قیمت‌های تلخ بازار زیتون

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری، جلوگیری از سکته قلبی، رفع مشکلات گوارشی، مراقبت از پوست و مو، بهبود حافظه و حتی درمان افسردگی را از جمله خواص روغن زیتون دانسته‌اند. با این حال این روغن مفید در رژیم غذایی بسیاری از ما جایگاه مناسبی ندارد. میزان مصرف روغن زیتون به دلایل اقتصادی و فرهنگی در کشور ما پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. علاوه بر آشنا نبودن بیشتر مردم  ایران ما با رژیم‌های تغذیه‌ای سالمی از جمله رژیم مدیترانه‌ای که حجم بالایی از روغن زیتون دارد، گرانی این محصول نیز از دلایل مهم پایین بودن سرانه مصرف آن است. قیمت بالای روغن زیتون همچنین میزان تقلب در تولید آن را افزایش داده و امروز اگر بخواهیم و بتوانیم روغن زیتون بخریم باز برای تشخیص روغن اصل از تقلبی کار سختی پیش‌رو داریم.

به گفته کارشناسان تا سال 97سرانه مصرف روغن زیتون در ایران 135گرم به ازای هر نفر بود که امسال به 200گرم افزایش یافته ولی هنوز نسبت به سرانه مصرف در دنیا که 500گرم برای هر نفر است، فاصله زیادی دارد. مردم ایران به مصرف زیتون کنسروی یا همان زیتون شور علاقه بیشتری دارند به‌طوری‌که 2.5برابر میانگین مصرف دنیا، زیتون شور می‌خورند. سرانه مصرف زیتون در ایران 800گرم و در دنیا کمتر از 300گرم به ازای هر نفر است. مجری طرح زیتون وزارت جهادکشاورزی از برنامه‌ریزی برای کاهش مصرف زیتون و افزایش مصرف روغن زیتون خبر می‌دهد؛ برنامه‌هایی که کمابیش جواب داده و علاوه بر افزایش 65گرمی سرانه مصرف روغن زیتون طی یک سال اخیر، تولید این روغن را نیز افزایش داده است. سیدرحمت‌الله پریچهر می‌گوید: تا سال 96چیزی در حدود 70درصد زیتون تولیدی کشور در تهیه کنسرو و 30درصد برای تولید روغن زیتون مصرف می‌شد اما این نسبت امسال تغییر کرده و اکنون نیمی از زیتون برداشت شده از باغ‌های سراسر کشور به مصرف تهیه روغن زیتون می‌رسد. جالب است بدانید یونان دارای بالاترین میزان مصرف روغن زیتون در جهان است، یونانی‌ها به‌طور متوسط ​​24لیتر به ازای هر فرد در سال روغن زیتون مصرف می‌کنند. اسپانیایی‌ها و ایتالیایی‌ها به‌ترتیب با 15و 13لیتر به ازای هر نفر در رده‌های دوم و سوم قرار دارند.

 اعداد و ارقام زیتونی

ایران از لحاظ سطح زیرکشت زیتون در جایگاه سیزدهم دنیا قرار دارد. سال ۹۷ سطح زیرکشت زیتون ۹۰ هزار هکتار بود که امسال به 92هزار هکتار افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه ششم ۱۵ هزار هکتار دیگر نیز به سطح زیرکشت این محصول اضافه شود. درحالی‌که در دهه 70زیتون تنها در 3استان قزوین، زنجان و گیلان کشت می‌شد امروز باغ‌های زیتون در 26استان کشور گسترده شده است. از لحاظ میزان تولید اما جایگاه ایران در میان کشورهای زیتون‌خیز پایین‌تر است. مجری طرح زیتون وزارت جهادکشاورزی از رشد تولید زیتون و روغن زیتون کشور طی امسال خبر می‌دهد و می‌گوید: در سال 98تولید کل محصول زیتون کشور 147هزار تن برآورد می‌شود که نسبت به سال پیش 43درصد رشد دارد. به گفته پریچهر امسال میزان تولید روغن زیتون نیز با رشد 80درصدی نسبت به سال قبل به 11هزار و500تن رسیده است. وی همچنین از واردات 3هزار تن روغن زیتون طی امسال خبر می‌دهد که در مجموع به همراه تولید داخل، نیاز 15تا 16هزار تنی بازار مصرف داخلی را تامین می‌کند. با وجود اعلام میزان تولید از سوی بخش دولتی، بخش خصوصی هنوز از اعلام رسمی میزان تولید امسال خودداری می‌کند. رئیس انجمن  تولیدکنندگان روغن زیتون و زیتون شور ایران  می‌گوید: نمی‌توان عددی را به‌عنوان میزان تولید زیتون در سال 98اعلام کرد و آنچه از سوی نهادهایی مانند وزارت ‌جهادکشاورزی اعلام می‌شود، تنها پیش‌بینی تولید با توجه به سطح زیرکشت است. مهدی عبدی می‌افزاید: آمار تولید روغن زیتون در پایان فصل محصول اعلام می‌شود و ما از آمار کنجاله‌های کارخانه‌ها به آمار تولید روغن می‌رسیم.

