نقشه چین برای پیروزی در جهان پسا‌کرونا
کنگره ملی خلق چین برگزار شد و پیام آن خوش‌بینی به قدرت اقتصاد این کشور و مبارزه علیه طیف گسترده‌ای از چالش‌های داخلی و خارجی بود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، چین در جریان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای سیاسی سال خود که روز جمعه بازگشایی شد، نقشه راهی را برای تثبیت قدرتش در جهان پسا کرونا ارایه کرده و موفقیتش در مهار این ویروس را گواهی بر برتری سیستم رهبری بالا به پایین خود معرفی کرد. در عین حال پکن در جریان این کنگره نسبت به تهدیدهای داخلی و خارجی هشدار داد. نشست سالانه کنگره خلق چین کاملا تشریفاتی است، اما تا حدی اولویت‌های رهبران چین و چشم‌اندازی را که برای آینده مدنظر دارند نشان می‌دهد. پیام روز جمعه، خوش‌بینی به قدرت اقتصاد چین و همبستگی مردمش و مبارزه با انواع چالش‌ها بود: فضای خصمانه در جهان، بحران‌های جمعیتی در داخل و مقاومت در برابر حکمرانی هنگ‌کنگ.
افزایش فشار بر هنگ‌کنگ
سال گذشته نشست سالانه قانون‌گذاران چین با یک غافلگیری همراه بود. در جریان آن نشست، رهبران ارشد حزب، قوانین امنیتی جدیدی را در هنگ‌کنگ معرفی کردند که با هدف مقابله با چندین ماه اعتراضات طرفداران دموکراسی وضع شده بود. روز جمعه، پکن در اقدامی که با هدف نابود کردن کامل جنبش دموکراسی‌خواهی مردم هنگ‌کنگ انجام می‌شد، قانون انتخابات این منطقه را به کلی تغییر داد تا مطمئن شود «وطن‌پرستان بر هنگ‌کنگ حکمرانی می‌کنند.» این تغییرات باعث می‌شود حتی نامزدی در انتخابات نیز برای طرفداران دموکراسی بسیار سخت و دشوار شود. براساس این طرح، «قانون اساسی کوچک هنگ‌کنگ» طوری اصلاح می‌شود که فرآیند انتخاب رییس اجرایی این منطقه و قانون‌گذاران آن تغییر کند. به گفته وانگ چن، یکی از اعضای پولیتبورو که متخصص مسائل حقوقی است، در سخنرانی خود گفت: این تغییرات باعث می‌شوند فرآیند انتخاباتی جدیدی با «ویژگی‌های هنگ‌کنگی» ایجاد شود. از زمان آغاز کنترل پکن بر هنگ‌کنگ تاکنون، میزان سخت‌گیری در این فرآیند به بیشترین حالت خود رسیده است. حاکمیت هنگ‌کنگ که پیش‌تر یکی از مستعمره‌های بریتانیا بود، در سال 1997 به صورت مشروط به چین بازگردانده شد. چین به بریتانیا قول داد تا 50 سال اجازه دهد این منطقه سطح بالایی از خودمختاری را داشته باشد. اما دایانا فو، استاد علوم سیاسی دانشگاه تورنتو، می‌گوید سلطه کامل چین بر هنگ‌کنگ شاید خیلی پیش‌تر از سال 2047 اتفاق بیفتد.
چشم‌انداز شی جین‌پینگ برای چین پس از کرونا
دولت وعده رشد اقتصادی بالاتر از 6درصد را داده است، رقمی که استانداردهای توسعه چین پیش از کرونا چندان بالا به نظر نمی‌رسد، اما نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی است و نشان می‌دهد دومین اقتصاد بزرگ جهان در سال جدید نیز به پویایی و فعالیت خود متعهد می‌ماند. سال گذشته بحران کرونا باعث شد اقتصاد چین چندین ماه درجا بزند، اما پیش‌بینی‌ها حاکی از آنند که پکن انتظار دارد بازگشتی قدرتمند به روند رشد قابل توجه خود داشته باشد. چین درنهایت در سال 2020 رشد 3/2 درصدی را تجربه کرد که پایین‌ترین نرخ آن در چند سال اخیر بود، اما اقدامات سختگیرانه آن در مقابله با کرونا به این کشور اجازه داد اقتصاد خود را در شرایطی احیا کند که رقبای آن مثل امریکا و اتحادیه اروپا به سختی می‌توانند حرکت کنند.
لی که‌چیانگ، نخست‌وزیر چین، می‌گوید مردم این کشور به سختی کار کردند و با همبستگی کامل و روحیه تسلیم‌ناپذیر چینی با این وضعیت دشوار مقابله کردند و نشان دادند قهرمانان واقعی هستند. این همان قدرتی است که به ما اجازه می‌دهد با هر چالشی مقابله کنیم و هر دشواری‌ای را پشت سر بگذاریم.
