توسعه چند وجهی در زنجیره پتروشیمی
آمارها از رشد فراتر از انتظار تولید در صنایع لاستیکی و پلاستیکی حکایت دارد آن‌هم در شرایطی که رشد تقاضا مهم‌ترین دلیل برای این رونق روزافزون برآورد شده است.
اما داده‌های بسیاری وجود دارد که سرعت‌گیر استمرار این رشد نرخ است و از هم‌اکنون می‌توان گفت که پتانسیل یادآوری مجدد تجربیات سال ۹۴ با کاهش حجم تولید در زنجیره تولید در صنعت پتروشیمی ایجاد شده است. هشداری که در ماه‌های گذشته چند بار مطرح شد، ولی اینک شواهد امر از جدی‌تر شدن آن حکایت دارد. رکود تورمی ساده‌ترین خروجی صنایع در زنجیره پتروشیمی است که بی‌توجهی به آن؛ حیات این صنایع را به مخاطره می‌افکند. شاید در این وضعیت و تقریبا با قطعی شدن رکود تورمی ، تقلیل این شرایط در صنعت پتروشیمی و پلاستیک از رکود تورمی به رکود بتواند شرایط ساده‌تری را به همراه آورد و حمایت‌های قیمتی فضا را برای ایفای نقش مجدد صنایع تکمیلی فراهم سازد تا تولیدات خود را با قیمت تمام شده پایین‌تری به مصرف‌کننده داخلی و بازارهای صادراتی ارائه کند. بهترین رویکرد در شرایط رکود تورمی را می‌توان افت نرخ بیان کرد. چرا که این فرضیه وجود دارد که کاهش قیمت‌ها در بستر معاملاتی بورس کالا بتواند به اهرمی افزایشی برای رشد حجم معاملات بدل شود که در صورت استمرار چنین رخدادی نیرو محرکه لازم برای رشد میزان تقاضا در جریان معاملاتی بورس کالا فراهم می‌شود. از این رو می‌توان تا حد زیادی از فرو رفتن صنایع تکمیلی در باتلاق شرایط رکود تورمی جلوگیری کرد. در شرایطی که شاهد تعویق تقاضا هستیم تنها ارائه قیمت‌هایی جذاب و بازار پسند است که می‌تواند رونق را به بازار صنایع تکمیلی بازگرداند .
نیرو محرکه شاخص تولید صنعتی
گزارش ماهانه تولید صنعتی پژوهشکده پولی و بانکی که براساس اطلاعات منتشره از سوی شرکت‌های منتخب است، حکایت از آن دارد که شاخص تولید صنعتی این شرکت‌ها در مهر سال جاری با رشد نقطه‌ای 9/ 6 درصد همراه بوده است. بر مبنای این گزارش محرک اصلی رشد محسوس این شاخص تولید صنعتی افزایش تولید محصولات پتروشیمیایی بوده است که شاخص رشد 9/ 2 درصدی تولید این محصولات در شهریورماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در مهر به رشد نقطه‌ای 7/ 7 درصدی رسیده است. در این گزارش تقویت تقاضا برای محصولات پتروشیمیایی به عنوان محرکی اثرگذار در رشد این صنایع درنظر گرفته شده است چرا که میزان رشد فروش مواد اولیه شیمیایی از ارقام تولیدی آن بسیار بیشتر افزایش داشته است.
صنایع لاستیکی و پلاستیکی فاتح قله رشد تولید ماهانه
بررسی داده‌های صنایع پتروشیمیایی در ماه‌های اخیر نشان دهنده آن است که روند افزایشی رشد صنعت پتروشیمی در ماه‌های اخیر بسیار قابل توجه بوده و از منفی 5/ 5 درصد در تیرماه به محدوده صفر در مرداد رسیده است. این میزان رشد صنعتی در شهریور به مثبت 9/ 2 درصد رسید و در مهرماه جریان رشد این صنعت استمرار یافته و رقم برجسته 7/ 7 درصد را به ثبت رسانده است. درکنار رشد تولید محصولات شیمیایی، صنعت لاستیک و پلاستیک نیز از این قافله رشد تولیدی بی‌بهره نبودند و بیشترین میزان رشد تولید ماه‌های اخیر را از آن خود کردند. به گونه‌ای که صنایع لاستیکی و پلاستیک‌ها به عنوان مواد اولیه پلیمری و لاستیکی (رابر) که در روزهای کنونی شیوع ویروس کرونا نقش خطیر حفاظت از سلامت انسان‌ها را برعهده گرفتند، قله 25 درصدی را درنوردیده و تولیدات آنها در سال جاری به اوج خود رسید.
