کرونا چه تاثیری بر آموزش و پرورش خواهد داشت؟
شاید هنگامی که با یک فوریت بهداشتی در سطح ملی مواجه هستیم، زمان مناسبی برای پیشنهاد تغییر جهت در نظام آموزش عمومی کشور نباشد؛ اما ویروس کرونا همه چیز را تغییر داده و سیستم آموزشی نیز از این جریان مستثنی نبوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، یکی از حوزه‌هایی که با ورود کرونا و تعطیلی ناخواسته وارد فاز اجرایی طراحی سازوکار آموزش مجازی و تداوم آموزش شد، وزارت آموزش و پرورش بود که با آموزش‌های تلویزیونی و معرفی سامانه «شاد» آغازگر مقابله با ویروس کرونا در امر تعطیلی مدارس شد و توانست رضایت نسبی مخاطبانش را فراهم کند. اکنون پس از گذشت 5 ماه از شروع همه‌گیری کرونا، کشورمان شاید در کنترل آن به توفیقاتی رسیده باشد ولی برای مهار آن راه پرپیچ و خمی وجود دارد که در حال حاضر نمی‌توان به آن دل خوش کرد. آنچه قطعی است، بازگشت دانش‌آموزان به مدارس بر خلاف سال‌های گذشته، یک امر عادی نخواهد بود و آموزش و پرورش با یک سناریوی ترکیبی از آموزش‌ها به استقبال سال تحصیلی جدید می‌رود. مطمئنا در سال تحصیلی جدید تلاش می‌شود روزهای تحصیلی و نیمکت‌ها با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در اختیار دانش‌آموزان و کلاس‌ها قرار گیرند، تهویه صحیح فضاهای آموزشی فراهم و برنامه مناسبی برای پاکسازی و ضدعفونی دوره‌ای این فضاها تدوین و اجرایی شود. در کنار این تدابیر لازم است به نحوه ایجاد یک سیستم آموزش کارآمد نیز توجه شود که در آن هر یک از دانش‌آموزان فرصت یادگیری و پیشرفت را به دست آورند؛ سیستمی که بهتر از نظام آموزشی قبل از دوران کووید ۱۹ عمل کند. البته بدیهی است که تغییر جهت در نظام آموزشی مستلزم سرمایه‌گذاری دولت است و هزینه این اقدام، قابل توجه خواهد بود. اکنون زمان آن رسیده است که راه‌حل‌های کوتاه‌مدت را کنار بگذاریم و راهکارهای مناسبی را برای جبران افت تحصیلی ناشی از تعطیلی بلندمدت مدارس بر دانش‌آموزان و همچنین جلوگیری از بروز مجدد این مشکل در صورت تعطیلی مجدد مدارس بیابیم.
بی‌تردید مقابله با شرایط غیرمعمول مستلزم تغییرات برنامه‌ریزی شده است به همین منظور آموزش و پرورش با درک شرایط خانواده‌ها و پاندمی کرونا در کشور و همچنین اقدامات دولت و وزارت بهداشت در این خصوص و ضرورت حاکمیتی بودن امر آموزش، ترکیبی از آموزش‌های تلویزیونی، سامانه «شاد» و بسته‌های آموزشی را بنا به مقضیات به دانش‌آموزان ارایه کرده است. به گونه‌ای که این سناریو باید بتواند دربرگیرنده راهکارهایی برای مقابله با نابرابری‌های آموزشی ناشی از شرایط آموزش در پاندمی کرونا بوده و پیامدهای ناگوار آن کمترین آسیب و افت را به دانش‌آموزان مناطق محروم وارد کند.
وزارت آموزش و پرورش برای اینکه بتواند این سناریو را در سال تحصیلی جدید اجرایی کند باید تغییراتی در اصول نظام آموزشی خود ایجاد کند که در ادامه به چند مورد اشاره خواهد شد:
1-شروع سال تحصیلی جدید در کشور ما بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی اول مهر است ولی نباید فراموش کنیم که بسیاری از دانش‌آموزان فرصت یادگیری بخش قابل توجهی از مطالب را در سال تحصیلی گذشته از دست دادند و نمی‌توان برای جبران این وضعیت تا پاییز آینده منتظر ماند. بنابراین لازم است با استفاده از برنامه‌های تابستانی، این عقب‌ماندگی تحصیلی جبران شود.
