تلاطمات در قلب بازار ارز
درحالیکه بنا بر گفته عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، متوسط نرخ دلار در بازار آزاد در سه ماه گذشته با ثبات نسبی معادل ۱۱هزارو ۴۰۰ تومان بوده است، روز شنبه بعد از شوک ناشی از گرانی بنزین، به 11هزارو 800 تومان رسیده و تا ظهر یکشنبه (زمان نگارش این گزارش) این نرخ در بازار از 12هزارو 800 تومان هم گذشت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، شنیدهها حاکی از آن است که در همین زمان قیمت دلار در بازارهای غیررسمی حتی به 13هزارو 200تومان رسید، اما مجدد با افت 400 تومانی روی عدد 12هزارو 800 تومان ایستاد. در این چند روز تحت تأثیر عوامل سیاسی و اخبار افزایش قیمت بنزین نرخ ارز روند صعودی داشته است. برخی کارشناسان معتقدند افزایش قیمت دلاری که درحالحاضر شاهد آن هستیم، نتیجه ایجاد انتظارات و جنبه تحریک توسط بازارسازان بوده و یک تکانه موقتی است، بانک مرکزی هم روز یکشنبه اعلام کرده است که شکلگیری انتظارات این چند روز، تأثیر چندانی بر بازار ارز نخواهد داشت و همان روند گذشته و منطقی در بازار ادامه پیدا خواهد کرد، چراکه بانک مرکزی برای مدیریت در بازار ارز حضور فعال دارد. پس بهتر است مردم مراقب سرمایههای خود باشند تا آسیب نبینند. با تمام این اوصاف در روزهای بعد از گرانی بنزین بازار ارز دچار آشفتگی شده و مردم با جوسازی دلالان سردرگم شدهاند، نبودن نرخ اسمی بازار در اثر قطعی اینترنت هم به این وضعیت دامن میزند.
دلار و سکه چند؟
ساعت 11صبح روز یکشنبه شروع به حرکت در بازار ارز میکنم و در ساعات اولیه کار بازار قیمت ارز را از چند صرافی میپرسم؛ آنان میگویند که اینترنت قطع شده و قیمت ارز را ندارند، اما سه صرافی دلار آمریکا برای فروش با قیمت 12هزارو 100 تا 12هزارو 400 تومان دارند؛ آنان قیمت خرید این ارز را 12هزار تومان اعلام میکنند. چند قدم جلوتر یک صرافی قیمت دلار را 12هزارو 600 تومان اعلام میکند و میگوید: «صرافی ملی ارز را مقداری ارزانتر میفروشد. اگر امسال ارزتان را نگرفته باشید، مدارک لازم هم همراهتان باشد، ارز سنایی هم هست. قبلا ارز ارزان به صرافیها داده میشد اما الان مستقیم به مردم داده میشود، الان قیمت دقیق آن را ندارم و این را هم بگویم که این روزها هیچچیز معلوم نیست، نمیدانم که از این به بعد هم این روال باشد یا نه، چون الان سه روز است که صرافی ملی این ارز را عرضه نمیکند، کلا هم سالی یک بار داده میشود و مقدار آن دوهزار و 200 دلار (یا ارزهای دیگری به مقدار معادل آن) است. تفاوت آن با نرخ آزاد هم تا حالا و قبل از ماجرای بنزین و حواشیاش حدودا 500 تومان بوده است. برای این ارز یا باید مسافر باشید یا برای درمان و... ارز بخواهید، آن هم فقط سالی یک بار با ارائه همه مدارک و کارت شناسایی». هیچیک از صرافان هیچ پیشبینیای درباره نرخ ارز تا روزها یا حتی ساعات آتی ندارند و این سؤال مردم که وقتی اینترنت وصل شود چه نرخی را شاهد خواهند بود، تاکنون بیپاسخ است.در این شرایط دلالان دلار را 12هزارو500تومان میفروشند و تأکید دارند که نرخی که توسط صرافیها اعلام میشود، غیرواقعی است، چراکه اینترنتشان قطع است و هیچ خبری از نرخ جدید در دست نیست. یکی از آنان میگوید: «الان دلار برای فروش دارم، 12هزارو500 اما این نرخ همین لحظه است، ممکن است تا ته خیابان فردوسی بروی و برگردی همین ارز بشود 13 تومان، چون دلار چند روز است که روبهبالا حرکت میکند. در همین سه روز بیشتر از 650 تومان روی قیمت دلار رفته است».