رابطه معکوس تغییر در موجودی انبار و رشد تولید
گزارش پژوهشکده پولی و بانکی نشان می‌دهد که تغییر در موجودی انبار صنایع شیمیایی طی یک سال منتهی به مهرماه سال جاری با افت اندکی همراه بوده اما در سه ماهه منتهی به مهر موجودی انبار این محصولات با کاهش محسوسی همراه شده است و به میزان 7/ 5 درصد افت را تجربه کرده است. در ابتدای فصل پاییز نیز این تغییرات منفی در موجودی انبار محصولات شیمیایی تداوم یافت. به طوری که در بین صنایع داخلی، صنایع شیمیایی که رشد تولید قابل توجهی رادر مهرماه رقم زده است، افتی به میزانی بیش از 10 درصد را در موجودی انبار تجربه کرده است. این امر به این معنی است که افزایش فروش به میزان قابل‌ملاحظه‌ای بالاتر از رشد تولید بوده است. از این رو مهم‌ترین محرک رشد تولید در این صنعت، تقویت میزان تقاضا در نظر گرفته می‌شود.
داده‌های اثرگذار بر دورنمای تولیدی محصولات پتروشیمیایی
انتظار برای تسهیل شرایط صادرات با محوریت حمل و نقل و بازگشت ارز حاصل از صادرات
تعویق احتمالی تقاضای مصرف‌کننده داخلی برای محصولات نهایی با احتساب تجربیات سال‌های گذشته
کاهش بهای دلار آزاد و نیمایی به نسبت رکوردهای ثبت شده پیشین که پتانسیلی برای کاهش جذابیت صادرات است، اما چندان برجسته نیست و به توضیح بیشتری نیاز دارد.
کاهش ارزش لیر ترکیه که به معنی تقویت رقابت‌پذیری تولیدات این کشور در بازارهای منطقه‌ای و مخصوصا عراق است.
کاهش رقابت برای خرید در بورس کالا برای اغلب گریدهای تولیدی در کنار کاهش قیمت‌ها در بازار غیر رسمی که به معنی پایین آمدن نسبی قیمت تمام شده از مسیر نوسان بهای اولیه است.
بازتعریف تجربه سال 94 که افت تقاضای داخلی به کاهش حجم تولید در صنایع بزرگ بالادستی منجر شد آن هم در شرایطی که ظرفیت تولید در صنایع بزرگ پتروشیمیایی در سال‌های اخیر افزایش جدی داشته و البته نوسان حجم معاملات در بورس کالا به معنی تقویت محسوس ظرفیت تولید در صنایع تکمیلی است.
ورود بازار به فاز رکود تورمی که از هم اکنون شواهد آن در حال خودنمایی است.
بالا بودن نسبی موجودی انبارها در بازار آزاد و صنایع تکمیلی که سرعت‌گیر مهمی در برابر رشد حجم معاملات در بورس کالا بوده و البته در برابر کاهش نرخ مقاومت خواهد کرد. مگر آنکه رویکرد جدیدی در بازار تجربه شود.
پتانسیل استمرار رشد قیمت‌های جهانی در شرایطی که هنوز ذهنیت قاطعی در خصوص رخدادهای اثرگذار اقتصادی در زمان شیوع ویروس کرونا وجود ندارد.
جرقه‌های رشد بهای نفت خام در بازارهای جهانی که نشان می‌دهد ذهنیت رواج قرنطینه در نیمه غربی دنیا تضعیف شده است.
بیم و امید از آغاز جنگ ارزی در اقصی نقاط جهان که سیگنال مهمی برای رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی است آن هم در حالی که هنوز چنین رخدادی به ثبت نرسیده، کالاهای برجسته‌ای همچون نفت و مس رکوردهای قیمتی جدید را ثبت کرده‌اند.
مخابره آمارهای برجسته‌ای از رشد اقتصادی سه ماهه اخیر که به معنی بازگشت نسبی توازن به اقتصادهای غالبا غربی است.
پتانسیل افزایش صادرات از طرف شرکت‌های بزرگ بالادستی اما در شرایطی که تجربیات سال 94 نشان می‌دهد که تقاضای صادراتی به معنی ایجاد فضای جدید و قدرتمندی برای رشد تولید در این صنایع نخواهد بود، مگر آنکه رونق اقتصادی در جهان طی هفته‌ها و ماه‌های آینده بتواند رشد تقاضای صادراتی بزرگ‌تری را برای این صنایع به همراه آورد که چنین احتمالی را نمی‌توان نادیده گرفت.
افت تقاضای سنتی بازار داخلی در روزهای سرد سال که داده محدودکننده مهمی در روزهای آینده خواهد بود که با تعویق تقاضای مصرف‌کننده جدی‌تر خواهد شد.
در آینده باز هم به این رخدادها خواهیم پرداخت در شرایطی که فاکتورهای فوق آینده بازار محصولات پلیمری را ترسیم خواهد کرد.