با توجه به اینکه ممکن است کرونا سال‌ها ادامه داشته باشد، لازم است مدارس از ترکیبی از برنامه‌های آموزشی استفاده کنند که در تمام طول سال امکان یادگیری را فراهم کند. به همین منظور شیوه اجرای آموزش بر حسب تقویم آموزش سال‌های قبل، امری است که باید مورد بازنگری قرار گیرد.
2-بر اساس نظر متخصصان و مسوولان ستاد ملی مقابله با کرونا احتمال ورود موج جدید ویروس کرونا و همزمانی آن با ویروس آنفلوآنزا در کشور ممکن است شروع سال تحصیلی جدید را با مشکلاتی فراتر از قبل مواجه کند و مدارس نتوانند پذیرای تمام دانش‌آموزان باشد. در نتیجه لازم است یک برنامه مشخص برای دانش‌آموزان در مناطق مختلف کشور مبتنی بر یافته‌های آماری و میزان شیوع ویروس کرونا تدوین شود که نیازهای آموزشی، اجتماعی و منطقه‌ای دانش‌آموزان را مورد متوجه قرار دهد. در این زمینه باید بر حسب نیاز دانش‌آموزان به موارد آموزشی، علمی و اجتماعی از شیوه آموزشی مناسب استفاده کرد. ممکن است بنا به ضرورت نیاز باشد تا تعداد دانش‌آموزان حاضر در کلاس‌ها کاهش یابد و این وضعیت، فرصت مناسبی را برای گروه‌بندی دانش‌آموزان بر اساس روش‌های آموزشی مناسب آنها فراهم می‌کند.
3-درصدی از دانش‌آموزان کشور برحسب موقعیت‌های جغرافیایی در مناطقی هستند که دسترسی به آموزش‌های تلویزیونی و آموزش‌های مجازی بر بستر اینترنت را ندارند و لازم است انتظارات ما از یادگیری دانش‌آموزان و نحوه ارزیابی آنها مورد بازبینی قرار گیرد. بر حسب تجربه‌های جهانی در بسیاری از مدارس جهان به جای ارتقای مقطع درسی در پایان هر سال تحصیلی، دانش‌آموزان با سطوح علمی مختلف و به صورت گروهی آموزش داده می‌شوند و بر اساس شایستگی‌هایی که به دست می‌آورند، مقطع آنها ارتقا می‌یابد. در کشور ما دانش‌آموزان عشایر در این دسته طبقه‌بندی می‌شوند و آموزش و پرورش با تهیه بسته‌های آموزشی و استفاده از ظرفیت راهبران آموزشی، نوعی از آموزش بر مبنای شایستگی را پیش‌بینی کرده است که علاوه بر مقابله با پیامدهای تعطیلی مدارس، موجب کاهش تفاوت‌های آموزشی ناشی از جایگاه اقتصادی و اجتماعی در بین دانش‌آموزان می‌شود. در این زمینه لازم است تا بخش‌های مختلف دولت شرایط را برای بهره‌مندی از امکاناتی مانند خدمات اینترنتی، تهیه گوشی‌های هوشمند و همچنین بهبود وضعیت بهداشت جسمی و روانی، سکونت، تغذیه مناسب و سایر نیازهای اولیه ضروری دانش‌آموزان را ارتقا دهند تا این موضوع بتواند موجب افزایش حداکثری ظرفیت یادگیری در دانش‌آموزان و تمرکز معلمان بر آموزش شود.
وزارت آموزش و پرورش تلاش می‌کند تا با ارایه آموزش‌های تلویزیونی و سامانه «شاد» و بسته‌های آموزشی در آغاز سال تحصیلی جدید برای دانش‌آموزان، فرصت دسترسی برابر آموزش برای همه دانش‌آموزان را فراهم کند و تحقق این امر به مشارکت همه‌جانبه بخش‌های مختلف دولت نیازمند است تا در صورت وجود دغدغه‌مند ویروس کرونا، نظام آموزشی کشور بتواند در بستری امن و آرام وظایف محوله خود را به سرانجام مقصود برساند.
