موج‌سواری روی دیوار کج مسکن مهر
اعتراف اخیر رئیس‌جمهور به عقب‌ماندگی دولت یازدهم در حوزه مسکن که زمینه مساعدی برای موج‌سواری جناح مقابل دولت فراهم آورد، واکنش عباس آخوندی، وزیر سابق راه و شهرسازی را نیز در پی داشته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، چهارشنبه دو هفته پیش (18تیرماه 99) بود که حسن روحانی، رئیس‌جمهور در نشست هیأت دولت گریزی به وضعیت حوزه مسکن زد و «اعتراف کرد» به عقب‌ماندگی دولت یازدهم در حوزه مسکن؛ چراکه «دولت تلاش کرد مسکن ناتوان و بدون خدمات (مهر) را به‌جایی برساند و از این‌رو دچار عقب‌ماندگی شد.» ریشه این اعتراف گرچه به تکمیل طرح مسکنی دولت اصولگرای قبلی برمی‌گشت اما صرفاً واژه اعتراف کافی بود تا حامیان همان دولت اصولگرا، دستاویزی برای موج‌سواری پیدا کنند و بی‌توجهی حتی اندک به‌دلیل مستدل روحانی، بر سیاست‌های مسکنی دولت یازدهم بتازند.
نامهربانی‌های مسکن مهر
در طرح جامع مسکن پیشنهاد شده است دولت سالانه 50هزار واحد مسکونی برای اقشار کم‌درآمد تولید کند و با حذف قیمت زمین از هزینه تولید، امکان خانه‌دار شدن خانوارهای کم‌درآمد را فراهم آورد؛ اما در دولت نهم پیشنهادی در دولت مطرح می‌شود که به‌جای تولید تدریجی این میزان واحد مسکونی، نسبت به تولید انبوه مسکن اقشار کم‌درآمد در مدت‌زمان کوتاه برنامه‌ریزی شود و بر همین اساس طرح مسکن مهر برای ساخت و تولید حدود 5میلیون واحد مسکونی با تخصیص زمین رایگان دولتی یا تسهیلات یارانه‌ای به ساخت مسکن در شهرهای کوچک و مناطق روستایی در دستور کار قرار می‌گیرد. بزرگای طرح مسکن مهر در آن سال‌ها باعث شد جدای از پمپاژ سنگین درآمدهای نفتی به اقتصاد، کار به چاپ پول و افزایش 40هزار میلیارد تومانی پایه پولی برسد و سریعاً به جهش نرخ تورم منجر شود. تورمی که البته همزمان با سختگیری‌های تحریمی علیه ایران بود و توانست اقتصاد ایران را برای چندین سال به رکود بکشاند.
از سوی دیگر، جانمایی غیرکارشناسی برخی از پروژه‌های بزرگ مسکن مهر نظیر هشتگرد و پردیس در حومه پایتخت عملاً بار مالی مضاعفی برای دولت آینده ایجاد کرد و تقریباً همه توان دولت یازدهم را صرف ایجاد زیرساخت‌های موردنیاز این طرح‌ها کرد. مسئله‌ای که رئیس‌جمهور نیز به آن اعتراف کرد اما بررسی رسانه‌های اصولگرا و همسو با جناح مقابل دولت نشان می‌دهد اصولگرایان فقط به «اعتراف می‌کنم» رئیس‌جمهور در نشست هیأت دولت اکتفا کرده‌اند و همچنان روی دیوار کج طرحی موج‌سواری می‌کنند که تقریباً کل عمر وزارت راه و شهرسازی دولت یازدهم را برای تکمیل و توسعه زیرساخت‌ها تلف کرد. حالا عباس آخوندی، وزیر سابق وزارت راه و شهرسازی که در همان چند‌ماه نخست دولت دوازدهم از سمت خود کناره‌گیری کرده بود تا راه برای اجرای سیاست‌های مسکنی مدنظر رئیس‌جمهور باز شود، به دادخواهی از همان تلاش‌هایی که برای تکمیل مسکن مهر انجام شد برخاسته و نامه‌ای گلایه‌آمیز و البته همراه با توصیه و پیشنهاد به حسن روحانی نوشته است.
نامه به آقای رئیس‌جمهور
در نامه عباس آخوندی، وزیر مستعفی وزارت راه و شهرسازی به حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم آمده است: «روزگار سختی است. در شرایطی که مردم گرفتار فشارهای طاقت‌فرسا هستند و احساس بی‌دولتی می‌کنند و جایی را نمی‌شناسند که به آن پناه ببرند و همچنین در شرایطی که غوغاسالاران درعین‌حالی‌که در اقلیت محض هستند با کوبیدن بر طبل‌های بی‌شمار خود و ایجاد هیاهوهای کرکننده هرگونه گفت‌وگو را ناممکن ساخته‌اند و بدون کوچک‌ترین توجهی به منافع ملی هر یک از سر کینه‌توزی و تعصب سنگی به‌دست گرفته و بر پیکر دولت نیمه‌جان می‌کوبند، من هیچ تمایلی نداشتم و ندارم که در این سنگ‌پراکنی با آنان لحظه‌ای همراهی داشته باشم.»
