اسرائیل از لیست اولویت‌های آمریکا خارج می‌شود

شکست ترامپ باعث شده است اسرائیل و نخست‌وزیرش که مدت مدیدی است بر اریکه قدرت تکیه زده در معرض سقوط ناگهانی قرار بگیرد. پیروزی جو بایدن باعث شده رتبه اسرائیل در فهرست اولویت‌های سیاست خارجی ایالات متحده کاهش قابل ملاحظه‌ای بیابد. پیروزی بایدن همچنین از جایگاه جهانی نتانیاهو کاسته و باعث شده است رای‌دهندگان اسرائیلی از نحوه رهبری نتانیاهو ناامید شوند. «دیوید. ام. هالفینگر» در گزارش ۹ نوامبر برای نیویورک تایمز نوشت، نتانیاهو پس از ۴ سال یورتمه رفتن و داشتن حمایت بی‌قید و شرط رئیس‌جمهوری آمریکا، ۴ سال خوش‌رقصی‌های دیپلماتیک و پشتیبانی‌های ژئوپلیتیک اکنون بیش از هر زمان دیگری خود را تنها می‌بیند و گویی اعتبارش نزد رای‌دهندگان اسرائیلی زیر سوال رفته است. او بیش از هر زمانی نسبت به سیاست آمریکا مردد است و نمی‌داند آیا از آن حمایتی که در دوران ترامپ برخوردار بود، در دوران بایدن هم برخوردار خواهد بود یا خیر.

«آنشل ففر» زندگی‌نامه‌نویس نتانیاهو می‌گوید: «او از مردی که به مثابه بال ترامپ بود به مردی تبدیل شده که سایه‌بان اف ۱۶ را صیقل می‌زند.» اگرچه نرخ محبوبیت نتانیاهو رو به افول بود، اما انتخاب بایدن هم موجب شد محبوبیت او بیشتر در معرض تهدید قرار بگیرد. بی‌بی همزمان با بحران‌های دیگری هم مواجه است: آغاز موج سوم کرونا در اسرائیل، چگونگی بازگرداندن صهیونیست‌ها به سر کار، آماده شدن برای اتهام‌های کیفری در اوایل سال آینده و تقابل با رقیبی جسور و متحدان نگران که آشکارا سخن از برکناری وی به میان می‌آورند. ظاهرا نتانیاهو در حال  دست و پنجه نرم کردن با پیروزی بایدن است. ۱۲ ساعت پس از پیروزی بایدن در توییتر به وی تبریک گفت؛ بدون اینکه نامی از پستی که قرار است وی اشغال کند به میان آورد. این در حالی است که به سرعت از ترامپ قدردانی کرد. این گمانه‌زنی در میان طیف‌های سیاسی اسرائیل وجود دارد که احتمالا نتانیاهو از ترس ترامپ پیام تبریک را دیرهنگام فرستاده است؛ چراکه از این می‌ترسد در صورت تبریک گرم به بایدن، با انتقام ترامپ مواجه شود.

«شیمریت میر» تحلیلگر اسرائیلی که از منابع موثق در حلقه نتانیاهو نقل قول می‌کند، گفت نخست‌وزیر و متحدانش در «انکار عمیق» هستند. وی گفت: «جهش روانی و ذهنی که مردم باید متحمل شوند بس بزرگ است و آنها آماده نبودند. دو هفته قبل سرمقاله‌ای نوشتم در مورد اینکه چه توصیفی می‌توان از اعضای کابینه به دست داد در زمانی که ترامپ پیروز شود و چرا نیت سیلور یک آدم احمق است.» بلافاصله تحلیلگران و مقام‌ها گفتند که اسرائیل باید با انتقال قدرت به بایدن کنار بیاید و تمرکز خود را به مساله فلسطین معطوف سازد. با وجود پاندمی‌ای که آمریکا را فرا گرفته و اقتصادی که دچار رکود شده است و شکاف‌های گسترده اجتماعی که توجه گسترده بایدن را می‌طلبد، انتظار از بایدن این است که بیشتر به مساله چین و روسیه، تغییرات اقلیمی و ترمیم روابط و اتحادهای فراآتلانتیکی تمرکز کند. بر خلاف حسن‌نیت و علاقه ترامپ به اسرائیل، بایدن وعده بازگشت به رویکردی متعادل تر در مورد نزاع فلسطین- اسرائیل داده است.

این می‌تواند به این معنا باشد که به گفته تحلیلگران و مقام‌های سابق اگر دولت‌های عربی مانند مراکش، عمان یا عربستان ابراز علاقه برای عادی‌سازی رابطه با اسرائیل کنند، دولت بایدن در عوض ممکن است آنها را ترغیب کند که امتیاز بیشتری از اسرائیل طلب کنند. به گفته مشاوران بایدن، رئیس‌جمهور منتخب بر این باور است که توافق با نتانیاهو و محمود عباس قابل دستیابی است. در عوض، از دولت جدید انتظار می‌رود که نفوذ ملایم‌تری را اعمال کند یعنی مانند ترامپ حمایت سفت و سختی از اسرائیل به عمل نیاورد. این می‌تواند به معنای بازگشایی دوباره کنسولگری آمریکا در بیت المقدس باشد که ترامپ آن را بست؛ می‌تواند دفتر تشکیلات خودگردان را که به مثابه «شبه سفارت» هست در آمریکا بازگشایی کند؛ صندوق مالی آمریکا برای بیمارستان‌های شرق بیت‌المقدس را از نو به کار اندازد و الخ. مقام‌های اسرائیلی می‌گویند که همچنین از دولت بایدن انتظار دارند تا دولت آینده فلسطینی را دوباره به بحث بگذارد؛ اقدامی که احتمالا نتانیاهو از آن خوشش نمی‌آید و اقدامی است که با گسترش شهرک‌سازی‌ها در اراضی غربی و ضمیمه ساختن آنها جور در نمی‌آید.