برق ارزان قیمت به نام خانوار به کام ماینرهای غیرمجاز!
عدم ایجاد ظرفیت جدید تولید برق در سال‌های گذشته در کنار روند رو به رشد و افزایش قارچ‌گونه استخراج غیرقانونی رمزارز، آینده تاریکی را برای صنعت برق رقم زده است.
گزارش اقتصادآنلاین به نقل از مهر، وزارت نیرو هفته گذشته طی اطلاعیه‌ای مجدداً از مردم درخواست کرد با توجه به بالا رفتن دما هوا در روزهای پیش رو، در مصرف برق صرفه‌جویی کنند. با این حساب، باز هم احتمال تکرار خاموشی‌های گاه و بیگاه در روزهای آتی وجود خواهد داشت! البته این وضعیت در طول سال‌های گذشته نیز کم و بیش وجود داشته اما چرا امسال خاموشی‌ها بیشتر و بسیار زودتر از موعد به سراغ مردم آمده است؟
بررسی آمار و ارقام مربوط به صنعت برق کشور حاکی از آن است که میزان مصرف برق در طول یک‌دهه گذشته به طور متوسطه سالانه بیش از ۵ درصد افزایش داشته است. بر همین اساس، میزان مصرف نهایی سالانه برق در ایران از ۱۶۱ هزار و ۴۴۵ گیگاوات ساعت در سال ۸۷، به ۲۵۵ هزار و ۲۶ گیگاوات ساعت در سال ۹۶ رسیده است که این ارقام، نشان‌دهنده رشد ۹۶/ ۵۷ درصدی مصرف برق در طول دوره مذکور است.
در حال حاضر طبق برخی تحقیقات، با توجه به تخمین رشد ۳ مؤلفه «تولید ناخالص داخلی»، «جمعیت» و «درصد شهرنشینی»، میزان مصرف برق تا ۱۰ سال آینده بیش از ۴۰۰ هزار گیگاوات برآورد شده است.
فعالیت چالش برانگیز ماینرها برای صنعت برق
در کنار افزایش روزافزون مصرف برق در کشور اما وضعیت تولید برق چندان جالب به نظر نمی‌رسد. علاوه بر «فرسودگی نیروگاه‌ها» و «عملکرد ضعیف دولت تدبیر و امید در زمینه تأسیس نیروگاه‌های حرارتی و برق-آبی» و نیز «عدم بهره‌گیری از صنعت هسته‌ای»، خطر کمبود تولید برق برای حداقل ۵ سال آینده جدی و انکارناپذیر شده است.
با وجود آنکه، در برنامه ششم توسعه مقرر شده بود، ۵ گیگاوات در سال شاهد افزایش ظرفیت تولید برق کشور باشیم، اما متأسفانه این رقم به‌طور متوسط در ۸ سال گذشته ۲.۵ گیگاوات در سال بوده و در برخی سال‌ها این رقم به زیر ۲ گیگاوات هم رسید.
فشار مضاعف استخراج رمزارزها بر صنعت برق
اما از سوی دیگر استخراج انواع رمزارز اخیراً موجب فشار مضاعف بر صنعت برق کشور شده است. بنا بر اظهارات محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر امسال با پدیده جدیدی به نام استخراج خانگی رمزارز روبرو هستیم که مصرف برق را افزایش داده و همین عامل موجب شده است که به شبکه‌های برق و مردم خسارت وارد شود.
دنیای رمزارزها روز به روز تنوع پیدا کرده و به شکل قارچ‌گونه‌ای در حال رشد است. بنابراین در صورت عدم نظارت ممکن است به مرور بر تعداد استخراج‌کنندگان غیرمجاز مخصوصاً به شیوه زیرزمینی و خانگی در سطح کلان‌شهرها افزوده شود و فشار وارده بر صنعت برق از این محل چند برابر شود.
گفتنی است، اکنون ۲۱ میلیون بیت‌کوین در شبکه وجود دارد و در حال حاضر نزدیک به ۱۸.۴ میلیون بیت‌کوین یا به عبارتی ۸۷.۶ درصد از حداکثر منابع آن، توسط ماینرها استخراج شده است، اما مطابق آنچه که تخمین زده می‌شود برای استخراج ۲.۶ میلیون بیت‌کوین باقی‌مانده، تقریباً به ۱۲۰ سال زمان نیاز است. این آمار بدان معناست که استخراج فقط یک نوع رمزارز خاص به نام بیت‌کوین تا سال‌های متمادی در جهان ادامه‌دار خواهد بود و به این زودی‌ها بساط ماینرها جمع نخواهد شد.
