فروش وسایل دست دوم چه انگیزه‌ها و مزیت‌هایی دارد؟
امروز «دیوار» گزارش سال ۱۳۹۸ را منتشر کرد و آمار و ارقام مربوط به رفتار کاربران، معاملات در دسته‌های مختلف، تاثیر دیوار بر اقتصاد، کسب‌وکارها و محیط زیست و… ارائه شد.
«دیوار» گزارش سال ۹۸ را منتشر کرده و در آن نکات جالبی به چشم می‌خورد و می‌توان تاثیر این پلتفرم بر حوزه‌های مختلف از جمله اقتصاد و محیط زیست را بر اساس این داده‌ها مورد بررسی قرار داد.
جان بخشی به اشیا به سبک دیوار
انگیزه‌های مختلفی برای فروش یک کالا در دیوار وجود دارد. یک گوشی قدیمی که توی کشو خاک می‌خورد، یک کارتن کتاب زیر تخت، یک چمدان لباس‌های استفاده نشده؛ همه این‌ها درآمد پنهان خانواده است. با اینکه انگیزه‌های اقتصادی محرک جدی برای جان بخشیدن به اشیا دور و برمان محسوب می‌شوند، انگیزه‌های نوع‌دوستانه، محیطزیستی و کارآفرینی هم دلایل کافی برای فروش وسایل دست دوم بوده‌اند.
از سوی دیگر طرفداران خرید وسایل دست دوم هم فقط به فکر جیب خود نیستند. آنها به جز سود مادی که پشت خرید کیف دست دوم، ابزارهای استفاده‌شده یا لوازم خانگی کارکرده هست، به انگیزه‌های دیگری هم فکر می‌کنند. برای مثال خرید گلیم از هنرمند محلی که فقط سالی چند بار دار قالی‌اش را به پا می‌کند ترجیح می‌دهند یا با خرید از ماهیگیر روستایی که با قایق کوچک هر روز طلوع آفتاب دل به دریا می‌زند کسب و کارهای کوچک محلی را زنده نگه می‌دازند. خرید و فروش کالا در دیوار مزایایی دارد که به نظر می‌رسد بسیار گسترده‌تر انگیزه‌های مالی و اقتصادی باشد.
افزایش دسترسی کسب و کارهای خرد
تولید محتوا و جذب مشتری در اینستاگرام نیازمند آموزش‌ها و توانمندی‌هایی است که همه افراد به آن دسترسی ندارند. این در حالی است که دیوار یک شبکه ۳۵ میلیونی مخاطب دارد. کسب و کارهای کوچک با انتشار آگهی در آن می‌توانند بی هیچ هزینه برای خود مشتریانی دست و پا کنند که بدون آن هیچ وقت شناخته نمی‌شدند. دیوار با ایجاد پل ارتباطی بین خریدار و فروشنده، بازار محصولات کاربرانی را که در روستا یا شهر کوچک مشغول فعالیت اقتصادی خرد هستند گسترش می‌دهد.
برای مثال زنبوردار اهل روستای پالنگان سنندج به فرد دیگری ساکن تهران عسل می‌فروشد یا بافنده وسایل حصیری در بوشهر به خریداری اهل شیراز جنس ارسال می‌کند. این موضوع همچنین از سوی دیگر باعث می‌شود تا فرهنگ محلی و بومی شهرهای مختلف با از مسیر کسب و کار در این پلتفرم حفظ و معرفی شود. چراکه بسیاری از آگهی‌های منتشر شده مانند لباس‌های لری و کردی، ادویه‌های بندری، سوزن‌دوزی‌های مردم سیستان و بلوچستان و گلیم‌بافی مناطق مختلف شامل مشاغل رایج و مسلط خاص همان نقاط جغرافیایی هستند. آگهی این مشاغل به نوعی منجر به حفظ و تداوم هنرهای بومی و صنایع دستی مناطق مختلف کشور می‌شود.
تاثیر دیوار بر بازار املاک و خودرو
دسته املاک، وسایل نقلیه و وسایل مربوط به خانه خوش‌اقبال‌ترین آگهی‌های سایت بوده‌اند. در سال ۱۳۹۸ بیش از ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار آگهی مسکن بر روی این سایت منتشر شده است که شامل خرید، فروش و اجاره خانه، آپارتمان و ویلا در سراسر کشور می‌شود. طبق بررسی‌های انجام شده در دیوار حدودا ۲۲.۲ درصد از کل آگهی‌های اجاره مسکن در شهر تهران در بازه تابستان ۹۸ از طریق آگهی‌های دیوار انجام شده است. همچنین ۹۶ درصد از بازار آنلاین مسکن در سال ۹۸ متعلق به دیوار بوده است. در شهرهایی که بازار املاک حرف اول را در کسب و کارهای اقتصادی می‌زند یا جمعیت بیشتری در آن وجود دارد، تکیه کاربران فعال اقتصادی به این دسته آگهی هم بیشتر بوده است. برای مثال در تهران و مشهد درصد بسیاری از کاربران وقت خود را صرف انتشار آگهی‌های املاک می‌کنند.
از سوی دیگر دسته «وسایل نقلیه» با اختلاف ۴۰۰ هزار آگهی، در جایگاه دوم دسته‌های محبوب (پرآگهی‌ترین دسته‌ها) نشسته است. در سالی که گذشت کاربران دیوار ۱۶ میلیون و ۴۰۰ هزار آگهی خودرو روی سایت منتشر کردند. از این تعداد نزدیک به ۵۹ درصد مربوط به خودروهای سواری بوده است؛ عددی که نشان از امکان نقدشوندگی سریع خودرو در این پلتفرم خرید و فروش آنلاین دارد. به همین دلیل در سال ۹۸ این سایت ۱۹.۳ درصد معاملات بازار خودروی تهران را پوشش داده است.
