر کنکور رخ خواهد داد و ذات استرس‌آور و آسیب‌زای آن همان خواهد ماند که بود.»

او افزود: «به‌همین دلیل فکر می‌کنم، تغییر اخیر شورای‌عالی فرهنگی در کنکور هم تأثیر مثبت چندانی بر افزایش کیفیت آموزشی مدارس که می‌خواهند رد کنکور را در آموزش‌هایشان پاک کنند، نخواهد داشت و در بهترین حالت باعث می‌شود که فرصت‌های متعدد برای جبران عملکرد ضعیف فرد در آزمون‌ها فراهم شود.» نکته دیگری که مخالفان طرح بر آن تأکید دارند، افزایش قلمرو و قدرت مؤسسات کنکور و ناشران کتاب‌های کمک آموزشی است. آنها می‌گویند این مصوبه باعث خواهد شد که آنها از سال‌های پایین‌تر روی دانش‌آموزان سرمایه‌گذاری کنند و تنوع بسته‌های کنکور خود را افزایش دهند.

محمدی در این‌باره می‌گوید: «برخلاف قانون سال86 مجلس، من واکنش منفی از سوی مدیران و ناشران کنکور و کتاب‌های کمک آموزشی ندیدم. این یعنی آنها از تصمیم جدید راضی هستند، چون اگر قبلا قلمروشان در پایه دوازدهم که سال کنکور است، گسترده بود و تعدادی از دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر را درگیر کالاهای آموزشی خود کرده بودند، اما حالا جغرافیای فعالیت آنها به پایه یازدهم هم خواهد رسید و می‌توانند برای دانش‌آموزان آن دوره‌ها نیز تولید انبوه داشته باشند.»

شورای‌عالی انقلاب فرهنگی تاکنون نسبت به نقدهایی که مخالفان داشته‌اند، سکوت کرده است، اما آنها امیدوارند که پاسخ سؤالات خود را بگیرند. دغدغه‌هایی که به‌نظر خودشان می‌تواند راهگشا و نجات‌دهنده دانش‌آموزانی باشد که زندگی‌شان وابسته به سرنوشت کنکور است.