تحلیل فارین پالیسی از صادرات نفت ایران

اما اطلاعات متناقض و پیچیده در مورد فروش نفت باعث می شود بحثی سیاه و سفید در مورد اینکه آیا لغو اندکی از تحریم های ایران به عنوان بخشی از توافق هسته ای ماه نوامبر راه نجاتی برای تهران خواهد بود یا خیر، سخت شود. دولت اوباما اعلام کرده که مشکلی با حجم فعلی صادرات ایران ندارد و تمرکزش معطوف به مذاکرات با ایران است. تازه ترین اطلاعات در آستانه دور بعدی مذاکرات میان ایران و شش قدرت اصلی جهان که طی هفته جاری در وین برگزار می شود، منتشر شده است. گزارش ماهانه آژانس بین المللی انرژی از بازار نفت که روز جمعه منتشر شد نشان می دهد صادرات نفت ایران با رسیدن به یک میلیون 400 هزار بشکه در روز طی ماه فوریه، به بالاترین حد خود در یک سال اخیر رسیده و از رقم روزانه یک میلیون و 100 هزار بشکه در سال 2013 پیشی گرفته است. دولت اوباما اعلام کرد که قصد دارد صادرات نفت ایران را به حدود یک میلیون بشکه در روز محدود کند. مشکل اینجا است که اطلاعات ماهانه بازار نفت به شدت نوسان دارد و دائما تجدید می شود و همین مسئله نتیجه گیری قطعی در مورد استحکام بازار نفت ایران یا تلاش آمریکا برای کنترل آن را دشوار می کند. منتقدانی که نگرانند لغو تحریم ها باعث کاهش فشار اقتصادی بر تهران شود، تعرفه فروش نفت را یک شاخص نگران کننده می دانند. مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی ها- گروهی که پیشگام تلاش ها در واشنگتن برای افزایش فشارهای اقتصادی بر ایران است گفت: «افزایش صادرات نفت ایران نشان می دهد که کشورها حالا بیش از پیش تمایل دارند که اراده دولت اوباما در اعمال تحریم های نفتی را بسنجند.» لایحه سنا برای افزایش تحریم ها علیه ایران هنوز تصویب نشده و با توجه به احتمال بالای وتو از سوی کاخ سفید، تصویب آن چندان محتمل نیست. دوبوویتز در ادامه افزود: «مقامات وزارت خارجه و خزانه داری از همین حالا تا ماه جولای کار سختی را برای ممانعت از گذر تهران از میان رژیم تحریم ها با تانکرهای نفت در پیش دارد.» مقامات آمریکا از ماه نوامبر است که می گویند دقیقا در حال انجام همین کار بوده اند و در این راستا با تعدادی از کشورهایی که قصد واردات نفت از ایران را داشته اند، ملاقات کرده و آنها را مجبور کرده اند که واردات خود در نیمه نخست سال 2014 را در حدود سال 2013 نگه دارند. با وجود آنکه اطلاعات مربوط به صادرات نفت به طور ماهانه متفاوت بوده، نشانه هایی وجود دارد مبنی بر اینکه اقدامات دیپلماتیک بی تاثیر نبوده اند. برای مثال، خرید نفت هند از ایران طی ماه ژانویه نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته: جدیدترین برآورد سازمان بین المللی انرژی واردات حدود 415 هزار بشکه نفت در روز را نشان می دهد. مقامات آمریکا به دهلی نو سفر کردند تا به دولت هند بقبولانند که باید سطح واردات نفتی خود از ایران را به محدوده سال گذشته بازگرداند. رویترز هفته گذشته گزارش داد که دولت هند اعلام کرده خرید خود از ایران را در نیمه نخست سال جاری میلادی کاهش خواهد داد. و بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی هند در ماه فوریه واردات نفت از ایران را به شدت کاهش داده و به حدود روزانه 175 هزار بشکه رساند و البته این رقم پائین از حدود 200 هزار بشکه نفتی بود که هند اواخر سال 2013 وارد می کرد. چین یکی دیگر از واردکنندگان بزرگ نفت ایران است که برای ناظران بازار و مقامات آمریکا چالش برانگیز است. آژانس بین المللی انرژی روز جمعه برآورد اولیه ماه ژانویه خود در مورد واردات نفت چین از ایران را تجدید کرد و از کاهش خرید چین در ماه فوریه خبر داد. اما این آژانس همچنین اعلام کرد که تصویر کلی واردات چین مبهم است زیرا تانکرهای نفتی بسیاری در ساحل هستند که هنوز تخلیه نشده اند. به همین دلیل انتظار می رود اطلاعات نهایی از واردات ماهانه نفت چین بار دیگر افزایش یابد. مقامات آمریکایی می گویند در مورد خرید نفت ایران، مکالمات سازنده ای با مقامات چینی داشته اند و متذکر شدند که چین شریک توافق اقدام مشترک ماه فوریه است. این یعنی برخلاف دو سال گذشته که پکن علیه تحریم های «یک جانبه» آمریکا علیه ایران جبهه گرفت، حال بخشی از توافقی است که بر اساس آن باید تجارت نفتی ایران کنترل شود. نهایتا اینکه مسئله میزان صادرات «نفتی» ایران به تعریف مان از «نفت» برمی گردد. نفت خام، مایع سنگین تری که از مخازن استخراج می شود، هدف تحریم های آمریکا است. میعانات گازی که هیدروکربن های مایع سبک تری هستند و معمولا از گاز طبیعی مشتق می شوند، تحت این تحریم ها قرار نمی گیرند. اما ارقام نفتی آژانس بین المللی انرژی هم نفت خام و هم میعانات را دربرآوردهایش در نظر می گیرد و همین مسئله مجموع صادرات ایران را بیش از آنچه آمریکا تعیین می کند، قرار داده است. آژانس بین المللی انرژی در اینباره گفت: «حجم بالای واردات نفتی ایران طی ماه های اخیر عمدتا بازتاب افزایش فروش میعانات به خریداران آسیایی است.» یکی از مقامات ارشد دولت اوباما گفت: «در حال حاضر از شرایط راضی هستیم.»