واکنش‌ها به درخواست آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه
پس از آنکه دولت ترامپ شورای امنیت سازمان ملل را از قصد خود برای فعال سازی مکانیسم ماشه مطلع کرد، دیگر اعضای باقیمانده برجام با این اقدام مخالفت کرده و روسیه نیز خواستار برگزاری نشست شورای امنیت درباره ایران شد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، پس از ناکامی اخیر دولت دونالد ترامپ در تصویب قطعنامه ضد ایرانی در شورای امنیت سازمان ملل به منظور تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران و همانگونه که پیش از این از سوی برخی مقامات آمریکایی عنوان شده بود و روز چهارشنبه نیز ترامپ در اظهاراتی از تصمیم این کشور برای بازگشت خودکار تحریم‌ها خبر داد، رئیس جمهور آمریکا بامداد پنجشنبه در کنفرانسی خبری اعلام کرد که به پامپئو گفته که این تصمیم آمریکا را به اطلاع سازمان ملل برساند. در نهایت شب گذشته (پنجشنبه) مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا در نیویورک ضمن دیدار با رئیس دوره‌ای شورای امنیت (اندونزی) درخواست آمریکا برای بازگرداندن تمامی تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را اطلاع داد.
البته قبل از این اقدام، رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه در نامه‌ای به رئیس اندونزیایی شورای امنیت اعلام کرد که آمریکا هیچ حقی برای تلاش در جهت احیای تحریم‌ها ندارد و گفت: مردم ایران از شورا انتظار دارند حقوق آن‌ها را تضمین کرده و آمریکا را به خاطر آسیب‌هایی که به این ملت وارد کرده، پاسخگو کند.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز پیش بینی کرد که طرح آمریکا در فعال کردن سازوکار ماشه در شورای امنیت با اقبال مواجه نشود. این دیپلمات ارشد روس همچنین در اظهارنظر دیگری تلاش آمریکا برای احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را «ماجراجویی بسیار خطرناک» توصیف کرد و از تهران خواست واکنش مناسب و مسئولانه به آن نشان دهد.(اینجا بخوانید)
وزیر خارجه آمریکا همچنین در اظهاراتی با تکرار تهدیدات علیه ایران و تأکید بر عزم آمریکا بر اجرای تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی مدعی شد که تهران شانس دستیابی به سلاح‌های روسیه و چین را پیدا نخواهد کرد.
وزارت خارجه چین هم روز پنجشنبه با محکوم کردن تصمیم آمریکا برای توسل به مکانیسم ماشه، گفت واشنگتن به دلیل خروج از برجام هیچ حقی برای درخواست بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را ندارد.
وزارت خارجه روسیه هم پنجشنبه با «پوچ و بی‌معنی» خواندن تلاش آمریکا برای توسل به مکانیسم ماشه، تاکید کرد واشنگتن هیچ حق قانونی یا سیاسی برای ارائه درخواست بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را ندارد.
در همین خصوص نیز روزنامه نیویورک تایمز در یادداشتی نوشت، مشخص نیست آمریکا بتواند بدون حمایت اروپایی‌ها تحریم‌های ضد ایرانی سازمان ملل را بازگرداند.
مجید تخت‌روانچی نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل نیز در توئیتی با بیان اینکه هفته گذشته جامعه بین‌المللی‌حق آمریکا برای مکانیسم ماشه را رد کرد، گفت: آمریکا شانس خود را امتحان نکند، چون نتیجه‌اش جز تحقیر چیزی نخواهد بود.
نماینده آمریکا در سازمان ملل هم در مصاحبه با یک روزنامه انگلیسی گفت، لندن باید موضع خود درخصوص بازگشت تحریم‌های ایران را به طور شفاف بیان کند.
سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز در اظهاراتی گفت، علی‌رغم تهدیدات آمریکایی‌ها، مسکو به همکاری با تهران ادامه خواهد داد.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه هم روز پنجشنبه تصریح کرد تلاش دولت آمریکا برای احیای تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران به شکست منجر خواهد شد.
علاوه بر این، «واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل پنجشنبه و قبل از درخواست آمریکا به شورای امنیت عنوان کرد که کشورش طرح آمریکا برای آغاز روند بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را رد خواهد کرد.
*گفتوگوی تلفنی ظریف با دبیرکل سازمان ملل
در همین خصوص نیز محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در گفتوگوی تلفنی آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل با بیان اینکه اقدام واشنگتن هیچ مبنایی در قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام ندارد، از دبیرکل و اعضای شورای امنیت خواست به وظایف قانونی خود در مقابله با سرکشی دولت آمریکا عمل کنند.
