چه تعداد خانوار ایرانی امکان مصرف گوشت قرمز را ندارند؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از دنیای اقتصاد؛ اتفاقی که در سال ۹۹ به اوج خود رسید. در نوبت‌های قبلی وقتی گوشت قرمز با افزایش قیمت مواجه می‌شد، بخشی از تقاضا به بازار گوشت سفید مثل مرغ و ماهی شیفت می‌کرد،‌ اما در سال‌جاری وضعیت گوشت مرغ هم تعریفی نداشت و در مقاطعی قیمت هر کیلوگرم مرغ به ۴۰ هزار تومان هم رسید، ‌هر‌چند دولت تلاش کرد با تعیین قیمت مصوب (۲۰ هزار و ۴۰۰ تومان) بازار مرغ را تنظیم کند، اقدامی‌که چندان موثر واقع نشد و نتیجه آن چند نرخی شدن قیمت مرغ شد.

حذف 30 درصدی تقاضا از بازار گوشت

اما در مورد مصرف گوشت قرمز یکی از نمایندگان مجلس آمار قابل‌تاملی ارائه داده است. به گفته رحمت‌الله نوروزی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، بیش از ۲۵ میلیون نفر از جامعه توان خرید گوشت را ندارند. رقمی که به گفته او برابر با سه دهک جامعه می‌شود. مطابق آنچه این نماینده مجلس عنوان کرده کارگران، کارمندان و بازنشستگان از جمله گروه‌هایی هستند که گوشت قرمز از سفره‌شان حذف شده است. این آمار جدید از حذف‌شدگان مصرف گوشت‌قرمز در حالی ارائه شده است که مصرف گوشت در سال ۹۸ در میان طبقه متوسط جامعه به نسبت به سال ۹۵ بیش از ۳۰ درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای و صنایع غذایی نیز اعلام کرده است که بسیاری از خانواده‌ها در ایران مصرف گوشت‌قرمز، سفید، تخم‌مرغ و لبنیات را به‌شدت کاهش داده یا آنها را از سفره خود حذف کرده‌اند. افت مصرف گوشت‌قرمز در میان خانوارهای ایرانی در حالی اتفاق افتاده است که استاندارد سرانه مصرف گوشت در سطح جهان ۱۲ تا ۵/ ۱۲ کیلو در سال است که قبلا سرانه مصرف گوشت در ایران به همین میزان بود اما به‌تدریج به‌دلیل افزایش قیمت، کمبود بودجه و کاهش توان خرید مردم سرانه مصرف گوشت مردم در ایران به ۸ کیلو در سال رسیده است و برخی آمارها هم حکایت از رسیدن این عدد به کمتر از ۶ کیلوگرم دارد. اما عددی که از سوی عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی عنوان‌شده در خصوص کسانی که امکان خرید گوشت قرمز را ندارند به چه معناست؟ رحمت‌الله نوروزی گفته سه دهک جامعه یعنی بیش از ۲۵ میلیون نفر توان خرید گوشت قرمز را ندارند. این عدد به معنای این است که ۳۰ درصد خانوارها توان خرید گوشت را ندارند، به‌عبارتی نزدیک به ۷میلیون و ۵۰۰هزار خانوار از خرید گوشت‌قرمز محروم شده‌اند. در عین حال اگر این عدد را نسبت به جمعیت کشور یعنی ۸۵ میلیون نفر در نظر بگیریم، ‌متوجه می‌شویم که ۳۰ درصد ایرانیان توان خرید گوشت را ندارند. این آمار نشان می‌دهد که در سالیان گذشته مصرف این محصول پروتئینی در کشور به‌شدت به سمت تنزل حرکت کرده است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که طی ۱۵ سال گذشته مصرف گوشت در کشور به‌شدت کاهش یافته است. در سال۸۴ هر خانوار ایرانی در حدود ۵۷کیلوگرم گوشت طی یک‌سال مصرف می‌کرده است، در حالی‌که در سال ۹۸، این میزان به کمتر از ۱۲ کیلوگرم در سال رسیده است.  به‌طور کلی بررسی روندهای مصرف گوشت در ایران نشان می‌دهد این ماده غذایی باوجود اینکه نقش مهمی در سبد خانوار دارد با این حال، نسبت به استاندارد‌های جهانی بسیار کمتر مصرف می‌شود.

