بازار شب عید ایران تحت تاثیر کرونا
همان طور که شیوع کرونا در چین، سال نوی چینی را تحت تاثیر قرار داد و از تعطیلات این کشور گرفته تا سفرهای چند میلیون نفری پیش‌بینی شده همگی تعلیق شدند حالا شیوع این ویروس در ایران نیز شرایطی مشابه را دنبال می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، همزمانی شیوع کرونا در ایران با ماه اسفند که به دلیل ختم شدن به تعطیلات سال نو، پرتحرک‌ترین ماه اقتصادی ایران در میان کسب و کارهای کوچک است، باعث شده این نگرانی به وجود کرونا شب عید امسال در ایران معنی خود را از دست بدهد؟ اقتصاد ایران در طول ماه‌های گذشته با مشکلات و محدودیت‌های فراوانی مواجه بوده، از آغاز دور جدید تحریم‌های اقتصادی امریکا علیه ایران گرفته تا برخی تلاطم‌های به وجود آمده در نرخ ارز و شاخص تورم همگی منجر به آن شدند که شرایط اقتصادی در برخی بخش‌ها بسیار دشوار شود.
هر چند بر اساس برآوردهای صورت گرفته از شرایط اقتصادی امسال ایران، در صورت حذف بخش نفت، نرخ رشد منفی سال گذشته جبران شده و به صفر رسیده است اما همچنان برای جبران عقبگردهای سال قبل، نیاز به تداوم تحرک در چرخ‌های اقتصادی کشور وجود دارد.
برآوردها از وضعیت صادرات غیرنفتی ایران نشان می‌دهد که در پایان بهمن، میزان این صادرات به 40 میلیارد دلار رسیده و با توجه به تداوم تحریم‌ها و تغییر در قیمت پایه محصولات صادراتی، این عدد قابل اعتنا خواهد بود. ولی با عبور از سطح کلان و رسیدن به حوزه کسب وکارهای خرد، شرایط متفاوت می‌شود. کسب وکارهایی که میزان درآمد و گردش سرمایه‌شان مستقیما با میزان خرید و تقاضای مردم در جامعه تعریف می‌شود و اگر این تقاضا کاهش پیدا کند، نمی‌توان بسیاری از این مشاغل را برای بلندمدت حفظ کرد.
کرونا در اقتصاد
فارغ از نزدیکی به روزهای پایانی سال، شیوع این ویروس در کشور بسیاری از مشاغلی که ارتباط مستقیم با تجمع یا تغذیه مردم دارند را مختل کرده است. به دنبال اطلاعیه‌ای که هفته گذشته از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شد فعلا تمام برنامه‌های فرهنگی کشور مانند اکران فیلم، تئاتر، کنسرت و سایر برنامه‌های هنری به تعلیق درآمده و تا کاهش قطعی خطر شیوع، این دستور به جای خود باقی خواهد بود. این شرایط بسیاری از گروه‌های هنری و سرمایه‌گذاران این عرصه را تحت تاثیر خود قرار داده و نگرانی‌هایی برای این اقشار به وجود آورده است. گفت‌وگو با یک بازیگر تئاتر از این حکایت دارد که گروه‌های هنری بسیاری پس از ماه‌ها تمرین و آماده‌سازی، امروز شرایطی برای اجرای کارهایشان ندارند. او می‌گوید: بسیاری از اعضای گروه ما را جوانان تشکیل می‌دهند که برای گذران زندگی روی اجراهای خود حساب باز می‌کنند. تعطیلی برنامه‌ها که احتمالا چند هفته تمدید خواهد شد از سویی شرایط اقتصادی این افراد را دشوار می‌کند و از سوی دیگر این نگرانی وجود دارد که در ماه‌های پس از نوروز، برنامه‌ریزی فشرده شده و مشخص نیست چه زمانی امکان آغاز به کار این گروه‌ها وجود خواهد داشت.
