مروری بر وضعیت بازار نفت در هفته اخیر / چشم نگران بازار به مذاکرات ایران و آمریکا
با وجود اینکه بازگشایی اقتصادهای آمریکا و اروپا که خوش‌بینی به افزایش تقاضای سوخت را در پی داشت، در هفته گذشته تا حدودی بر بازار تاثیر مثبت گذاشت و باعث بالا رفتن اندک قیمت نفت شد، اما از طرف دیگر تداوم افزایش ابتلا به ویروس کرونا در آسیا که چشم‌انداز تقاضا را تاریک کرده، و همچنین اخبار مثبت مربوط به مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا که پس از توافق کامل، باعث افزایش عرضه نفت ایران به بازار خواهد شد، هر دو قراردادهای نفتی مهم برنت و وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا، هفته خود را با ضرر به پایان رساند.
اقتصاد آنلاین – مهسا نجاتی؛ بازار نفت که در هفته اخیر عمدتا تحت تاثیر مذاکرات ایران و آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای قرار گرفت، با اینکه روز جمعه اندکی رشد را تجربه کرد، در مجموع آخرین روز معاملات خود را با ۳درصد افت به پایان رساند و پس از اینکه رییس‌جمهور ایران اعلام کرد ایالات متحده آمادگی لغو تحریم بخش‌های نفت، بانکداری و حمل و نقل را دارد، در آستانه بزرگترین ضرر هفتگی خود از ماه مارس قرار گرفت. معاملات آتی نفت خام برنت روز جمعه در کانال ۶۶ دلاری، و معاملات آتی نفت خام وست تگزاس اینترمیدیت آمریکا در کانال ۶۳دلاری بسته شد.
با بررسی عوامل دخیل در افت بازار نفت در روزهای اخیر، لازم به ذکر است که از سرگیری فعالیت خط لوله انتقال سوخت کلونیال پایپلاین ایالات متحده، پس از تعطیلی شش روزه به دلیل حمله سایبری، تاثیر کمی نداشت. این خط لوله که روزانه ۲.۵میلیون بشکه سوخت را انتقال می‌دهد، به دنبال تعطیلی اجباری، باعث کمبود سوخت در پمپ‌بنزین‌های ایالت‌های شرقی آمریکا شد. این اختلال روز یکشنبه به تدریج حل و هزار پمپ‌بنزین دیگر تامین شد.
از طرفی، تداوم افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در آسیا، و به ویژه هند، سومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان، که اخیرا سرخط اخبار بوده، همچنان باعث نگرانی تحلیلگران از وضعیت تقاضای سوخت شده و به عنوان مانعی بر سر راه رشد بازار قرار گرفته است. اطلاعات اولیه روز دوشنبه نشان داد از آنجا که محدودیت‌ها در هند، فعالیت‌های صنعتی و مصرف را تحت تاثیر قرار داده، فروش داخلی بنزین و گازوئیل توسط پالایشگاه‌های دولتی در نیمه نخست ماه می نسبت به ماه گذشته یک پنجم کاهش یافته است.
اعمال محدودیت‌های جدید در هفته گذشته در برخی از نقاط آسیا، بازار را تحت فشار قرار داد. با افزایش آمار مرگ و میر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا، برخی استان‌های هند اعلام کردند که قرنطینه‌های مرتبط با این بیماری را گسترش می‌دهند. سنگاپور نیز با تعطیلی اکثر مدارس خود، باعث تحت تاثیر قرار گرفتن کودکان بیشتری شد. در همین حال، ژاپن نیز به دلیل این بیماری همه‌گیر، در سه استان دیگر وضعیت اضطراری اعلام کرد.
یکی از کارشناسان بازار اذعان داشت که از سوی دیگر، داده‌های ناامیدکننده خرده‌فروشی چین نیز بر فشارها افزوده است. میزان خرده‌فروشی چین در ماه آوریل نسبت به سال گذشته ۱۷.۷درصد افزایش یافته که کمتر از پیش‌بینی جهش ۲۴.۸درصدی بود. توان تولید نفت خام چین در ماه آوریل نسبت به ماه مشابه در سال گذشته ۷.۵درصد افزایش یافت، اما از بالاترین سطح مشاهده شده در سه ماهه پایانی ۲۰۲۰ دور باقی ماند.
همچنین عدم قطعیت در خصوص تورم در ایالات متحده که می‌تواند فدرال رزرو را به افزایش نرخ بهره وادار کند و در نتیجه منجر به محدودیت رشد اقتصادی شود، باعث شد سرمایه‌گذاران در اواخر هفته تمایل خود را به بازارهای پرریسک‌تر مانند نفت کاهش دهند. یکی از کارشناسان اذعان داشت: "گمانه‌زنی‌ها در خصوص احتمال افزایش نرخ بهره به دلیل ترس از تورم، چشم‌انداز رشد و متعاقبا تقاضای فرآورده‌ها را تحت تاثیر قرار داد. بانک فدرال (در خصوص پایین نگاه داشتن نرخ بهره) بسیار مصمم است، اما گمانه‌زنی‌ها در خصوص تغییر زودهنگام وجود دارد." بانک فدرال اعلام کرد که نرخ بهره تا سال ۲۰۲۳ در پایین‌ترین سطح فعلی خود باقی خواهد ماند؛ با این حال بازارهای آتی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران معتقدند نرخ‌ها ممکن است تا سپتامبر ۲۰۲۲ شروع به افزایش کند.