حوزه املاک و خودرو در چند سال اخیر بازار وسوسه‌انگیزی برای تجمع دلالان و انحصارگران بوده است. دیوار برای بریدن پای این افراد از این بازار راه‌های مختلفی در این یک سال امتحان کرد. برای مثال دیگر ثبت آگهی بدون احراز هویت و ثبت کد ملی غیر ممکن شد. همچنین هر خط موبایل می‌تواند ماهانه بسته به دسته آگهی تعداد محدودی آگهی منتشر کند. از طرف دیگر امکان ثبت کارشناسی خودرو در محل کارنامه به فهرست خدمات دیوار اضافه شد تا نارضایتی از مبادله بین مشتریان کاهش یابد. این پلتفرم با اتصال به سامانه شاهکار از انتشار آگهی‌های مشابه و تکراری هم جلوگیری می‌کند تا مبادلات غیرواقعی در آن به کمترین میزان خود برسد.
آسان کردن انجام کار اقتصادی
برای شروع هر فعالیت اقتصادی باید رویه‌های اداری زیادی طی کرد. هر چه سرعت انجام یک فعالیت بیشتر و تعداد مراحل اداری و هزینه های آن کمتر باشد محیط کسب و کار آن کشور مناسب‌تر و از نظر بانک جهانی وضعیت بهتری در «شاخص سهولت فضای کسب و کار» دارد. این فرایندها هم زمان و هم هزینه زیادی از فعالان اقتصادی می‌گیرند. سال ۲۰۱۹ بانک جهانی گزارشی از وضعیت سهولت انجام کسب و کار ارائه داد که بر اساس آن ایران در رتبه ۱۲۸ قرار داشت. تعجبی هم ندارد، چرا که برای شروع یک کسب و کار باید به طور میانگین ۱۰ رویه طی شود که حدود ۷۲ روز طول می‌کشد و ۱.۲ درصد درآمد سرانه هزینه می‌برد. بر اساس گزارش سازمان ملل درآمد سرانه در ایران برابر با پنج هزار و ۴۱۶ دلار است. اگر فقط نیمی از ۴۴۷ هزار کسب‌وکار فعال دیوار بدون طی کردن مراحل اداری، موفق به راه‌اندازی تجارت خود در این سایت شده باشند، دیوار در یک سال گذشته باعث ذخیره ۱۴ میلیون دلاری شده است.
کاهش مصرف سوخت
بخش عمده‌ای از خریدهای خرد و کوچک در دیوار به شکل اینترنتی انجام می‌شود. از سوی دیگر بسیاری از خریداران پس از جست و جو و گشت و گذار اینترنتی در بین آگهی‌های این سایت، تنها یک بار به شکل حضوری از کالای مورد نظر به صورت رو در رو بازدید و آن را خریداری می‌کنند. این نوع خرید میزان رفت و آمد افراد، ترافیک و مصرف سوخت را کاهش می‌دهد. به همین خاطر گفته می‌شود خریداران بازار آنلاین در مقایسه با خرید حضوری ۸۰ درصد انرژی کمتری مصرف می‌کنند و به همین دلیل سهم بیشتری در محافظت از کره زمین دارند. هر چه سهم سوخت‌های فسیلی در تامین انرژی کمتر باشد، تصاعد گازهای گلخانه‌ای هم کمتر می‌شود و به سلامت جامعه کمک بیشتری می‌کند.
کاهش زباله
پیش‌بینی می‌شود که هر سال ۴۰ میلیون تن قطعه الکترونیکی دور انداخته می‌شود. این عدد تقریبا برابر با ۸۰۰ لپ‌تاپ در ثانیه است. [1] خرید و فروش کالای دست دوم در دیوار، دورریز‌های شیمیایی و الکتریکی را کاهش داده است. خرید ۸۹۰ هزار وسیله الکترونیکی و یک هزار و ۷۰۰ میلیارد وسیله خانه در دیوار که بخش زیادی از آنها وسیله دست دوم بوده در سال ۱۳۹۸ به این معنی است که از افزایش زباله‌های آسیب‌زا در لندفیل‌ها جلوگیری شده‌است. از آنجایی که هزینه جمع‌آوری هر یک کیلو زباله ۳۰ تومان است، مجموع هزینه‌ای که با فروش در دیوار پس‌انداز شده می‌تواند به میلیون‌ها تومان برسد.
کاهش قطع درختان
هر خرید هزینه‌های پنهانی دارد: هزینه‌هایی که برای قطع درختان، سوخت حمل و نقل آن و آب برای تولید آن کالا استفاده می‌شود. وقتی ما یک کتاب دست دوم می‌خریم، غیر مستقیم از اینکه تنه درختی به خاطر ما بریده شود یا چندین لیتر برای ما مصرف شود جلوگیری کرده‌ایم. برای مثال از کتاب شازده کوچولو تا به حال تقریبا ۱۴۰ میلیون نسخه در دنیا به فروش رفته است. این کتاب بارها در دیوار از سوی کاربران مختلف خرید و فروش شده. با فرض اینکه از هر درخت ۱۶ صفحه A4 درست می‌شود، اگر همه نسخه‌های شازده کوچولو حدودا ۱۰۰ صفحه و روی یک برگه A5 منتشر شده باشد تقریبا برای این تعداد نسخه حدود ۴۳۷ میلیون درخت قطع شده و صدها پرنده بی‌آشیان شده است. در صورتی که فقط ۵۰میلیون نفر نسخه دست دوم این کتاب را خریده بودند از قطع ۱۵۶ میلیون درخت و مصرف ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب جلوگیری می‌شد.
