خوزستان ایستگاه آخر زندگی پرندگان مهاجر

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران، اهوازی‌ها، بازارهای کیان اهواز و شهر سوسنگرد را دو مرکز اصلی فروش پرندگان مهاجر معرفی می‌کنند؛ پرندگانی که غیرمجاز شکار می‌شوند و آشکار و عیان در بازار به فروش می‌رسند. «مرغابی، غاز، چنگر، چارتایی، اردک وحشی؛ قیمت مناسب، کارتخوان هم داریم» روی یک بنر سبز روشن با رنگ قرمز یک فروشنده حدوداً 20 ساله اینگونه برای پیدا کردن مشتری تبلیغ می‌کند. این سرنوشت پرندگان مهاجری است که اغلب زنده با بال‌های گره خورده و شکسته و تحمل ساعت‌ها درد و وحشت به بازار منتقل می‌شوند و در آخر کار هم جلوی چشم یکدیگر سربریده می‌شوند.

«جاسم مزروعی» یکی از فروشندگان میوه و سبزیجات بازار کیان اهواز است که از دیدن روزانه صحنه‌های دلخراش کشتار این پرندگان ابراز ناراحتی می‌کند. او می‌گوید: بازار کیان متأسفانه مهم‌ترین محل فروش انواع پرنده شکار شده است. وی که خود را از مدافعان پرندگان می‌داند، می‌افزاید: اغلب می‌بینم شکارچیانی که برای فروش شکارشان به بازار می‌آیند، برای فروش پرنده‌ای چون فلامینگو، پاهایش را قطع می‌کنند تا خریدار متوجه نوع صید نشود.

او درباره نحوه شکار پرندگان توضیح می‌دهد: اسلحه، محمیه (تالاب‌های دست‌ساز) یا دامگاه، دانه‌های مسموم و تورهای هوایی از جمله شیوه‌های مرسوم شکار پرندگان مهاجر در خوزستان است. در برخی نقاط مثل تالاب شادگان، شکار با ‌تورهای هوایی رایج است؛ در نقاطی هم مانند هویزه، سوسنگرد و تالاب بام‌دژ محمیه (تالاب‌های دست‌ساز) گسترده می‌شود. دراین شیوه، محمیه ‌دارها با خاکریزی اطراف زمین، آبگیرهای مصنوعی ایجاد می‌کنند و در نقاطی از آبگیر، دانه می‌ریزند و پرندگان مهاجر را به قربانگاه می‌کشانند. سپس در زمان مناسب، دام توری را که زیر آب تعبیه کرده‌اند می‌کشند و پرندگان گرفتار دام می‌شوند.

وی فلامینگو، ‌اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، مولا، اردک مرمری و گیلوش را از جمله پرندگانی معرفی می‌کند که معمولاً روزانه از ۶۰ تا ۲۰۰ قطعه با این روش شکار می‌شوند. البته تأکید هم می‌کند که تمام این شکارها به بازار عرضه نمی‌شود و مشتریان خاص، سهم همیشگی خود را نزد محمیه‌‌داران محفوظ دارند.  زمان رسیدن پرندگان مهاجر شمال روسیه به خوزستان، به معنی آغاز فصل صید آنها است و اکنون بیش از دو ماه از کشتار گروهی‌شان در این استان می‌گذرد. بنابر مشاهدات روزانه برخی فروشندگان این بازار می‌توان تخمین زد که روزانه هزاران پرنده بومی و مهاجر در محمیه‌ها و تورهای هوایی (تالاب شادگان) به کام مرگ کشیده می‌شوند. شکار پرندگان در خوزستان، چند سالی است که رونق زیادی گرفته و بسرعت در حال نزدیک شدن به همان وسعت و شدتی است که در فریدونکنار مازندران از آن صحبت می‌شود.

