جاخالی ترامپ برای ناتو
پنج روز پس از آنکه پهپادهای آمریکایی فرماندهان ایرانی و عراقی را در اطراف فرودگاه بغداد هدف قرار دادند، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا از فرماندهان ناتو درخواست کرد تا نقش این نهاد نظامی را در خاورمیانه تقویت کنند؛ درخواستی که ناتو احتمالا در جلسه نیروهای ائتلاف ضدداعش در دانمارک آن را بررسی خواهد کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، در حالی که ینس استولتنبرگ، دبیر کل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، گفته است در دیدار روز چهارشنبه مقامات ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش که نیروهای ناتو را در دل خود دارد، قرار است درخواست ترامپ مورد بررسی قرار بگیرد، برخی منابع از پاسخ مثبت این ائتلاف برای افزایش فعالیت‌هایش در خاورمیانه خبر می‌دهند.
استولتنبرگ سه‌شنبه گذشته در جریان سخنرانی‌اش در کمیته‌ای از پارلمان اروپا تأکید کرده بود از نظر ناتو تقویت مشارکت در خاورمیانه مسئله‌ای نیست اما این اعضای پیمان ناتو تلاش دارند تا از این تقویت در جبهه تنش‌زدایی استفاده کنند؛ جبهه‌ای که از ورود آن به جنگ دیگری جلوگیری کند.
دبیر کل ناتو «آموزش و ایجاد ظرفیت‌های بیشتر درون نیروهای محلی» در کشورهایی مانند عراق را از خاکریزهای جبهه مورد نظر ناتو دانسته؛ عراقی که از اواخر سال 2018 نیروهایش تحت آموزش ناتو قرار گرفتند تا بتوانند از شکل‌گیری مجدد گروهی نظیر داعش جلوگیری کنند اما ائتلاف ناتو ششم ژانویه، سه روز بعد از ترور فرماندهان ایرانی و عراقی توسط آمریکا و تشدید تنش‌ها میان تهران و واشنگتن در عراق، مأموریتش در این کشور را به حالت تعلیق درآورد.
ترامپ که سوم ژانویه دستور ترور را داده بود، دو روز بعد از ناتوی 29عضوی خواست تا برای جلوگیری از درگیری‌ها در خاورمیانه پررنگ‌تر شود. این درخواست بسیاری را شوکه کرد چراکه رئیس‌جمهور آمریکا مدت‌هاست از ناکارآمدی ناتو انتقاد می‌کند و مسائلی درباره ارزش آن برای کشورش را پیش می‌کشد.
ناتو در حال حاضر 400 نیرو در عراق دارد که منتظر دستور برای ترک عراق یا ادامه فعالیت‌های آموزشی یا احیانا مأموریت جدید به سر می‌برند. برخی تحلیلگران از جمله ایوو دالدر، نماینده واشنگتن در ناتو بین سال‌های 2009 تا 2019 معتقدند درخواست ترامپ از نیروهای ناتو به این باور او برمی‌گردد که تحولات خاورمیانه بیشتر بر منافع اروپا تأثیر دارد تا آمریکا. در حقیقت ترامپ از آن جهت از ناتو می‌خواهد نقشش را در خاورمیانه بیشتر کند که مسئولیت حفظ منافعش را خود برعهده بگیرد چراکه از نظر ترامپ، آمریکا در این موضوع مستقل است و هیچ نیازی به نفت این منطقه ندارد. در اینجاست که اروپا می‌تواند بدون هیچ شک‌وشبه‌ای ببیند که آمریکا تعیین‌کننده سیاست‌های امنیتی این کشورهاست. به گفته رئیس سابق هیئت پارلمان اروپا در ناتو، اکنون کشورهای اروپایی در این ماجرا باید تصمیم بگیرند و انتخاب کنند که یا سهم خود از بودجه ناتو را پرداخت کنند یا اجازه دهند واشنگتن برای مسائل امنیتی آنها تصمیم بگیرد.
این در حالی است که در تازه‌ترین آمارها برآورد می‌شود 60 تا 70 هزار سرباز آمریکایی در خاورمیانه مستقر هستند در حالی که هشت هزار نیروی ناتو تنها در افغانستان حضور دارند. آمریکا در هر‌یک از کشورهای کویت و قطر 13 هزار نیرو دارد که در صورت لزوم در سراسر منطقه جابه‌جا می‌شوند. درخواست ترامپ از ناتو برای افزایش حضورش در خاورمیانه می‌تواند نشانه‌ای از تغییر سیاست‌های او باشد. پس از چهار سال ریاست‌جمهوری اکنون راحت‌تر می‌توان گفت که اولویت دولت ترامپ در سیاست خارجه خاورمیانه نیست و او با ترور فرمانده برجسته ایرانی، راه را برای خروج کشور از منطقه باز کرد. دریای چین جنوبی احتمالا مقصد جدید نیروهایی خواهند بود که از خاورمیانه خارج می‌شوند.
در این میان برخی از تحلیلگران امنیتی معتقدند این درخواست ترامپ فرصتی برای ناتو به ویژه اعضای اروپایی آن برای به‌دست‌گرفتن ابتکار عمل در خاورمیانه و مدیترانه است. فرصتی که ترامپ با درخواستش آن را ایجاد کرده و این موقعیت را به اروپایی‌ها داده که در ازای اجابت درخواستش، از او بخواهند دیگر صحبتی از تهدید برای ترک ناتو در میان نباشد. مسئله‌ای که تقریبا تمامی تحلیلگران و نظامیان در آن اشتراک نظر دارند این است که گام بعدی ناتو در خاورمیانه می‌تواند برای آینده این نهاد حیاتی باشد؛ گامی که قرار است تا دو هفته دیگر درباره چگونگی برداشتنش فکر و در نهایت 12 فوریه در نشست وزرای دفاع و مقامات ارشد ناتو اعلام شود. آیا ناتو ژاندارم جدید خاورمیانه خواهد بود؟