در گزاره برگ نامه ظریف به رئیس دوره‌ای شورای امنیت عنوان شد: سازوکار حل اختلاف صرفا در اختیار اعضای واقعی برجام قرار دارد و نه عضو «ابتدایی» که بعدا کناره گیری کرده و با اراده و صراحت تصمیم به «پایان مشارکت» گرفته و درصدد تخریب توافق بوده است.
«واسیلی نبنزیا»، نماینده روسیه در سازمان ملل متحد ساعتی قبل از صدور بیانیه آمریکا موضع کشورش درباره تلاش آمریکا را بیان کرد.او گفت: «مکانیسم بازگشت خودکار را کشوری می‌تواند فعال کند که جزو طرف‌های برجام است. ایالات متحده طرف برجام نیست چون از این توافق خارج شد. از نظر ما مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها وجود ندارد.»
پس از اعلام درخواست آمریکا دیگر اعضای باقیمانده در برجام مخالفت خود را با این اقدام آمریکا اعلام کردند.
*ظریف: هر نتیجه‌ای رخ دهد، پیروزی از آن ملت ایران است
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پنجشنبه شب در صفحه اینستاگرامش نوشت: ترامپ که زمانی با افتخار خروج خود از برجام را اعلام می‌کرد و توافق با ایران را ناچیز می‌شمرد، امروز به این نتیجه رسیده است که «با زبان زور نمی‌توان با ایران صحبت کرد.» امروز بیهوده تلاش می‌کند که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، به مقابله با همان قطعنامه و حتی تمامیت شورای امنیت برود؛ خود را سراسیمه «مشارکت کننده» در برجام معرفی می‌کند که بتواند بدون کمترین حقی از سازوکار پیچیده و زمان‌بر بازگرداندن قطعنامه‌های لغو شده علیه ایران - آن هم از مسیر میان‌بر- سوءاستفاده کند؛ اما این بار هم در برابر توان دیپلماسی قدرتمندِ متکی به مردم دلاور ایران کم می‌آورد.
ظریف عنوان کرد: امروز هم با دبیرکل ملل متحد تلفنی مذاکره کردم و هم یک نامه حقوقی محکم و قوی (که جوانان متخصص و متعهد این کشور ظرف چندین روز گذشته در تدوین آن به بنده کمک کردند) به رئیس دوره‌ای شورای امنیت (اندونزی) ارسال کردم تا با یکجانبه‌گرایی و قانون‌گریزی آمریکا مقابله کنیم که به یاری خدا حتما یک بار دیگر طعم انزوا را به قانون‌شکنان آمریکایی خواهیم چشاند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران بیان کرد: به هر حال، هر نتیجه‌ای رخ دهد، پیروزی از آن ملت ایران است، چرا که همیشه با منطق و بیان نیکو از منافع کشور و مردم دفاع کرده‌ایم نه با هیاهو و جنجال.
*پامپئو: روند اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران آغاز شد
مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا هم در توئیتر نوشت: «روند اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران آغاز شد. امروز من نامه‌ای را حضوراً تحویل رئیس شورای امنیت، دیان ترایانسیا دی‌جانی دادم تا رسماً این شورا را از چیزی که همه ما خوب می‌دانیم مطلع کنم: عدم پایبندی ایران به تعهداتش ذیل توافق وحشتناک هسته‌ای.»
*روسیه: نشست شورای امنیت برگزار شود
دقایقی بعد از درخواست رسمی آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، روسیه خواستار نشست شورای امنیت سازمان ملل در خصوص ایران در روز جمعه شده است.
*مخالفت سه عضو اروپایی برجام
سه کشور اروپایی هم بلافاصله با صدور بیانیه مشترکی با اقدام آمریکا مخالفت کردند. در این بیانیه آمده است: فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده یادآور می‌شوند که آمریکا بعد از خروج خود از توافق هسته‌ای در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸، به مشارکت خود در برجام خاتمه داده است. موضع ما درباره کارآمدی اطلاعیه آمریکا ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ به صراحت به رئیس شورا و تمامی اعضای شورای امنیت ابراز شده است. بنابراین، ما نمی‌توانیم از این اقدام که با تلاش‌های فعلی ما برای حمایت از برجام سازگاری ندارد حمایت کنیم.
از سوی دیگر، «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای تأکید کرد آمریکا طرف مشارکت‌کننده در برجام نیست و نمی‌تواند از روند بازگشت تحریم‌ها علیه ایران که در قطعنامه ۲۲۳۱ به آن اشاره شده استفاده کند.
«هلگا اشمید» معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز روز جمعه در توئیتی با بیان اینکه آمریکا بعد از خروج رسمی از برجام نمی‌تواند به عنوان دولت مشارکت کننده از مکانیسم ماشه استفاده کند، گفت که این اتحادیه به تلاش‌های خود برای حفظ و اجرای کامل برجام ادامه خواهد داد.
نمایندگی چین در سازمان ملل نیز اقدام آمریکا را محکوم کرد و گفت که این اقدام یک «نمایش سیاسی» است که ایالات متحده به راه انداخته است.
