دو مزیت ایران برای توریست‌های روس
گردشگران کشور روسیه قرار است به عنوان توریست استراتژیک - متفاوت از سایر توریست‌ها - بدون نیاز به اخذ ویزا به ایران سفر کنند.
ایران و روسیه هرکدام براساس اهداف خاص اقتصادی و سیاسی و البته «مشترک در حوزه توریسم»، درصدد حذف ویزا برای شهروندان دو کشور برآمده‌اند. روسیه به‌عنوان یک بازار در حال ظهور در حوزه گردشگری و بزرگ‌ترین کشور دوقاره‌ای در جهان، یک بازار جذاب و خاص برای سفر و گردشگری جهانی است. روسیه پس از میزبانی بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۱۴ در سوچی و جام‌جهانی فیفا ۲۰۱۸، محبوبیت خود را در میان گردشگران بین‌المللی افزایش داد. با این حال، تعداد کل گردشگر ورودی در سال ۲۰۱۸ حدود ۵/ ۲۴ میلیون نفر از حداقل یک میلیارد توریسم خارجی بوده است و درآمد روسیه در بخش سفر و گردشگری در سال ۲۰۱۹ حدود ۵/ ۱۵ میلیارد دلار آمریکا برآورد شده است. اما همه‌گیری ویروس کرونا بر بازار سفر و جهانگردی روسیه تاثیرات منفی بسیاری گذاشته و لغو تورها به‌ویژه از سوی مسافران چینی در سه ماه نخست ۲۰۲۰ منجر به خسارت ۱۰۰ میلیون دلاری به این کشور شده است که برآورد می‌شود حدود یک میلیون شغل در این عرصه در معرض خطر قرار گرفته است و حدود ۳۰ درصد از شرکت‌های کوچک و متوسط تعطیل خواهند شد.
پس از کاهش ارزش روبل روسیه در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ تعداد ورود گردشگران خارجی به این کشور از سال ۲۰۱۶ افزایش یافت و در سال ۲۰۱۸ به ۴۲ میلیون نفر رسید. اما با بهبود ارزش روبل روسیه میزان درآمد این کشور در سال ۲۰۱۹ از منبع گردشگران خارجی به ۵/ ۲ تریلیون روبل روسیه رسیده است. در سال ۲۰۱۹، روس‌ها سفرهای داخلی را بر سفرهای خارجی ترجیح داده و به گردشگری داخلی خود رونق بیشتری دادند. اما با این وجود بیشترین سفر خارجی روس‌ها در سال ۲۰۱۸ به ترکیه بوده است و پس از آن کشور فنلاند پذیرای بیشترین گردشگران روسی بود. در سال ۲۰۱۹ نزدیک به ۲۰ میلیون گردشگر روسی به خارج از کشور سفر کردند که نسبت به سال ۲۰۱۸ افزایش ۶درصدی داشته است. مهم‌ترین مقاصد گردشگران روسی به ترکیه، فنلاند، قزاقستان، چین، اوکراین، استونی، تایلند، گرجستان، آلمان و ایتالیا بوده است.
میزبانی موفقیت آمیز روسیه از جام‌جهانی فوتبال در سال ۲۰۱۸ باعث شد بازدیدکنندگان از سراسر جهان برداشت مطلوبی از کشوری داشته باشند که در غیر این صورت ممکن بود هرگز به آن سفر نکنند. در طول مسابقات، استراحتگاه سوچی دریای سیاه فقط یکی از مناطق روسیه بود که تعداد بازدیدکنندگان را با افزایش چشمگیر ۹۰ درصدی روبه‌رو کرد. همچنین در سال ۲۰۱۹ توریست‌های چینی رشد چشمگیری در سفر به روسیه داشتند و با بیشترین میزان سهم ۱/ ۵میلیون گردشگر خارجی را به خود اختصاص دادند، این درحالی است که در سال ۲۰۱۸ تنها ۵/ ۱ میلیون توریست چینی به روسیه وارد شده است. ایران نیز از سال ۲۰۱۶ باتوجه به بهبود روابط سیاسی دو کشور و تسهیل اخذ ویزا به یکی از کشورهای توریست‌فرست به روسیه تبدیل شد به گونه‌ای که در سال گذشته با بیش از ۷۰ هزار مسافر در رتبه هفدهم کشورهای توریست فرست به روسیه قرار گرفت. روسیه باتوجه به فرهنگ و تاریخ بسیار غنی و همچنین برخورداری از جاذبه‌های طبیعی گسترده و تنوع آب و هوایی امکان جذب توریست‌های سراسر جهان با ذائقه‌های گوناگون را دارد اما شرایط سیاسی حاکم بر این کشور منجر به عقب ماندن بازار گردشگری این کشور از جهان شده و سهم آن از گردشگری جهان زیر ۲ درصد است. براین اساس سیاست‌گذاران روسیه به‌منظور رونق بازار گردشگری خود به‌ویژه از سال ۲۰۱۵ اقدام به ایجاد شرایط مناسب و ساخت زیرساخت‌های مستحکم براساس ذائقه‌های گوناگون گردشگران جهان کرده است.