از سویی دیگر، پیش‌بینی افزایش موجودی ذخایر نفت ایالات متحده نیز در اواسط هفته بازار را تحت تاثیر قرار داد. اما آمار رسمی که روز چهارشنبه از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا منتشر شد نشان داد که موجودی نفت خام این کشور در هفته پیش از این ۱.۳میلیون بشکه افزایش یافته، در حالی که تحلیلگران انتظار افزایش ۱.۶میلیون بشکه را داشتند. از طرفی ذخایر بنزین در مقایسه با پیش‌بینی افت ۸۸۶هزار بشکه، ۲میلیون بشکه کاهش یافت. فرآورده بنزین عرضه شده که یک معیار برای سنجش تقاضا به شمار می‌رود، با ۵درصد افزایش، به ۹.۲میلیون بشکه در روز رسید؛ هر چند این موضوع تا حدودی به دلیل تقاضای ناشی از تعطیلی خط لوله کلونیال بود.
اما از اخبار خوش بازار می‌توان به افزایش امید به بهبود قابل توجه تقاضای سوخت به دنبال بازگشایی اقتصادهای ایالات متحده و اروپا که تا حدی توانست نگرانی‌ها در خصوص گسترش موارد ابتلا به ویروس کرونا در آسیا را جبران کند، اشاره کرد. این خوش‌بینی‌ها باعث شد پیش‌بینی قیمت نفت خام برای پایان ماه جاری به ۷۵دلار در هر بشکه برسد.
به منظور بررسی جزئیات این اخبار مثبت برای بازار باید اشاره کرد که اقتصاد بریتانیا روز دوشنبه بازگشایی شد و قرنطینه ۶۵میلیون نفر پس از چهار ماه به پایان رسید. از طرفی با افزایش سرعت واکسیناسیون، فرانسه و اسپانیا نیز محدودیت‌های خود را کاهش دادند و پرتغال و هلند مسافرت‌ها را از سر گرفتند. در ایالت نیویورک آمریکا نیز روز چهارشنبه اعلام شد برای افرادی که به طور کامل در برابر کووید-۱۹ واکسینه شده‌اند، دیگر نیازی به استفاده از ماسک در اکثر فضاهای عمومی نیست.
با این حال، عامل اصلی حکمفرما بر بازار نفت در هفته گذشته، مذاکرات ایران و آمریکا در وین بود. ایران و قدرت‌های جهانی از ماه آوریل در حال مذاکره برای احیای توافق هستند و مقام اتحادیه اروپا که رهبر این گفت و گو است، روز چهارشنبه اعلام کرد که اطمینان دارد توافق حاصل خواهد شد. اگرچه سرمایه‌گذاران به دلیل گسترش برنامه واکسیناسیون در اروپا و آمریکا که به افراد بیشتری امکان سفر می‌دهد، همچنان در مورد بهبود تقاضای نفت در تابستان امسال خوش‌بین هستند، اما معتقدند که عرضه نفت بیشتر توسط ایران در صورت موفقیت مذاکرات، مانع رشد بازار خواهد شد.
پیش‌بینی قیمت نفت
یکی از کارشناسان با استناد به بهبود وضعیت تقاضای سوخت با بازگشایی اقتصادهای آمریکا و اروپا، در اواسط هفته پیش‌بینی کرد که قیمت نفت خام در اواخر ماه جاری به سمت ۷۵دلار در هر بشکه حرکت خواهد کرد. وی همچنین بر این باور بود که نگرانی‌های مربوط به افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در آسیا با توجه به گسترش واکسیناسیون، دیر یا زود حل خواهد شد.
اما روز بعد که با تکیه بر این خوش‌بینی‌ها انتظار می‌رفت نفت وارد کانال ۷۰دلاری شود، با کاهش تقاضای سوخت در آسیا به دلیل افزایش موارد ابتلا به ویروس کرونا در هند، تایوان، ویتنام و تایلند، که باعث ایجاد موج محدودیت‌های حرکتی جدیدی شد، شاهد افت بازار بودیم. در همین حال، یکی از کارشناسان اظهار کرد که کانال ۷۰دلاری غیرمنطقی است.
از سوی دیگر، به گفته تحلیلگران جی پی مورگان در روز جمعه، پیش‌بینی قیمت نفت خام برنت برای دسامبر ۲۰۲۱ به بیش از ۱۰۰دلار افزایش یافته است. اما این بانک انتظار دارد برنت با قیمت ۷۴دلار در هر بشکه سال ۲۰۲۱ را به پایان برساند.
جی پی مورگان گفت، برای دستیابی به کانال ۱۰۰دلاری، در صورت عدم عرضه اضافی از سوی اوپک پلاس، میانگین تقاضا در سه ماهه سوم باید بالای ۱۰۲.۶میلیون بشکه در روز باشد و در سه ماهه چهارم به ۱۰۳.۶میلیون بشکه در روز برسد.
جی پی مورگان اذعان داشت: "افزایش بیش از حد انتظار تولید و صادرات ایران نیز یکی از عوامل اصلی محدودکننده صعود قیمت به کانال ۱۰۰دلاری خواهد بود."
این بانک انتظار دارد تولید نفت خام و میعانات ایران از حدود ۲.۸میلیون بشکه در روز در سه ماهه نخست، به روزانه ۳.۲میلیون بشکه در ماه دسامبر افزایش یابد، و در اوایل سال ۲۰۲۳ به ظرفیت کامل ۴.۲میلیون بشکه در روز برسد.
در مجموع، با اینکه بازگشایی اقتصاد آمریکا و اروپا باعث خوش‌بینی نسبت به افزایش تقاضای نفت و احتمال افزایش قیمت‌ها شده، اما اخبار مربوط به مذاکرات ایران و آمریکا که قطعیت بالای به توافق رسیدن و افزایش عرضه نفت از سوی ایران را نشان می‌دهد، بر بازار نفت سنگینی کرده و احتمالا در روزهای آتی نیز مانع رشد قیمت‌ها شود.