جلوی صرافی ملی صفی طولانی از مردمی تشکیل شده که آمدهاند دلار را با نرخ 12هزارو 100 تومان و یورو را با قیمت 13هزارو 300 تومان بخرند. در میان آنان پچپچههایی وجود دارد مبنی بر اینکه قیمت ارز بالا خواهد رفت، ضمن اینکه قیمتها اعلام نشده، صرافیها هم ارزی ندارند، پس اگر ارز بخواهند، مجبورند در صف بایستند. خانمی میگوید: «بعضی از صرافیها ارز دارند، اما آن را نمیفروشند، چون حدس میزنند گران شود، من پارسال که برای خرید ارز آمدم با چشم خودم دیدم صرافیای که میگفت ارز ندارم، وقتی پیشنهاد قیمت بالاتر گرفت، از گاوصندوقش برایم ارز آورد». یکی دیگر از افرادی که در صف حضور دارد، آمده ارز را بهعنوان سرمایه بخرد، چراکه مطمئن است اعتراضات اخیر و عوامل سیاسی موجب بالارفتن قیمت ارز خواهد شد. مردی در پاسخ به او میگوید: اگر پول و سرمایهای داری با آن زمین بخر. ارز و خرید و فروش آن فقط به درد کسی میخورد که کارش ارز است. الان هیچچیز معلوم نیست و این کار ریسک بزرگی است».هرچه در خیابان فردوسی جلوتر میروم، تعداد دلالان بیشتر میشود. یکی از آنان دلار را تا 12هزارو 400 تومان هم میخرد و 12هزارو 700 تومان میفروشد، میگوید که فروشندگان تا الان ارزهایشان را فروختند و دیگر ارزی برای عرضه ندارند؛ اینترنت هم قطع است و راهی جز خرید از دست دلالان نیست؛ ضمن اینکه ارز دارد بالا میرود. وقتی از او میپرسم که چطور اینقدر با اطمینان این را میگوید، پاسخ میشنوم: «مگر شما در این کشور زندگی نمیکنید؟! شبی که بنزین گران شد؛ مگر فکرش را میکردیم؟! شک نکنید مثل سال پیش ارز ناگهان بالا خواهد رفت». تا پیش از ساعت 12 ظهر قیمت سکه امامی از سوی برخی فروشندگان رسمی چهارمیلیونو 200 هزار تومان اعلام میشود، برخی دیگر هم میگویند که تا نرخ امروز را ندانند، فروش ندارند.
هیچ چیز پیشبینیپذیر نیست
بعد از ساعت 12 ظهر هنوز اینترنت قطع است و نرخ ارز اعلام نشده است. دیگر هیچ صرافی دلار و یورو نمیفروشد و دیگر ارزها هم فقط با مقدار کم از سوی برخی از صرافیها به فروش میرسد. هرچه میگذرد، از تعداد دلالانی که فروشنده هستند، کم و به خریداران اضافه میشود. دلالان دائم در بازار میچرخند و دهنبهدهن میگردانند: «الان دیگر در سبزهمیدان هم کسی ارز نمیفروشد و نرخ دلار زیر 12هزارو 700 تومان نخواهد بود». یکی از صرافها معتقد است دلار بهزودی به 14 هزار تومان هم خواهد رسید؛ اما همچنان فرض «هیچ چیز پیشبینیپذیر نیست» در میان اهالی بازار ارز به جز دلالان که سعی بر جوسازی برای بالابردن قیمت ارز دارند، وجود دارد. «قیمت سکه که تا دیروز چهارمیلیونو صد هزار تومان بود، حالا به چهارمیلیونو 300 هزار تومان رسیده است. البته هنوز ما نرخ را نداریم؛ چون اینترنت قطع است؛ اما مطمئن باشید کمتر از این نیست. این نرخی است که الان دیمی بین خود فروشندگان تعیین شده است و به همین قیمت هم میفروشیم». این گفته یکی از فروشندگان سکه است.ساعت 12:40 یکی از صرافان خبر میدهد که عرضه ارز در صرافی ملی متوقف شده است و تابلوی آن خاموش شده است و خرید ارز در بازار مگر از دلالان ممکن نیست که آنهم امنیت ندارد و ممکن است از شرایط استفاده کنند و اسکناس تقلبی دست مردم بدهند. به گفته صرافان از شب گذشته مراجعه به آنها برای خرید بیشتر شده است. یکی از آنان میگوید: «شب گذشته با قیمت 12هزارو صد تومان یک نفر حتی پنج بسته دلار خرید؛ اما از صبح مردم بیشتر برای فروش ارز میآیند؛ چون قیمت آن بالا رفته و مردم هم میترسند اگر ارزشان را نفروشند، مثل سال پیش یکدفعه ارزان شود».نزدیک ساعت یک بعدازظهر هیچ صراف و دلالی ارز نمیفروشد. سر خیابان فردوسی یکی از دلالان دلار را هر مقدار که مشتری بخواهد، با قیمت 12هزارو 900 تومان میفروشد. دلالان و مردم در خیابان از هم سراغ ارز برای فروش میگیرند و برخی دلالان حتی حاضرند ارز را با قیمت پیشنهادی فروشنده هم بخرند.
تا ظهر قیمت دلار آمریکا در بازار غیررسمی به 13هزارو 200 تومان رسید؛ اما در لحظه تنظیم گزارش یک صرافی نرخ اعلامشده را 12هزارو 800 تومان و یورو را 14 هزار تومان اعلام کرد.