آخوندی در ادامه این نامه با اشاره به اینکه مخالفان دولت به‌دنبال بهانه‌جویی از اظهارات دولتمردان هستند، می‌نویسد: «آنان از هر یک کلمه نااندیشیده‌ای که شما می‌گویید گزگی می‌سازند تا بر سر شما و دولتتان فرود آورند. شما به‌درستی در سخنان روز گذشته‌تان با اشاره به گرفتاری‌های به‌جامانده از مسکن مهر گفتید که «اعتراف می‌کنم عقب‌ماندگی در مسکن داشته» و دلیل آن این بود که برخی طرح‌های ما اجرایی نشد. گرفتار بودیم که مسکن ناتمام و بدون خدمات را به‌جایی برسانیم، بنابراین دچار عقب‌ماندگی شدیم». آنان به استدلال و محدودیت‌های شما کاری ندارند. آنان تنها در پی شنیدن همین یک عبارت «اعتراف می‌کنم» از شما بودند تا دنیا را بر سر شما و همکارانتان خراب کنند. من زبانی رسا دارم. از این هیاهوها باکی ندارم و دراین‌باره خواهم گفت و نوشت؛ اما غم همکارانی را می‌خورم که در سراسر کشور شب را از روز نمی‌شناختند تا پروژه‌های کج‌بنیادی که آنان از خود به‌جای گذاشته بودند را تمام کنند و اکنون باید سرزنش نیز بشنوند.»
بازی در زمین زمین‌خواران
آخوندی در ادامه نامه خود به رئیس‌جمهور، با قبول اختلاف‌نظر مسکنی با دولت، آورده است: «من درباره سیاست مسکن با شما همراه نبودم و نیستم و آنچه اکنون نیز انجام می‌دهید را جز بازی در زمین زمین‌خواران نمی‌دانم. کاری که می‌کنید شبیه همانی است که دولت دهم در آخر عمر خود می‌خواست انجام دهد؛ طرح باغ‌شهرها که با تدبیر رهبری متوقف شد. بیش از این به این موضوع نمی‌پردازم؛ اما با توجه به مطلبی که ابراز کردید تنها به ارسال مجدد استعفایم در تاریخ 21آذرماه 1396کفایت می‌کنم که به‌دلیل سفر جنابعالی به ترکیه در همان روز برای شرکت در اجلاس فوق‌العاده سران کشورهای اسلامی، در تاریخ سوم دی‌ماه 1396تقدیمتان کردم. این استعفا تنها 4ماه پس از تشکیل دولت دوازدهم تقدیم دولت شد و من به‌دلیل اخلاقی تمایل داشتم که شما در پیگیری سیاست‌های خودتان در بخش مسکن با کوچک‌ترین مانعی روبه‌رو نباشید.
هشدار نسبت به توزیع رانت و شهرفروشی
در بخش پایانی این نامه که بیشتر جنبه یادآوری و توصیه دارد، آمده است: «طراحی سیاست مسکن در تمام کشورها با توجه به ابعاد گوناگون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و جغرافیایی و وجود تضاد منافع بی‌شمار در آن بین زمین‌خواران و سوداگران از یک‌سو و خانه‌اولی‌ها و بدمسکن‌هایی که در بافت‌های اسکان غیررسمی و فرسوده میان شهرها زندگی می‌کنند از سوی دیگر، از پیچیده‌ترین سیاستگذاری‌های ملی است و البته زمین‌خواران و غوغاسالاران تمایل دارند موضوع را به توزیع زمین، شهرفروشی و ثبت‌نام متقاضیان و متعهد کردن دولت به توزیع منابع ملی تقلیل دهند تا در پایان تمام منابع را خودشان جمع کنند. حکمرانان بی‌اندیشه نیز فارغ از منافع ملی و رعایت حال تهیدستان تنها در پی نمایش قهرمانی خود و کسب محبوبیت از جیب مردم هستند. در این دوران پرهیاهو، از صمیم قلب برای شما در تدبیر امور ایران عزیز آرزوی توفیق دارم؛ اما این امر فقط در سایه خردورزی و پرهیز از افتادن در دام غوغاسالاران امکان‌پذیر است و به‌عنوان یک برادر، شما را از این بابت پرهیز می‌دهم، باقی بر عهده شماست.»
پاسخ روحانی به نامه آخوندی
حسن روحانی، رئیس‌جمهور، در 21تیرماه به نامه 18تیرماه آخوندی پاسخ داده است. رئیس‌جمهور در این نامه چنین نوشته است: «جناب آقای دکتر آخوندی، خدمات جنابعالی به‌ویژه در راه، راه‌آهن، خطوط هوایی و بنادر همیشه در یاد و ذهن من و زبان من ذکر می‌شود.
در زمینه مسکن، ما همیشه وحدت نظر نداشتیم و درعین‌حال ناچار بودیم کار ناقص و غیرعلمی انجام شده را به اتمام برسانیم. آنچه من گفتم، با آنچه برخی آن را تبلیغ کردند، تفاوت بسیار بوده و هست.»
عباس آخوندی در مورد ماجرای نامه‌نگاری خود با رئیس‌جمهور می‌گوید: «در نامه‌ای که نوشته بودم تمام تلاش من این بود که صادقانه کاستی سیاست‌های حوزه مسکن را گوشزد کنم و به‌زعم خودم از افتادن در گردونه راهکارهای ناموفق پرهیز دهم.» رئیس‌جمهور در پاسخ، ضمن تأکید بر نقاط قوت وزارتخانه و تقدیر از آن‌ها، از موضع صداقت، از بیان اختلاف‌نظر در حوزه سیاست‌های مسکن دریغ نکرد و این درست است.