تاکید بر پیروزی در برابر دشواری‌ها در راستای تلاش‌های اخیر شی جین‌پینگ، رهبر چین، برای ایجاد توازن در دورانی است که حزب کمونیست آن را دوران «ریسک و فرصت بزرگ» می‌نامد. در حالی که کشورهای جهان درگیر مقابله با همه‌گیری کرونا هستند، حزب کمونیست بر این پیام تاکید دارد که سیستم سیاسی چین، یعنی رهبری قدرتمند و متمرکز، بهتر از آشفتگی است که در دموکراسی‌های لیبرال دیده می‌شود. یکی از مسائلی که شی جین‌پینگ در آستانه دو رویداد سیاسی مهم روی آن تمرکز دارد تقویت این پیام است. در ماه جولای، حزب کمونیست صد سالگی تاسیسش را جشن می‌گیرد. در سال 2023 نیز شی جین‌پینگ احتمالا برای سومین‌بار به عنوان رییس‌جمهور چین انتخاب می‌شود. کارل مینزنر، استاد حقوق و سیاست چین در دانشگاه فوردهام نیویورک، می‌گوید: اینها همه بخشی از برنامه شی جین‌پینگ برای آماده کردن اذهان عمومی به منظور معرفی خود به عنوان رهبری است که در دومین قرن تاسیس حزب کمونیست چین، آن را اداره می‌کند. او خیلی آهسته خود را تا جایگاهی نزدیک به مائو بالا می‌برد.
دفاع در برابر تهدیدهای خارجی
در حالی که رقابت چین با امریکا و دیگر کشورهای جهان در حوزه علم و فناوری در نقطه جوش قرار دارد، پکن تلاش می‌کند به هر قیمتی پیروزی را از آن خود کند. دولت چین برای دستیابی به «توسعه مبتنی بر نوآوری» و رشد «با کیفیت بالا» اعلام کرده بودجه خود در حوزه تحقیق و توسعه را در پنج سال آینده سالانه 7درصد افزایش می‌دهد. بودجه تحقیقات علوم پایه نیز در سال جاری میلادی 6/10 درصد افزایش می‌یابد. تنها یک سال پس از مشاهده نخستین نمونه ویروس کرونا در شهر ووهان چین، پکن وعده داده منابع خود برای محافظت در برابر بیماری‌های واگیردار و خطرات ایمنی زیستی را افزایش دهد. دولت برای کاهش وابستگی به جهان بیرون اعلام کرده تمرکز خود را روی چندین فناوری پیشرفته و جدید از جمله نسل بعدی هوش مصنوعی، اطلاعات کوانتوم، علوم اعصاب‌شناختی، نیمه رساناها، تحقیقات ژنتیک و زیست فناوری، مراقبت‌های درمانی و پزشکی بالینی پیشرفته، اکتشاف در عمق فضا، عمق دریا و قطب می‌گذارد. جدیدترین برنامه پنج ساله حزب کمونیست چین مشخصا خواستار ساخت «جاده ابریشم قطبی» شده تا احتمالا به وسیله آن چین راحت‌تر بتواند منابع انرژی جدید را استخراج کرده و مسیرهای کشتیرانی سریع‌تری را در اقیانوس منجمد به وجود بیاورد. پکن همچنین حمایت کامل خود از حوزه‌های سنتی‌تر دفاعی را اعلام کرده، مساله‌ای که یکی از اولویت‌های شی جین‌پینگ بوده است. قرار است امسال بودجه نظامی چین حدود 9/6درصد افزایش یابد، رقمی که نسبت به سال گذشته اندکی افزایش را نشان می‌دهد. در حالی که پیش‌بینی می‌شود کل بودجه دولت اندکی کاهش پیدا کند، ارتش آزادی خلق چین همچنان قرار است با قدرت تامین مالی شود. افزایش بودجه‌های نظامی دو دهه اخیر که چین را به دومین کشور جهان از این نظر تبدیل کرده، باعث شده پکن بتواند برنامه مدرن‌سازی و توسعه نظامی خود را با هدف مقابله با سلطه نظامی امریکا در اقیانوس آرام، به ویژه در دریای جنوبی چین و اطراف تایوان دنبال کند. در دوران ریاست‌جمهوری شی جین‌پینگ، چین توانسته توانمندی‌های موشکی خود را به شکل گسترده‌ای افزایش دهد و برنامه مدرن‌سازی نیروهای هسته‌ای راهبردی خود را آغاز کند. نیروی دریایی چین نیز به سرعت رشد کرده و اکنون از نظر تعداد حتی از ناوگان امریکا نیز پیشی گرفته است.
مدیریت جامعه
دولت با اعلام اصلاحات قانون پرداخت مستمری و تغییرات تدریجی در سن رسمی بازنشستگی، به نگرانی‌ها درخصوص جمعیت رو به پیری چین و کاهش نیروی کار رسیدگی کرده است. چهار دهه است که سن بازنشستگی مردان 60 سال و برای زنان 55 سال باقی مانده است. کاهش نرخ تولد و ازدواج و افزایش نرخ طلاق نیز این ترس را در میان سیاستگذاران به وجود آورده که نهاد سنتی خانواده رو به افول است. این در حالی است که این نهاد در افزایش ثبات اجتماعی و رشد اقتصادی اهمیت زیادی دارد. روز جمعه دولت برنامه‌هایی را برای ایجاد یک نظام حمایت از «توسعه خانواده» و تقویت خدمات مشاوره ازدواج و خانواده اعلام کرد. پکن همچنین وعده داد اجرای قانون مقابله با خشونت خانگی که در سال 2016 تصویب شده بود را با جدیت بیشتری دنبال کند، خدمات حمایت از کودکان را بهبود ببخشد و تبعیض جنسیتی در استخدام نیرو را از بین ببرد. دولت همچنین تصریح کرد قصد دارد طرح یکسان‌سازی یا «چینی‌سازی» اقلیت‌های مذهبی و قومی متعدد کشور را با وجود انتقادات روزافزون بین‌المللی علیه سرکوب اویغورها و دیگر جمعیت‌های مسلمان غرب چین ادامه دهد.
