رکود عمیق در بازار سهام
در جریان معاملات روز دوشنبه افت قیمت سهام ادامه پیدا کرد و نماگر اصلی سهام با افت ۱۵/ ۱ درصدی که بیشترین افت درصدی از ۱۸ بهمن سال گذشته تاکنون بود، تا محدوده یک میلیون و ۱۶۷ هزار واحد عقب نشست.
روز دوشنبه ارزش معاملات خرد سهام بار دیگر به کمتر از هزار میلیارد تومان نزول کرد. طی ۱۶ ماه اخیر تنها ۴ بار شاهد چنین ارزش معاملات نازلی در بورس تهران بودیم که هر چهار رکود نیز در سال جاری رقم خورده است. دامنه نوسان نامتقارن را می‌توان اصلی‌ترین دلیل چنین رخدادی دانست.
کاهش محسوس نقدشوندگی سهام در کنار آینده نامعلوم سبب شده تا شاهد تداوم خروج سرمایه‌های خرد از گردونه معاملات سهام باشیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد از زمان اعمال دامنه نوسان نامتقارن تا به امروز حقیقی‌ها خالص فروشی بالغ بر ۱۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان داشته‌اند که ۲۶ درصد از کل فروش این دسته از بازیگران سهام از زمان استارت اصلاح بازار سهام (۲۰ مرداد) بوده است. این روند در دادوستدهای روز دوشنبه بورس تهران با جابه‌جایی سهامی به ارزش ۲۳۴ میلیارد و ۵۶۰ میلیون تومان در مسیر حقیقی به حقوقی دنبال شد. در این روز سهامی کامودیتی‌محور به همراه بانک‌ها بیشترین خروج سهامداران خرد را تجربه کردند.
تر و خشکی که با هم می‌سوزند
این روزها به نظر می‌رسد تفاوتی ندارد که سهامداران چه سهمی و از چه گروهی در پرتفوی خود دارند. روندی یکسان تمام بازار را در بر گرفته و هم سهامی که به اعتقاد کارشناسان به سطوح ارزندگی خود رسیده‌اند، درصف فروشند و هم سهامی که شاید هنوز هم گران باشند. در نگاهی دیگر نیز نه تنها صنایع دلاری شتابان مسیر کاهشی را طی می‌کنند و هم گروه‌های به اصلاح برجامی که پذیرای بیشترین اثر مثبت از رفع تحریم‌ها هستند، بی‌واکنش به اخبار و تحولات پیرامونی خود قرمزپوش می‌شوند. حتی خبر افزایش نرخ تسعیر ارزی بانکی‌ها نتوانسته مشتری برای سهام بانکی دست و پا کند. رکود و سکوتی عجیب کل بازار را در برگرفته است.
پناه پول‌های ریسک‌گریز
موضوعی که در سال جاری توجهات را به خود جلب کرد نزدیک شدن و حتی سبقت گرفتن ارزش معاملات صندوق‌های معامله‌پذیر از سهام بود. آیا سهامداران تشویق به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سهام شده‌اند؟ نگاهی به ارزش معاملات صندوق‌های ETF در چند ماه گذشته نشان می‌دهد ارزش معاملات خرد صندوق‌ها طی سال جاری هر چند نسبت به گذشته کمی افزایش یافته اما این افزایش رکود در معاملات سهام بوده که این دو رقم را به یکدیگر نزدیک کرده است. البته پابرجا ماندن همان میزان دادوستد در صندوق‌ها نسبت به گذشته نشان می‌دهد بخشی از سرمایه‌گذاران تصمیم گرفتند مسیر سهامداران غیرمستقیم در بورس را نیز بیازمایند. سرمایه‌هایی که دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری را چندان جذاب نمی‌بینند و ترجیح می‌دهند در صندوق‌ها که هم از ریسک کمتر و هم نقدشوندگی بالاتری برخوردارند پارک شده و در وقت مقتضی دوباره روانه معاملات سهام شوند.
بورس دوشنبه از دریچه آمار
در روزی که شاخص کل بورس تهران با افت ۱۵/ ۱ درصدی همراه شد، از ۳۰۸ نماد معامله شده، قیمت پایانی ۱۶ سهم (۲/ ۵ درصد) مثبت بود و در مقابل ۱۵۹ سهم (۶/ ۵۱ درصد) در سطوح منفی دادوستد شدند. در این بازار ۳ نماد (۹/ ۰ درصد) صف خریدی به ارزش ۴/ ۱۴ میلیارد تومان تشکیل دادند؛ اما در مقابل شاهد شکل‌گیری صف فروش سنگین در ۲۵۰ نماد بورسی (۸۱ درصد) به ارزش ۲۱۹۲ میلیارد تومان بودیم. نماد معاملاتی «ساراب» با حجم ۵/ ۳ میلیون سهمی بیشترین حجم صف خرید و نماد «خساپا» با حجم ۲۲۲ میلیون سهم سنگین‌ترین حجم صف فروش‌های بورسی را دارد.
در فرابورس ایران اما در روزی که آیفکس افت ۳/ ۰ درصدی را ثبت کرد، ۱۱۱ نماد معامله شدند که در این میان قیمت پایانی ۵ سهم (۶/ ۴ درصد) مثبت و ۶۱ سهم (۵۵ درصد) منفی بود. در این بازار ۳ نماد (۷/ ۵ درصد) صف خریدی به ارزش ۶/ ۴۲ میلیارد تومان تشکیل دادند اما ۹۳ نماد (۸۴ درصد) نیز با صف فروشی به ارزش ۱۱۲۹ میلیارد تومان مواجه شدند. «غگیلا» با حجم ۱۲ میلیون سهمی بیشترین حجم صف خریدها و نماد معاملاتی «وسبحان» با حجم ۶۷ میلیون سهم بیشترین حجم صف فروش را داشت.
بازار پایه نیز روز دوشنبه میزبان دادوستد ۹۱ نماد بود. در این میان ۱۱ سهم (۱۲ درصد) مثبت ماندند و در مقابل شاهد دادوستد ۴۷ سهم (۶/ ۵۱ درصد) در محدوده منفی بودیم. در این بازار نیز ۸ نماد (۷/ ۸ درصد) صف خریدی به ارزش ۳۴ میلیارد تومان شکل دادند و صف فروش در این بازار به ۷۳ نماد (۸۰ درصد) با ارزشی بالغ بر ۹۹۳ میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد. «باران» با حجم ۴۷ میلیون سهم بیشترین حجم صف خرید و «تپکو» با حجم ۳۰۷ میلیون سهم سنگین‌ترین حجم صف فروش‌ها را داشت.