همچنین روسیه به‌منظور جذب گردشگران بیشتر از کشورهای مختلف به‌ویژه کشورهای توریست فرست اقدام به لغو روادید کرده است که بر این اساس به شهروندان کشورهای آمریکای لاتین و آفریقای جنوبی اجازه ورود ۹۰ روزه بدون ویزا داده است. توریست‌های کره‌جنوبی می‌توانند ۶۰ روز بدون ویزا از روسیه بازدید کنند. همچنین گردشگران از بوسنی و هرزگوین، کوبا، لائوس، ماکائو، مقدونیه، مغولستان، مونته نگرو، صربستان، سیشل و تایلند، می‌توانند به مدت ۳۰ روز بدون ویزا بازدید کنند. ویزای الکترونیکی رایگان برای بازدید از سه منطقه در شرق دور روسیه برای گردشگران چین، ژاپن، هند، ایران، ترکیه، مراکش، مکزیک و برخی دیگر از کشورها در دسترس است. دولت روسیه در پایان ماه جاری نیز با رایزنی با مقامات ایرانی درصدد لغو روادید دوطرفه به‌منظور تبادل گردشگران گروهی دو کشور است که این امر می‌تواند در ورود گردشگر خارجی به هر دو کشور تاثیرگذار باشد. شاید بتوان مهم‌ترین علایق روس‌ها را در غذا، نوشیدنی، موسیقی، معماری و هنرهای تجسمی دانست که این امر می‌تواند ایران را به منطقه مناسبی برای گردشگران روسی تبدیل کند. البته با توجه به محدودیت‌های خاص ایران به لحاظ پوشش و موسیقی و نوشیدنی، توریست‌های روسیه سفر به کشورهای ترکیه، مصر و تایلند را بر سفر به ایران ترجیح داده‌اند. اما باتوجه به اینکه حداقل ۱۳ درصد از جمعیت روسیه را مسلمانان تشکیل می‌دهند فرصت مناسبی را برای جذب مسلمانان روسی به ایران فراهم می‌کند، زیرا ایران باتوجه به تنوع فصول و جاذبه‌های گردشگری گوناگون مقصد مناسبی برای گردشگران روسی مسلمان باتوجه به ذائقه سفرشان محسوب می‌شود. کیش و اصفهان یکی از جذاب ترین مناطق توریستی برای روس‌ها در ایران طی این سال‌ها به‌شمار می‌آیند که هر ساله توریست‌های روسی بسیاری را به خود جذب کرده‌اند. باتوجه به مسائل دیپلماسی بین دو کشور روسیه و ترکیه و ممنوعیت‌های سفر به ترکیه، مسافران روسی به دنبال یک مقصد جایگزین هستند که ایران می‌تواند با ایجاد شرایط مناسب با سلایق روس‌ها امکان سفر آنان به کشور را فراهم کنند و روسیه را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق توریست فرست به ایران تبدیل کند. از آنجا که دولت ایران تصمیم گرفته است تا سال ۲۰۲۵ سالانه ۲۰ میلیون گردشگر جذب کند، آنها باید به فکر تهیه محصولات مناسب تور برای مسافران روسی باشند. مردم روسیه مکان‌های گرم‌تری را برای تعطیلات خود دوست دارند و ایران دارای مکان‌های گرم و آفتابی مانند جزایر قشم و کیش در خلیج‌فارس و بیابان‌های زیبای ایران است که مسافران می‌توانند تعطیلات خود را در آنجا بگذرانند. همچنین به‌عنوان بخشی از طرح جاذبه‌های گردشگری ایران سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درحال راه‌اندازی یک دفتر در روسیه و سایر کشورها برای تبلیغ جاذبه‌های ایران و بسته‌های تور در آن کشور است.