لزوم جرم انگاری استخراج غیرمجاز رمزارزها
بر اساس آنچه مطرح شد، تشدید برخوردهای قانونی با استخراج غیرمجاز رمزارز به موجب خطرات محیط‌زیستی و اتلاف منابع انرژی ارزان‌قیمت و یارانه‌ای همانند برق، ضروری به نظر می‌رسد و در همین راستا لازم است این تخلفات از منظر حقوقی مورد بررسی دقیق‌تری قرار گیرد تا ضمن جرم انگاری، مجازات‌های بازدارنده برای آن در نظر گرفته شود.
فعالیت دستگاه استخراج که رکن اصلی تولید رمزارز است، با توجه به آثار نامطلوب آن می‌تواند توسط قانون‌گذار محدود و ممنوع اعلام شود. از منظر حقوق کیفری قاچاق کالا، دستگاه ماینر به عنوان کالای مجاز مشروط محسوب می‌گردد. کالای مشروط یعنی کالایی که صدور یا ورود آن به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی نیاز دارد (بند غ ماده ۱ قانون گمرک). بنابراین اگر این دستگاه‌ها به صورت قانونی وارد کشور شود، باید ذیل تجهیزات رایانه‌ای و مخابراتی و تحت نظارت ارگان‌های ذی‌ربط باشد.
در ماده ۶۸۷ قانون مجازات اسلامی اشاره شده که هر کس در وسایل و تأسیسات مورد استفاده عمومی از قبیل شبکه‌های آب و فاضلاب، برق، نفت، گاز، پست، تلگراف، نیروگاه‌های برق و خطوط انتقال‌نیرو و مخابرات (کابل‌های هوایی یا زمینی یا نوری) و دستگاه‌های تولید و توزیع و انتقال آن‌ها مرتکب تخریب یا ایجاد حریق یا از کار انداختن یا هر نوع خرابکاری دیگر شود، بدون آنکه منظور او اخلال در نظم و امنیت عمومی باشد به حبس از ۳ تا ۱۰ سال محکوم خواهد شد. لازم به ذکر است در حال حاضر فشار استخراج‌کنندگان مجاز و غیرمجاز رمزارز بر صنعت برق و قطعی‌های مکرر موجب شده است تا خطر جدی حوزه‌های بهداشت، صنعت، انرژی و محیط زیست کشورمان را تهدید کند.
آلودگی استخراج بیت‌کوین معادل ۸.۹ میلیون خودروی جدید!
طبق آمار «فورچون بنک آو» آمریکا در طی ۲ سال گذشته، رشد تاریخی استخراج بیت‌کوین به افزایش ۴۰ میلیون تنی دی‌اکسید کربن در جهان انجامیده که هم‌تراز با اضافه شدن ۸.۹ میلیون خودروی جدید به خیابان‌هاست. در همین راستا، به موجب ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی هر نوع اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود، حبس تا یک سال برای آن مقرر شده است.
چوب حراج به برق ارزان قیمت خانگی
با توجه به اینکه برای استخراج هر بیت کوین حدود ۰.۳ گیگاوات معادل ۳۰۰ هزار کیلووات ساعت برق مورد نیاز است، استخراج غیرمجاز و قاچاقی رمز ارز (با استفاده از برق خانگی که نرخ آن برای هر کیلووات معادل ۸۰ تومان است) حدود ۲۴ میلیون تومان هزینه قبض را رقم می‌زند، یعنی بر مبنای دلار ۲۴ هزار تومانی معادل حدود ۱۰۰۰ دلار تخمین زده می‌شود که نسبت به قیمت حدود ۳۳ هزار دلاری هر عدد بیت کوین در بازار جهانی، بسیار رقم ناچیزی است! و برای استخراج کنندگان بیت کوین در ایران کاملاً صرفه اقتصادی دارد.
عمق فاجعه آنجاست که هزینه استخراج هر عدد بیت کوین برای واحدهای مجاز بر مبنای دلار ۲۴ هزارتومانی و هزینه‌های مصوب قبوض برق ایران، در ماه‌های گرم سال ۵۷۹ میلیون تومان یا به عبارتی ۲۳ هزار دلار و در ماه‌های سرد سال ۱۴۴ میلیون تومان یا همان ۵ هزار دلار خواهد بود.