«محمدجواد اشرفی»، مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست خوزستان با اشاره به شکار غیرقانونی پرندگان مهاجر می‌گوید: منکر شکار پرندگان به‌طورغیرمجاز و فروش آنها در بازار نیستیم. در فصل مهاجرت پرندگان که معمولاً از آبان شروع می‌شود و تا بهمن ادامه دارد، متأسفانه با شکار این پرندگان از سوی شکارچیان مجاز و غیرمجاز مواجه هستیم. البته در این مدت نیروهایمان را با تمام امکانات در نواحی و تالاب‌های استان که پرندگان مهاجر در آنها فرود آمده‌اند و شکارچیان نیز حضور دارند، مستقر می‌کنیم تا در صورت مشاهده شکار غیرمجاز برخورد قانونی شود.

وی ادامه می‌دهد: تعداد شکارچیان غیرمجاز زیاد است؛ تعدادی هم هستند که مجوز شکار می‌گیرند، اما به تعداد مجاز، پرنده شکار نمی‌کنند. برخی هم با تور شکار می‌کنند.

مدیرکل حفاظت محیط ‌زیست خوزستان با بیان اینکه حدود 20 درصد تالاب‌های کشور در خوزستان واقع شده، می‌گوید: به همین دلیل این استان بیشترین پرندگان مهاجر را دارد و با توجه به شرایط آب وهوایی، ماندگاری پرندگان در این استان بیشتر است؛ در واقع خوزستان نقطه آخر سفر پرندگان مهاجر است.

درحاشیه این تالاب‌ها جوامع محلی زندگی می‌کنند که معیشت‌شان ازطریق صید و شکار تأمین می‌شود؛ اشرفی درباره وضعیت رسیدگی به نحوه شکار پرندگان در این مناطق، تصریح می‌کند: تمام این مناطق را با مستقر کردن نیروها با قایق یا خودرو تحت کنترل می‌گیریم و در صورت مشاهده شکار غیرمجاز با آنان برخورد می‌کنیم. یکی از مشکلات ما در این زمینه، وسعت تالاب‌هاست که به‌طور صددرصد نمی‌توانیم آنها را پوشش دهیم، نیرو و همیار به اندازه کافی نداریم. او به وسعت 400 هزار هکتاری تالاب شادگان اشاره و تأکید می‌کند: این وسعت تالاب را با چه تعداد نیرو یا امکانات می‌توانیم تحت کنترل داشته باشیم. وی درپاسخ به این سؤال که چرا با فروشندگان این نوع پرندگان که در بازارها بخصوص بازار کیان علنی و براحتی اقدام به فروش می‌کنند، برخورد نمی‌شود، می‌گوید: اغلب فروشندگان پرندگان مهاجر با شکارچیان در ارتباطند و معمولاً از یک قوم و خویشند. فروشندگان زن‌های محلی بالای 50 تا 60 سال هستند که برای گذران زندگی از این راه کسب روزی می‌کنند و برخورد با آنان تبعات اجتماعی دارد؛ در واقع باید از منشأ جلوی این اقدام گرفته شود و البته با همکاری مراجع قضایی هم باشد. خوشبختانه همکاران ما هم در مراجع قضایی در این زمینه همکاری می‌کنند و میزان شکارهای غیرقانونی نیز خیلی کاهش داشته است. آموزش و فرهنگ‌سازی در مورد شکار پرندگان مهاجر به مردم و توسعه فعالیت همیاران محیط زیست، از مهم‌ترین برنامه‌های ما برای کاهش شکارهای غیرمجاز است.

این مقام مسئول در اداره محیط زیست خوزستان در خصوص برخورد با فروشندگان پرندگان صید شده، می‌گوید: این اقدام نیازبه همکاری بین‌بخشی دارد و سازمان حفاظت محیط ‌زیست به ‌تنهایی نمی‌تواند وارد عمل شود. به‌گفته او، برخورد با فروشندگان پرندگان شکار شده با همکاری وزارت بهداشت و نیروی انتظامی و مراجع قضایی ممکن می‌شود.