جایگاه بالای ایران در تولید 

 از آنجا که سطح زیرکشت و میزان تولید زیتون در سال‌های اخیر همواره رو به رشد بوده است، به‌نظر نمی‌رسد آمار تولید امسال تفاوت معناداری با آنچه از سوی وزارتخانه اعلام شده، داشته باشد. در سال 97نیز تولید میوه زیتون در ایران 102هزار و 648تن بوده که از این میزان 7هزار و 142تن روغن‌گیری و 59هزار و 872تن به‌صورت کنسرو فرآوری شده است. سازمان فائو در آماری که در سال 96انتشار یافت، ایران را با تولید 85هزار تن زیتون در سال دارای رتبه بیستم دنیا در تولید این محصول اعلام کرد. اسپانیا، یونان، ایتالیا و ترکیه جایگاه‌های اول تا چهارم این جدول را در اختیار داشتند. در این سال، برداشت زیتون در ایران 85هزار و 49تن گزارش شده بود، آماری که به‌نظر می‌رسد امسال 1.5برابر شده است. ایران همچنین با تولید بیش از ۶۰ هزار تن کنسرو زیتون نهمین کشور تولیدکننده کنسرو در دنیا نیز به‌حساب می‌آید. زیتون ایران از لحاظ کیفیت از بهترین ارقام زیتون موجود در دنیاست و روغن استحصالی از آن نیز جزو باکیفیت‌ترین روغن‌های جهان طبقه‌بندی می‌شود. به گفته مسئولان هم‌اکنون واردات کنسرو زیتون به کشور وجود ندارد، اما در زمینه روغن زیتون در حدود دوسوم نیاز کشور در داخل و مابقی آن با واردات تامین می‌شود. هم‌اکنون ۴۲ کارخانه تولید روغن ‌زیتون با ظرفیت فراوری بیش از ۹۱ هزار تن در کشور فعال است.

گذری در بازار محصولات زیتونی

زیتون سوغاتی بی‌برو برگرد سفرهای شمال است. کمتر کسی می‌تواند شمال برود و در مقابل وسوسه خرید زیتون شور و پرورده مقاومت کند. طبیعتا قیمت این محصولات هم در سرزمین ‌مادری‌شان خیلی مناسب‌تر از جاهای دیگرخواهد بود. اما اگر شمال نرفتیم، زیتون و فراورده‌هایش را در مغازه‌های سطح شهر هم می‌شود پیدا کرد البته با قیمت‌های متفاوت و با یک وجه اشتراک؛ «گرانی». برندهای مختلفی از زیتون شور تولیدی شرکت‌های معروف صنایع غذایی کشور در سوپرمارکت‌ها فروخته می‌شود که بسته به وزن و نوع محصول و البته برند، قیمت‌های مختلفی دارند. شیشه‌های 670گرمی زیتون شور معمولی بین 12تا21هزار تومان قیمت خورده‌اند و زیتون‌های درشت‌تر معمولا قیمت بالاتری دارند. زیتون بدون هسته بین 18تا 22هزار و 500تومان و زیتون‌های اسلایس شده از 15تا 18هزار تومان فروخته می‌شود. بعضی از برندهای صنایع غذایی محصولات جدیدی هم تولید کرده‌اند که هنوز فراگیر نشده، مثلا زیتون در سس چیلی که بسته به برند و وزن بین 10تا 20هزار و 500تومان به فروش می‌رسد. ترشی بندری زیتون یکی از برندها هم حدود 12هزار و 600تومان قیمت خورده است. یکی از پرطرفدارترین فراورده‌های زیتون، زیتون پرورده است که نوع شیشه‌ای 500گرمی آن 21هزار و 500تومان به فروش می‌رسد. زیتون ساده درجه یک را هم می‌توان کیلویی 27هزار تومان در بازار خریداری کرد. قیمت روغن زیتون اما بیشتر از اینهاست. حداقل قیمت یک شیشه روغن زیتون 250گرمی تصفیه شده در بازار نیز 19هزار تومان است و روغن‌هایی با قیمت نزدیک به 100هزار تومان هم در بازار موجود است. روغن زیتون فرابکر سرخ کردنی ایرانی از 40تا 65هزار تومان و همین محصول از یک برند خارجی 95هزار تومان قیمت دارد. البته هنوز هم می‌توانید روغن زیتون را در مغازه‌های رودبار با قیمت مناسب‌تری تهیه کنید؛ حدود 60تا 70هزار تومان برای یک لیتر.

مجری طرح زیتون وزارت جهادکشاورزی: در سال 98تولید کل محصول زیتون کشور 147هزار تن برآورد می‌شود که نسبت به سال پیش 43درصد رشد دارد. میزان تولید روغن زیتون نیز با رشد 80درصدی نسبت به سال قبل به 11هزار و500تن رسیده است

نبض بازار

 شیشه‌های 670گرمی زیتون شور معمولی بین 12تا21هزار تومان قیمت خورده‌اند و زیتون‌های درشت‌تر معمولا قیمت بالاتری دارند، زیتون بدون هسته بین 18تا 22هزار و 500تومان و زیتون‌های اسلایس شده از 15تا 18هزار تومان فروخته می‌شود. حداقل قیمت یک شیشه روغن زیتون 250گرمی تصفیه شده در بازار نیز 19هزار تومان است و روغن‌هایی با قیمت نزدیک به 100هزار تومان هم در بازار موجود است، روغن زیتون فرابکر سرخ کردنی ایرانی از 40تا 65هزار تومان و همین محصول از یک برند خارجی 95هزار تومان قیمت دارد