در کنار برنامه‌های هنری، بخش دیگری که تحت تاثیر شیوع کرونا قرار گرفته، کسب وکارهای وابسته به تغذیه مردم است. با تاکیدات مکرر وزارت بهداشت بر لزوم حفظ بهداشت و جلوگیری از فعالیت‌هایی که خطر انتقال کرونا را افزایش می‌دهد، بخشی از تذکرها نیز به خوردن و نوشیدن بیرون از محیط خانه اختصاص دارد و همین مساله فعالیت رستوران‌ها و کافه‌ها را تحت تاثیر خود قرار داده تا جایی که بخشی از آنها تعطیل کرده‌اند یا عملا بدون مشتری به کار خود ادامه می‌دهند. اصغر میرابراهیمی، رییس اتحادیه دارندگان رستوران و سلف سرویس از کاهش ۳۰ تا ۳۵ درصدی فروش رستوران‌ها در روزهای اخیر در پی شیوع ویروس کرونا خبر داده و گفته: از طریق پیام در شبکه‌های مجازی و سایت اتحادیه به همکاران‌مان در رستوران‌ها توصیه کردیم حتما از ماسک و دستکش استفاده کنند و میزها را هر ۱۵ دقیقه یک بار با الکل و آب ضدعفونی کنند. همچنین تاکید کردیم که رستوران‌ها باید غذای تماما پخته عرضه کنند و از فروش غذاهای خام و نیم‌پز خودداری کنند. گفت‌وگو با صاحب یک کافه در تهران نیز نشان می‌دهد که میزان فروش آنها به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. او می‌گوید: در روزهای ابتدایی شیوع کرونا، مغازه را باز می‌کردیم و با وجود تمام تمهیدات بهداشتی عملا مشتری نمی‌آمد. از این رو در روزهای اخیر ترجیح داده‌ایم که مغازه باز نشود. هر چند حفظ سلامت جامعه اهمیت فراوانی دارد و بر هر موضوعی ارجح است اما باید فکری نیز به حال مشاغل ما کرد. ما مواد اولیه فاسد شدنی داریم و در پایان ماه باید کرایه مغازه را بپردازیم و همین برای ما نگران‌کننده شده است.
بازار شب عید
در کنار شغل‌هایی که به دلیل کرونا در روزهای اخیر تغییر شرایط داده‌اند، برخی شغل‌ها نیز به دلیل موقعیت فصلی به وجود آمده با محدودیت‌هایی مواجه شده‌اند که تداوم آن برایشان گران تمام خواهد شد. فعالان بازارهایی مانند لباس، کیف و کفش، تجهیزات خانه و برخی شغل‌های خدماتی مانند آرایشگران و... شغل‌هایی هستند که تمام سال را سر می‌کنند تا در هفته‌های پایانی سال با افزایش فروش، سود مدنظر خود را داشته باشند، موضوعی که امسال به شکل قابل توجهی متفاوت شده و با کاهش خریدها و تقاضا برای صاحبان این کسب وکارها مشکل‌ساز شده است.
یک فروشنده وسایل آرایشی و بهداشتی می‌گوید: ما در طول سال، ماه‌هایی داریم که فروش در آنها به شدت کاهش پیدا می‌کند و در مقابل در برخی ماه‌ها، سفارشات بالا می‌روند و هفته‌های پایانی اسفند، اصلی‌ترین فرصت فروش است.
به گفته او در شرایطی که سال گذشته، فروش اسفند بسیار بالا بود در روزهای اخیر سفارش‌ها بسیار پایین آمده و با توجه به تعطیلی بسیاری از آرایشگاه‌ها به نظر نمی‌رسد در شب عید امسال بازار شرایط خوبی داشته باشد. یک آرایشگر نیز می‌گوید در شرایطی که در روزهای پایانی سال، مشتری‌ها از هفته‌ها قبل وقت می‌گرفتند، امسال چنین برنامه‌ای نیست و حتی تعداد زیادی از کسانی که وقت گرفته بودند نیز آن را لغو کرده‌اند.
هر چند شرایط شغلی بسیاری از این کسب وکارهای خرد بر هم ریخته و مشخص نیست چه زمانی بهبود خواهد یافت اما آنچه هیچ‌کس در آن تردیدی ندارد، لزوم حفظ امنیت و سلامت مردم است و با توجه به سرعت بالای شیوع کرونا قطعا نمی‌توان انتظار داشت بسیاری از این شغل‌ها و برنامه‌ها مانند سابق ادامه پیدا کنند. از سوی دیگر اما با توجه به تحت تاثیر قرار گرفتن بسیاری از کسب وکارهای کوچک در هفته‌های گذشته، در صورت تداوم این شرایط، صاحبان و سرمایه‌گذاران بسیاری از آنها با فشارهای مالی قابل توجه مواجه خواهند شد که اگر فکری به حال آنها نشود، ورشکستگی محتمل‌ترین گزینه است. بسیاری از کشورهای درگیر با کرونا در هفته‌های اخیر برنامه‌های حمایتی جدیدی برای فعالان اقتصادی در نظر گرفته‌اند و از کمک‌های مالی گرفته تا طرح‌های جبرانی تلاش می‌کنند که از اقشار مختلف مردم در این حوزه حمایت کنند. با وجود آنکه در موج نخست ابتلا به کرونا در ایران، بخش قابل توجهی از تمرکز دولت و دستگاه‌های اجرایی معطوف به کنترل سرعت شیوع این ویروس شده اما احتمالا برای جلوگیری از یک شوک جدید اقتصادی باید در آینده نزدیک فکری جدی برای کسب وکارهای کوچک کرد.