بعضی از نماینده‌های کنگره آمریکا هم به اقدام دولت دونالد ترامپ در تلاش برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران واکنش نشان دادند.
«مایکل مک‌کاول»، عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا از تصمیم دولت ترامپ استقبال کرد و در بیانیه گفت: «این اقدام برای جلوگیری از خرابکاری‌های بیشتر ایران و نائبانش در خاورمیانه و سراسر دنیا لازم است.»
صهیونیست‌ها هم از این اقدام آمریکا استقبال کردند. در همین خصوص «گیلاد عردان»، نماینده رژیم صهیونیستی در سازمان ملل گفت: «ما کاملاً از تصمیم آمریکا برای ارائه درخواست خود به سازمان ملل برای احیا تحریم‌ها علیه ایران از طریق مکانیسم ماشه حمایت می‌کنند. اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران گامی اساسی برای مهار تجاوزگری ایران است.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز با انتشار یک ویدئو گفت: «من از ایالات متحده آمریکا بابت تصمیم خود جهت فعال کردن مکانیسم ماشه علیه ایران تقدیر می‌کنم. این تصمیم درستی است.»
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه در توئیتی این اقدام آمریکا را بی اعتبار و بی ارزش خواند و عنوان کرد: اطمینان داریم شورای امنیت به آمریکا اجازه نخواهد داد که از قطعنامه ۲۲۳۱ سوءاستفاده کند.
مجید تخت‌روانچی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل هم در توئیتی نوشت: آمریکا در تلاش به منظور احیای قطعنامه‌های خاتمه یافته ناکام مانده و فقط خودش را بیشتر منزوی می‌کند.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز صبح جمعه در صفحه اینستاگرامش با اشاره به مخالفت‌های صورت گرفته در پی فعال کردن سازوکار ماشه از سوی آمریکا، عنوان کرد: یک بار دیگر دولت ترامپ منزوی و رسوا در صحنه جهانی خواهد شد.
در همین خصوص نیز شبکه «سی‌اِن‌اِن» در یادداشتی به قلم «کایلی آتوود» به بررسی تلاش ایالات متحده برای فعال‌سازی مکانیسم موسوم به ماشه جهت احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران پرداخته و نوشت مخالفت متحدان واشنگتن با این مسئله، آمریکا را در عرصه جهانی منزوی کرد.
«سوزان رایس» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دولت سابق آمریکا اقدام واشنگتن در توسل به «مکانیسم ماشه» به منظور بازگردان تحریم‌های ایران را «خنگ‌بازی» توصیف کرد و درباره تضعیف حق وتوی آمریکا در نتیجه این اقدام هشدار داد.
نمایندگی بلژیک در سازمان ملل هم با تاکید بر اینکه آمریکا به دلیل خروج از برجام نمی‌تواند تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را برگرداند، خواستار حفظ توافق هسته‌ای شد.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی با تأکید بر اینکه آمریکا هیچ جایگاهی برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران ندارد، تصریح کرد: واشنگتن هیچ‌گاه به خواست نامشروع خود نخواهد رسید.
«لری جانسون» استاد مدعو در مدرسه حقوق دانشگاه کلمبیا که سابقه کار به عنوان دستیار دبیرکل سازمان ملل در امور حقوقی را دارد، ادعای واشنگتن مبنی بر داشتن حق برای توسل به مکانیسم ماشه را زیر سوال برد.
سید رسول موسوی مدیرکل آسیای غربی وزارت امور خارجه در واکنش به نامه آمریکا به شورای امنیت برای فعال کردن مکانیسم ماشه عنوان کرد: دونالد ترامپ در حال حاضر همه ایرانیان را هدف قرار داده است.
وندی شرمن، مذاکره‌کننده آمریکا در برجام روز جمعه نیز در این باره گفت: برداشت من این است که رئیس‌جمهور بار دیگر به جای آنکه ایران را به انزوا بکشاند، آمریکا را منزوی کرده است. روسیه، چین و اروپا باور دارند که آمریکا حق بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را ندارد.
«کلی کرافت» نماینده آمریکا در سازمان ملل هم با انتقاد از عدم همراهی کشورهای اروپایی با مواضع واشنگتن در قبال تحریم تسلیحاتی ایران، مواضع متحدان اروپایی آمریکا را «بسیار ناامیدکننده» خواند.
از سوی دیگر، مایک پامپئو، در سخنانی از کشورهای اروپایی به‌خاطر عدم همراهی این کشورها با واشنگتن در اجرای مکانیسم ماشه انتقاد کرد.
وزارت خارجه چین نیز با بیان اینکه آمریکا، عهد شکسته و از برجام خارج شده، بار دیگر تاکید کرد واشنگتن هیچ حقی ندارد که خواستار بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران شود.
