مانع اصلی گردشگری کشاورزی چیست؟
ایجاد مزرعه گردشگری در ایران با توجه به پتانسیل‌ها و محرک‌های لازم کشور از نظر اقلیمی، اراضی کشاورزی، بهره‌وران و سهم مهم آن در اقتصاد کشور می‌تواند به یکی از سبک‌های مهم بازار گردشگری در جذب گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شود که این امر تنها با شناخت محرک‌ها، بررسی آسیب‌شناسی علمی، ایجاد زیرساخت‌های متناسب با محیط‌های روستایی و برداشتن موانع در راستای دستیابی به توسعه پایدار صورت می‌پذیرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ استان‌های گیلان، مازندران، خراسان‌رضوی، آذربایجان‌شرقی و غربی و فارس بیشترین سهم از زمین‌های کشاورزی را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین در سطح بین‌المللی نیز ایران در صادرات ۱۰ محصول کشاورزی رتبه یک تا دهم را در جهان به خود اختصاص داده است و همچنین با داشتن ۱۵ محصول باغی مهم از نظر تنوع تولید محصولات پس از چین و آمریکا مشترکا با ترکیه در رتبه سوم قرار گرفته است. در تنوع اقلیمی نیز، ایران رتبه پنجم جهان را به خود اختصاص داده است که این امر منجر به تولید و صادر کردن محصولات متنوعی از انواع سبزیجات، میوه‌جات و دام در تمامی استان‌های ایران باتوجه به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های متناسب با منطقه شده است.
براساس آمارهای ارائه شده فائو، ایران در تولید ۲۲ محصول مهم کشاورزی در میان ۷ کشور برتر قرار دارد و جایگاه سیزدهم در خاورمیانه و آفریقای شمالی را به خود اختصاص داد است. اگرچه کشاورزی بخش مهم و حیاتی اقتصاد کشور به‌شمار می‌رود اما سطح زندگی و درآمد بومیان و جوامع محلی وابسته به کشاورزی بسیار پایین است و این امر منجر به مهاجرت بسیاری از روستاییان به شهرها در جهت اشتغال و افزایش سطح درآمدی آنان شده است و بخش کشاورزی به تنهایی قادر به برطرف کردن نیازی‌های مالی جوامع محلی نخواهد بود. از این رو برای توسعه محصولات کشاورزی و افزایش سطح زندگی روستاییان و بازگشت مهاجران به جوامع خود باید به‌دنبال راهکارها و راهبردهای تاثیرگذار در جهت دستیابی و توسعه روستایی و جوامع محلی بود. کشورهایی همچون چین، آمریکا، ژاپن، فرانسه، برزیل، هند، مکزیک، آلمان و ترکیه که در صنعت کشاورزی در سطح جهانی از موقعیت برتری برخوردارند با ادغام بخش گردشگری با صنعت کشاورزی نوع جدیدی از گردشگری پایدار را با عنوان «گردشگری کشاورزی» ایجاد کرده‌اند که براین اساس علاوه بر رونق و توسعه درآمد و اقتصاد جوامع محلی منجر به مهاجرت معکوس و بازگشت به روستاها شده‌اند.
تمامی استان‌های ایران باتوجه به شرایط اقلیمی در تولید محصولات زراعی و دامی خاص، پتانسیل‌ها و محرک‌های لازم را برای ایجاد و ارتقای گردشگری مزرعه دارند اما درحال‌حاضر به‌دلیل عدم توجه به این سبک از گردشگری جایگاهی در بازار گردشگری نداشته و بخش توریسم ایران از درآمدهای ارزآور این بخش محروم مانده است. موانع گسترده‌ای بر سر راه گردشگری مزرعه در ایران وجود دارد که شاید مهم‌ترین مانع، عدم حمایت بخش‌های دولتی و خصوصی از این نوع توریسم و نبود زیرساخت‌های حداقلی در این زمینه است. اگرچه به تعداد بسیار محدودی مزرعه گردشگری در کشور ایجاد شده است اما در مقایسه با کشورهای پیشرو، استانداردهای لازم در حوزه گردشگری کشاورزی را ندارند و جذابیت‌های لازم برای جذب گردشگران و ایجاد علاقه به این نوع از گردشگری را ایجاد نکرده‌اند. بسیاری از اراضی کشاورزی به دلیل کاهش یا خشکسالی‌های اخیر با فروش به افراد غیربومی تغییر کاربری داده و این امر منجر به مهاجرت بسیاری از روستاییان و کاهش محصولات کشاورزی در برخی از مناطق شده است که این امر می‌تواند بر اقتصاد این صنعت اثرات منفی بگذارد. اولین گام در جهت جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی و توسعه روستایی حمایت بخش‌های دولتی از جوامع محلی و همکاری نهاد‌ها و سازمان‌های مرتبط با یکدیگر و با بخش‌خصوصی است. اعطای تسهیلات مالی به روستاییان و سرمایه‌گذاران بخش‌خصوصی، ایجاد زیرساخت‌های لازم همچون ایجاد جاده‌های مناسب، اینترنت و دیجیتالی‌سازی محصولات تاثیر مهمی در جذب گردشگران و توسعه گردشگری کشاورزی خواهد داشت.
باغ‌های پسته در کرمان، نخلستان‌ها در استان‌های جنوبی کشور، مزارع برنج و باغ‌های مرکبات در استان‌های شمالی، باغ‌های انگور و مزارع زعفران در ابعاد وسیعی در سراسر کشور وجود دارد که تنها در بعد کشاورزی بهره‌برداری می‌شود و از دیگر ظرفیت‌های آن همچون گردشگری که منجر به درآمد مازاد برای جوامع محلی می‌شود محروم مانده‌اند. ایجاد خانه‌های سنتی، جاده‌های گردشگری در مزارع، ساخت و فروش صنایع دستی، پخت غذاهای محلی، پرورش دام و نگهداری حیوانات در کنار تولید محصولات کشاورزی، این مزارع را به یکی از پرترددترین مقاصد گردشگری در کشور تبدیل خواهد کرد که علاوه بر ارتقای گردشگری داخلی در بعد گردشگری بین‌الملل نیز بسیار اثرگذار خواهد بود.
پس از همه‌گیری ویروس کرونا در سراسر جهان که منجر به تعطیلی نسبی بازار گردشگری شده، سبک و ذائقه مردم در سراسر جهان در انتخاب مقاصد سفر تغییر کرده و اقامت در روستاها و مزارع کشاورزی و طبیعت‌گردی جایگزین سفر به شهرهای شلوغ و پرتردد و مراکز تجاری بزرگ و اقامت در هتل‌های شهری شده است. اقامت در مزرعه با توجه به تنوع گسترده محصولات کشاورزی در ایران و پرورش انواع حیوانات و دام می‌تواند روستاهای کشور را به مهم‌ترین مقصد گردشگری تبدیل کند که این امر در نهایت می‌تواند به توسعه پایدار گردشگری روستایی و کشاورزی و در نتیجه بازار گردشگری کشور شود. صاحبان مزرعه گردشگری پس از ایجاد زیرساخت‌های لازم و ساخت خانه‌های بوم‌گردی می‌توانند آن را از طریق سایت‌های معروف جهانی همچون ووف به سراسر جهان معرفی کرده و از شیوه‌های تبلیغاتی نوین برای جذب گردشگر در هر دو حوزه داخلی و خارجی استفاده کنند.