هم‌زمان با افزایش قیمت کالاهای اساسی در چند سال گذشته، آمار مصرف گوشت نیز در ایران پایین آمده و به کمتر از ۱۲‌کیلوگرم در سال رسیده است. این درحالی است که طبق اطلاعات منتشر شده در سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل‌متحد سرانه مصرف گوشت‌قرمز و سفید در جهان ۴۱ کیلوگرم است و ایرانیان از لحاظ مصرف گوشت در رتبه ۹۸ در بین ۱۹۶ کشور جهان قرار دارند.

شوک قیمتی اول

اما اولین شوک قیمتی برای گوشت‌قرمز در سال ۹۷ اتفاق افتاد که باعث گرانی و کمبود این محصول در آن مقطع زمانی شد. گوشت گوسفندی که در آن زمان هر کیلوگرم آن حدود ۴۰ هزار تومان بود به یکباره به کیلویی ۹۰ هزار تومان رسید. دولت در آن زمان اقدام به واردات گوشت یخ‌زده و واردات دام زنده به کشور کرد تا بتواند روند صعودی قیمت‌ها در این بازار را متوقف کند. دولت با تخصیص ارز دولتی به واردات گوشت در صدد تنظیم بازار گوشت برآمد اما این سیاست موثر واقع نشد و آشفتگی در بازار گوشت ادامه پیدا کرد.

شوک قیمتی دوم

شوک قیمتی دوم در بازار گوشت قرمز در سال ۹۹ اتفاق افتاد که تقریبا مشابه اتفاقی بود که در سال ۹۷ رخ داده بود با این تفاوت که دیگر خبری از واردات گوشت‌های یخ‌زده و یا دام‌زنده نبود. عمده مشکلات در این مقطع به تامین و توزیع نهاده‌های دامی و طیور برمی‌گشت. سیاست‌گذار تلاش کرد تا با اعطای دلار ۴۲۰۰ تومانی به نهاده‌های دامی قیمت محصول نهایی را کنترل کند، اما این فرمول هم کارساز نشد و امروز نتیجه آن شده است که نزدیک به ۳۰درصد ایرانیان آن‌طور که عضو کمیسیون کشاورزی مجلس گفته است مصرف گوشت را کنار گذاشته‌اند.

آخرین قیمت‌ها از بازار گوشت

آن‌طور که خبرگزاری «ایسنا» به‌تازگی گزارش داده، قیمت هر کیلو شقه گوسفندی در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران ۱۱۵هزار تومان و در میادین میوه و تره‌بار کیلویی ۱۰۷ هزار تومان است. براساس نرخ‌نامه میادین میوه و تره‌بار قیمت هرکیلو شقه‌گوسفندی ۱۰۷ هزار تومان، گوساله بدون استخوان ۹۹ هزار تومان، سردست‌ تازه گوسفندی ۱۰۵‌هزار تومان، ران‌گوسفندی ۱۲۸هزار و۴۰۰ تومان، راسته‌گوسفندی با استخوان ۱۱۰ هزار تومان، ماهیچه گوسفندی ۱۲۸هزار و۴۰۰تومان، راسته بدون‌استخوان گوساله کیلویی ۱۰۸هزار تومان، ران‌گوساله ۱۰۸هزار تومان، سردست تازه گوساله ۱۰۶ هزار تومان و ماهیچه گوساله ۱۰۸‌هزار تومان است.

براساس این نرخ‌نامه قیمت هر کیلو ران منجمد گوساله ۸۱ هزار تومان، ران منجمد گوسفندی ۹۲ هزار تومان، سردست منجمد گوساله ۷۹‌هزار تومان، سردست منجمد گوسفندی ۸۰‌هزار تومان، ران منجمد گوساله برزیلی ۹۴ هزار تومان و سردست منجمد گوساله برزیلی ۹۲ هزار تومان است. بر اساس مشاهدات میدانی از خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران نیز شقه‌گوسفندی با قیمت هر کیلو ۱۱۵ هزار تومان، ران‌گوسفندی کیلویی ۱۳۵ هزار تومان، چرخ‌کرده مخلوط ۱۲۰ هزار تومان و سردست گوسفندی ۱۱۵‌هزار تومان به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود.