ماجرای اجباری شدن ماسک

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، استفاده الزامی از ماسک خبری بود که دیروز به نقل از حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در رسانه‌ها منتشر شد اما در واقع این تصمیم دیرهنگام ستاد ملی مقابله با کروناست که پس از هفته‌ها نقد و نظر کارشناسان، دیروز به رأی گذاشته شد و در این ستاد به تصویب رسید؛ البته فقط به‌مدت 2هفته! روحانی اعلام کرد که استفاده از ماسک از 15تیر تا انتهای ماه، در مکان‌های پر‌تجمع، الزامی است و در استان‌هایی که در وضعیت قرمز قرار دارند هم محدودیت‌های تازه‌ای به‌مدت یک هفته اعمال می‌شود و درصورت لزوم این محدودیت‌ها تمدید خواهد شد.

در موج سنگین کرونا هستیم

اگرچه تعداد زیادی از مردم فراموش کرده‌اند که ما در شرایط غیرعادی زندگی می‌کنیم اما همچنان تعدادی از مسئولان در حال یادآوری مداوم مخاطرات ناشی از کرونا هستند. یکی از آنها رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت است که دیروز اعلام کرد؛ اما در موج سنگین بیماری به‌سر می‌بریم. او گفت: «نمی‌دانیم در فصل سرما چه اتفاقی می‌افتد و قابل پیش‌بینی نیست که کرونا با بیماری مانند آنفلوآنزا همزمان شود و چه اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهد، این موارد از نگرانی‌های وزارت بهداشت است.»

به‌گزارش ایسنا، محمدمهدی گویا در جلسه کارگروه ارزیابی فرصت‌های مدیریت کرونا در‌باره راه انتقال ویروس از طریق تنفس، گفت: «این ویروس قدرت سرایت بسیار بالایی دارد. برای مثال، اگر امشب 150نفر در مراسم عروسی شرکت می‌کنند، 3روز بعد 120نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند که نشان از قدرت بالای آن است. در ابتدا تصور می‌کردند قدرت و شدت بیماری‌زایی این ویروس کم است، اما امروز به این نتیجه رسیده‌اند که شدت بیماری‌زایی بسیار بالایی دارد.»

گویا ادامه داد: «هم‌اکنون بیماری در بیش از 90درصد موارد در ابتدا کم‌علامت و خفیف است و اگر بیمار به بیمارستان مراجعه و دارو هم دریافت نکند، ممکن است خودبه‌خود بهبود پیدا کند، اما اگر دستگاه تنفسی به‌صورت شدید در بیماری گرفتار شود، بیمار باید با شرایط خاص تحت درمان قرار گیرد و شکل بدتر اینکه علاوه بر دستگاه تنفسی، دستگاه‌های دیگر بدن نیز گرفتار شوند.»

ماسک اجباری از هفته آینده

درباره اینکه ستاد ملی مقابله با کرونا چه سازوکارهایی برای اجرای مصوبه استفاده اجباری از ماسک پیش‌بینی کرده، هنوز اما و اگرهای زیادی وجود دارد. همانطور که پیش از این شهرداری تهران اعلام کرده بود استفاده از ماسک در وسایل حمل‌ونقل عمومی اجباری است اما تعداد محدودی از شهروندان تهرانی این درخواست شهرداری را الزامی تلقی کردند و تصمیم در ظاهر الزام‌آور شهرداری تهران در حد توصیه باقی ماند. حالا معاون کل وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفته که با توجه به تصمیم اخیر ستاد ملی مقابله با کرونا، استفاده از ماسک از هفته آینده در مکان‌های عمومی اجباری می‌شود و به کسانی که از ماسک استفاده نکنند، خدماتی ارائه نمی‌شود و استان‌های با وضعیت قرمز باید این الزام را به‌صورت ویژه در دستور کار قرار دهند.

حریرچی، درباره امکان اعمال دوباره محدودیت در شهرهای با وضعیت قرمز، گفت: «استفاده از ماسک و نیز رعایت فاصله اجتماعی نقش مهم و پیشگیرانه‌ای در کاهش آمار مبتلایان به ویروس کرونا دارد، اما کم‌توجهی مردم به فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی از مهم‌ترین عوامل شیوع موج جدید کرونا در کشور است و برای استفاده از ماسک و الزامی‌شدن آن وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است تا نسبت به تهیه ماسک ارزان‌قیمت اقدام کند.»

آنطور که محمدرضا محبوب‌فر، عضو کمیته ملی پیشگیری و مقابله با کرونا می‌گوید، ضمانتی برای اجرای مفاد پروتکل‌های بهداشتی و دستورالعمل‌ها وجود ندارد. او گفت: «‌فقدان ضمانتنامه اجرایی باعث شده همزمان با بازگشایی‌‌ها، رفع قرنطینه‌ها و ممنوعیت‌ها شاهد نافرمانی‌های گسترده از سوی مردمی باشیم که روزبه‌روز به‌رغم هشدارها، دامنه فعالیت و حضورشان در محل‌های تجمع عمومی افزایش پیدا می‌کند.» 

عضو انجمن علمی بهداشت محیط گفت:‌ «رعایت‌نکردن پروتکل‌های بهداشتی باعث افزایش آمار مبتلایان به بیماری و در نهایت فوت برخی افراد شده و برای نخستین‌بار بعد از شیوع این ویروس شاهد 3رقمی‌شدن تعداد جانباختگان بیماری کرونا در کشور بودیم.»

استفاده از ماسک در فضای بیرون خانه از مدت‌ها قبل به مردم توصیه شده است؛ چراکه ماسک به‌تنهایی می‌تواند 60درصد از افراد جامعه را در برابر ابتلا به کرونا حفظ کند، اما استفاده از ماسک به‌تنهایی کافی نیست و در کنار استفاده آن باید فاصله اجتماعی نیز رعایت شود. پزشکان هشدار می‌دهند که فرد ناقل می‌تواند به‌تنهایی 350 تا 400 فرد سالم را به بیماری دچار کند اما اگر همین فرد ناقل از ماسک استفاده کند، تعداد افرادی که از ماسک استفاده می‌کنند و می‌توانند در اثر سرفه و عطسه این فرد به بیماری دچار شوند، به زیر 5نفر کاهش پیدا می‌کند.

در کنار این موارد توصیه‌شده که افراد به‌طور مرتب دست‌های خود را با صابون شست‌وشو داده و از الکل 70درصد برای ضد‌عفونی کردن دست‌های خود استفاده کنند. در این صورت و با رعایت موارد بهداشتی پیشگیری از کرونا می‌تواند تا 99درصد کاهش پیدا کند.

محبوب‌فر با انتقاد از اینکه الزام استفاده از ماسک باید خیلی زودتر از حالا اتفاق می‌افتاد، ‌گفت: «بهتر این بود که الزام به استفاده از ماسک که قرار است از هفته آینده اعمال شود، خیلی ‌زودتر و همزمان با رفع قرنطینه‌ها و محدودیت‌ها اجرا می‌شد. همین یک هفته‌ای هم که تا الزام‌شدن استفاده از ماسک زمان داریم، بسیار دیر است و بهتر بود امروز یا فردا را برای الزام استفاده از ماسک اعلام می‌کردند.»

بهبود‌یافتگان هم باید ماسک بزنند

براساس پژوهش‌های انجام‌شده درخصوص شیوع کرونا، افرادی که پیش‌تر به بیماری کرونا مبتلا شده‌اند، مجددا می‌توانند به این ویروس آلوده شوند؛ به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند که استفاده از ماسک برای بهبودیافتگان از بیماری کرونا و افراد حساس جامعه مثل کودکان و نوجوانان نیز الزامی است.

عضو ستاد ملی مقابله با کرونا ادامه داد:‌ «استفاده از ماسک باید در تمام جامعه به‌عنوان یک فرهنگ نهادینه شود و همه شهروندان بدون هیچ استثنایی باید به اجبار، از ماسک استفاده کنند و هیأت دولت نیز باید ضمانت محکمی درخصوص این موضوع داشته باشد و درخصوص استفاده همگانی از ماسک در جامعه، مکان‌های عمومی مثل بانک‌ها، حمل‌ونقل عمومی، اداره‌‌ها و سازمان‌ها، ‌دفاتر خدماتی و هر محلی که شاهد تجمع افراد هستیم، ‌دولتی یا غیردولتی کوتاه نیاید.» 

به‌گفته او، طبق نظر ستاد ملی مقابله با کرونا در همه مکان‌های عمومی ازجمله پاساژها، بازارها، رستوران‌ها و دیگر فضاهای سرپوشیده دیگر مانند مترو، اتوبوس و تاکسی‌ها استفاده از ماسک الزامی خواهد بود.

با برداشته‌شدن محدودیت‌ها، میزان حضور مردم در جامعه افزایش چشمگیری داشته؛ افرادی که ساده‌ترین توصیه وزارت بهداشت و ستاد ملی مقابله با کرونا را نیز رعایت نمی‌کنند و بدون ماسک در معابر رفت‌وآمد می‌کنند. اگر‌چه گفته می‌شود که بیش از 95درصد مسافران حمل‌ونقل عمومی از ماسک استفاده می‌کنند، اما به‌نظر می‌رسد این حرف بدون هیچ پشتوانه‌ای بیان شده است. این آمار و ارقام در حالی اعلام می‌شود که نگاهی گذرا به خطوط اتوبوسرانی نشان می‌دهد که اغلب افراد بدون ماسک بوده و تعداد انگشت‌شماری از مسافران از ماسک استفاده می‌کنند.

فقرا بیشتر در خطر  ابتلا به کرونا هستند

محمدرضا محبوب‌فر، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا با بیان اینکه امروز کانون شیوع کرونا در تهران و کلانشهرها، وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه مترو و اتوبوس گزارش شده، گفت:‌ «بعد از رفع محدودیت‌ها ستاد ملی مقابله با کرونا به این نتیجه رسید که وسایل حمل‌ونقل عمومی کانون عمده انتقال کروناست و استفاده از این وسایل به شیوع این بیماری کمک زیادی کرده، اما اگر از حجم مسافران ناوگان حمل‌ونقل عمومی کاسته شود، میزان ابتلا به کرونا به طرز محسوسی کاهش پیدا می‌کند.»  او ادامه داد:‌ «مردم باید همچنان کمتر از منازل خارج شوند و از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده زیادی نکنند اما اگر اجباری به این کار دارند تا جایی که امکان دارد، در زمان‌های غیرپیک با استفاده از ماسک سوار این وسایل شوند.»  به‌گفته محبوب‌فر، بیماری کرونا امروز در ایران تبدیل به بیماری افراد بی‌بضاعت و فقیر شده است: «بسیاری از افراد که خودروی شخصی ندارند و یا خودرو دارند اما توانایی پرداخت هزینه طرح ترافیک را ندارند، برای رفتن به محل کار خود ناچارند تا از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.»  ضد‌عفونی‌کردن محل‌های تجمع یکی از مسائل مهمی است که باید توجهی جدی به آن شود. اتوبوس‌ها، قطارهای مترو، تاکسی‎ها و مکان‌هایی که محل تجمع تعداد زیادی از افراد است، باید به‌طور مرتب ضد‌عفونی شوند تا ریسک ابتلا به بیماری کاهش پیدا کند اما ضد‌عفونی روزانه 2بار قطارهای مترو و کابین‌های اتوبوس با حجم بالای مسافری که دارند، نمی‌‌تواند کمک قابل‌توجهی به کاهش ابتلا به بیماری داشته باشد. محبوب‌فر در این‌باره گفت:‌ «متأسفانه 2بار ضد‌عفونی‌کردن وسایل حمل‌ونقل عمومی برای کاهش ابتلای مسافران به ویروس کافی نیست و قطارهای مترو و اتوبوس‌ها باید هرروز در هر نوبت رسیدن به ابتدا و انتهای خط ضد‌عفونی شوند که اگر این اتفاق نیفتد، درصد ابتلا در این وسایل با توجه به حجم بالای مسافر، همچنان بالا خواهد بود. ضمن اینکه مواد ضد‌عفونی که برای این کار استفاده می‌شوند معمولا وایتکس است که با 5درصد به نسبت آب رقیق می‌شود و نمی‌تواند کمک قابل‌توجهی به گندزدایی محیط بکند.»  به‌گفته محبوب‌فر، چنانچه مسافران حمل‌ونقل عمومی و سایر مکان‌های پرتجمع از ماسک استاندارد استفاده کنند، می‌توانیم امیدوار باشیم که تا 60درصد پیشگیری و مقابله با کرونا انجام می‌شود. در کنار این مورد حتما باید بهداشت فردی و رعایت فاصله فیزیکی نیز رعایت شود. عضو انجمن علمی بهداشت محیط با بیان اینکه استفاده از دوچرخه‌های اینترنتی نیز می‌تواند عاملی برای ابتلا به کرونا باشد، گفت:‌ «دوچرخه‌های اینترنتی می‌توانند تبدیل به وسیله‌ای برای ابتلا به کرونا باشند. قسمت‌های فرمان، محلقات مربوط به ترمز و دنده و... باید به‌طور مرتب ضد‌عفونی شوند و کاربرانی هم که از این دوچرخه‌ها استفاده می‌کنند، باید علاوه بر ماسک، حتما از دستکش استفاده کنند و مراقب باشند تا دست خود را به‌صورت و اطراف چشم و دهان‌ نزنند. دست به‌دست‌کردن ماسک، بالا و پایین بردن ماسک از روی صورت، استفاده بلندمدت و چند‌روزه از یک ماسک و شست‌وشو‌نکردن ماسک‌های پارچه‌ای بعد از هر بار استفاده از مواردی است که می‌تواند به ابتلای به بیماری کمک کند. عضو ستاد ملی مقابله با کرونا درخصوص نحوه استفاده صحیح از ماسک، گفت: اگر‌چه اعلام شده که وزارت صمت باید ماسک را با قیمت مناسب در اختیار مردم بگذارد، اما خانواده‌ها می‌توانند درصورت نداشتن توانایی برای خرید ماسک، این ماسک‌ها را در خانه تهیه کرده و بعد از استفاده روزانه حتما آنها را با استفاده از صابون مایع شست‌وشو داده و بعد از خشک‌شدن اتو کنند تا باکتری‌های مولد سرماخوردگی و آنفلوآنزا و ویروس کرونا از بین برود. او ادامه داد: ‌«باتوجه به گرم‌شدن هوا، ویروس کرونا در فضای باز و زیر آفتاب مقاومت کمتری از خود نشان می‌دهد اما استفاده از دستگاه‌های تهویه، ‌کولرهای گازی و آبی برای خنک‌شدن محیط‌های سر‌بسته و دارای تجمعات انسانی – بدون رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و ماسک - این مکان‌ها می‌تواند نقطه خطر‌آفرین برای انتقال بیماری باشد. درحالی‌که اگر سرمایش این محیط‌ها از طریق باز‌کردن در و پنجره باشد، راهکار بهتری نسبت به استفاده از وسایل تهویه و کولرهاست‌. اکنون در شهرهایی مثل خوزستان، آبادان، دزفول، بوشهر، بندرعباس و... که دمای بالایی دارند، انتقال بیماری در محیط‌های سر‌بسته که تجمعات انسانی در آنها بیشتر است، بالاتر است.»